Van Gogh rozjaśniany - ciemnieje

"The Guardian", który opisuje wyniki badań, przypomina, że ciemnienie jasnożółtych płatków słoneczników było już widoczne za życia Vincenta van Gogha. Istnieją jednak obrazy, namalowane żółtą farbą, które nie ciemnieją z czasem. Naukowcy długo badali jaka reakcja chemiczna odpowiada za proces brązowienia. Teraz wiadomo, że powodują ją białe pigmenty, którymi artysta rozjaśniał żółtą farbę. Zespół naukowców z Uniwersytetu w Antwerpii, kierowany przez Koen Janssens, przeprowadził eksperyment, korzystając z resztek niezużytej farby, należącej do kilku dziewiętnastowiecznych malarzy. Próbki żółtej farby poddano działaniu promieniowania ultrafioletowego. Farba należąca do jednego z artystów - flamandzkiego fowisty, Rika Woutersa, po trzech tygodniach z jasnożółtej stała się brązowa.

Naukowcy skorzystali z pomocy ośrodka badawczego European Synchrotron Radiation Facility w Grenoble i przeanalizowali skład przebarwionej farby, prześwietlając jej próbki wiązką promieniowania rentgenowskiego - bardzo intensywną, ale mającą zaledwie grubość jednej tysięcznej milimetra. Analiza wykazała, że pod wpływem światła słonecznego utlenił się tłuszcz w farbie olejnej, uwalniając elektrony. Elektrony związały się z kolei z żółtym barwnikiem - żółcienią chromową co spowodowało, że farba stała się zielona. Połączenie zielonego barwnika z utlenionym tłuszczem dało czekoladowy brąz.

Dalsze testy wykazały, że reakcja ta zachodzi tylko wtedy, gdy do żółtej farby domieszane zostały białe barwniki, oparte na siarczanach. - Przez dodanie białego koloru van Gogh miał zamiar uzyskać jaśniejszą żółtą farbę, ale skutek, z powodu naturalnych procesów, jest odwrotny. Chciał pokazać jasną, delikatną żółć, a ona zmienia się w ciemną, brązowawą - powiedziała Janssens. Po zbadaniu próbek farby z innych dzieł van Gogha: "Brzeg Sekwany" z 1887 r. oraz "Widok na Arles z irysami" z 1888 r. odkryto, że i te obrazy ciemnieją.

Naukowcy radzą ograniczać oddziaływanie światła słonecznego na obrazy i chronić przed nadmiernym ogrzaniem w lecie, ponieważ w wyższej temperaturze reakcja zachodzi szybciej. Zdaniem Janssens, te zabezpieczenia powinny spowolnić proces ciemnienia.

PAP, arb