Wielu wiernych w Boże Narodzenie, po wigilijnej kolacji bierze udział w odbywającej się zwykle o północy tradycyjnej mszy świętej, czyli pasterce. Niektórzy zastanawiają się, czy zgodnie z zasadami wiary, kolejnego dnia muszą również uczestniczyć we mszy.
Odpowiedź jest prosta - nie. Pasterka jest mszą świętą będącą uroczystym rozpoczęciem obchodów Bożego Narodzenia. Tym samym przynależy już do Uroczystości Narodzenia Pańskiego, a uczestnictwo w niej wypełnia obowiązek nałożony na wiernych.
Czy pasterka jest obowiązkowa?
Warto podkreślić, że uczestnictwo w pasterce nie jest w żadnym stopniu obowiązkiem. Wierni w Boże Narodzenie muszą wziąć udział w którejkolwiek z liturgii sprawowanych tego dnia. Może być to pasterka, ale nie musi.
Ponadto, zgodnie z kanonem 1248 Kodeksu Prawa Kanonicznego, "nakazowi uczestniczenia we Mszy świętej czyni zadość ten, kto bierze w niej udział, gdziekolwiek jest odprawiana w obrządku katolickim, bądź w sam dzień świąteczny, bądź też wieczorem dnia poprzedzającego". Oznacza to, że zawsze, bez względu na przyczynę i okoliczności, udział we mszy świętej dzień wcześniej zwalnia wiernych z obowiązku uczestnictwa we mszy w niedzielę i święta, nawet jeśli msza nie byłaby wtedy odprawiana z formularza niedzielnego lub świątecznego (ale najczęściej jest).
Ten sam przepis dotyczy nie tylko sobotnich liturgii, ale również wigilii. Jednoznacznie wynika z niego, że nie tylko udział w pasterce, ale również w wieczornej mszy wigilijnej zwalnia wiernych z obowiązku uczestnictwa w świątecznej Eucharystii.
Wielu wiernych zastanawia się również nad odwrotnym problemem. Jeśli wzięli udział w pasterce, to czy w ogóle mogą drugi raz wziąć udział w mszy świętej i przyjąć komunię święta. Co do udziału w obrzędach mszy świętej nie ma żadnych ograniczeń narzuconych przez Kościół. Inaczej jest jednak w wypadku przyjęcia Eucharystii. Komunię świętą można tego samego dnia przyjąć drugi raz (ale trzeci już nie), wyłącznie wtedy, kiedy w pełni będzie uczestniczyć się w drugiej mszy świętej.
Czy w drugi dzień świąt wierni mają obowiązek uczestnictwa w mszy świętej?
„W niedziele i święta nakazane we mszy świętej nabożnie uczestniczyć” mówi jedno z kościelnych przykazań. Jednak które święta to te nakazane?
Jak precyzuje list Episkopatu z 2014 roku, na terytorium Polski, świętami nakazanymi poza niedzielami są:
- 1 stycznia, Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi,
- 6 stycznia, Uroczystość Objawienia Pańskiego (tzw. Trzech Króli)
- czwartek po Uroczystości Trójcy Świętej – Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa (tzw. Boże Ciało)
- 15 sierpnia, Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (Matki Bożej Zielnej)
- 1 listopada, Uroczystość Wszystkich Świętych
- 25 grudnia, Uroczystość Narodzenia Pańskiego (Boże Narodzenie).
Z tej listy wyraźnie wynika, że tzw. drugi dzień świąt, czyli święto św. Szczepana nie jest nakazane. Co ciekawe, sama nazwa "drugi dzień świat" Bożego Narodzenia jest wyłącznie nazwą zwyczajową, bo w Kościele jest to już zupełnie inne święto poświęcone pamięci pierwszego męczennika. Dlatego też wierni nie muszą tego dnia ani uczestniczyć w mszy świętej, ani powstrzymywać się od pracy, co obowiązuje ich 25 grudnia.
Czytaj też:
Mięso i alkohol na wigilijnym stole? Co na ten temat mówi tradycja i Kościół?