W środę 12 lipca w wieku 94 lat odszedł czeski pisarz Milan Kundera. O śmierci autora poinformowały czeskie media. Choć nigdy nie udało mu się zdobyć literackiej nagrody Nobla, to uznawany jest za jednego z najwybitniejszych pisarzy XX wieku. W Polsce ceniony był przede wszystkim za opisy realiów życia w komunistycznym państwie. Najbardziej znaną powieścią autora jest wydalana w latach 80. „Nieznośna lekkość bytu”.
„Życie ludzkie dzieje się tylko raz i dlatego nigdy nie będziemy mogli stwierdzić, która z naszych decyzji była słuszna, a która zła, ponieważ w danej sytuacji mogliśmy decydować tylko jeden raz. Nie dano nam żadnego drugiego, trzeciego, czwartego życia, abyśmy mogli porównać konsekwencje różnych decyzji” – pisał w „Nieznośnej lekkości bytu” Kundera.
Tragikomedia życia Kundery
Milan Kundera urodził się 1 kwietnia 1929 roku w Brnie. Data ta jest o tyle symboliczna, ponieważ większość jego utworów można byłoby opisać jako satyrę życia. Studiował muzykologię i literaturę w Pradze, jednak w 1950 roku musiał przerwać edukację ze względów politycznych. Został wówczas usunięty z Czechosłowackiej Partii Komunistycznej „za działalność antypartyjną”. Najpierw zatrudnił się jako robotnik, potem próbował sił w grupie muzykantów.
Kiedy udało mu się wrócić na studia, trafił na wydział filmowy praskiej szkoły artystycznej. Pozostał na uczelni, a na jego zajęcia w połowie lat 60. trafiła Agnieszka Holland. Reżyserka opisywała go jako „człowieka z wręcz magnetyczną charyzmą”. To właśnie ona odpowiada za przetłumaczenie na język polski „Nieznośnej lekkości bytu”.
Śmierć na emigracji
Czechy, do których na stałe nie wrócił już nigdy, choć zapewniał władzę, że tak się stanie, Kundera opuścił w 1975 roku. Przyjął pracę na uniwersytecie w Rennes. Od tamtego czasu zaczął posługiwać się tylko językiem francuskim, nawet pisać przestał po czesku. Przyjął także tamtejsze obywatelstwo. Nawet jeśli w późniejszych latach wracał do dawnej ojczyzny, robił to pod zmienionym nazwiskiem. Emigrację określał „wyzwoleniem”.
Kundera ostatnią powieść wydał w 2014 roku. „Święto nieistotności” miało być pożegnaniem z czytelnikami. Jego śmierć potwierdziła Anna Mrazowa z Biblioteki Ziemi Morawskiej w Brnie. „Milan Kundera zmarł wczoraj w Paryżu po długiej chorobie” – przekazała.