W artykule „Modyfikacja podpisu w muzeum Yad Vashem. Pius XII i prawda historyczna” watykańska gazeta podkreśla, że w ciągu kilku godzin cały świat obiegła wiadomość o usunięciu kontrowersyjnych słów o tym, że postawa papieża w obliczu eksterminacji Żydów była „dwuznaczna”. Nowy podpis brzmi następująco: „Reakcja Piusa XII, Eugenia Pacellego, na mordowanie Żydów w okresie Holokaustu jest przedmiotem kontrowersji wśród badaczy”.
„Różnica perspektywy jest zasadnicza. Kontrowersja wokół roli papieża w okresie prześladowań Żydów przez nazistów jest wciąż jeszcze otwarta. Jednak obecny krok należy uznać za jakościowo istotny. Ujęcie ideologiczne, jak się wydaje, ustępuje miejsca ocenie historycznej” - stwierdza gazeta, wydawana za Spiżową Bramą. Za istotne "L'Osservatore Romano" uznaje przede wszystkim zmianę tytułu fragmentu wystawy; nie jak wcześniej „Pius XII i Holokaust”, ale „Watykan i Holokaust”.
Kładzie się też nacisk na to, że ta „aktualizacja” została wprowadzona w „myśl zaleceń Międzynarodowego Instytutu ds. Badań nad Holokaustem Yad Vashem”. „Odzwierciedla rezultaty badań prowadzonych w ostatnich latach i prezentuje obraz bardziej złożony niż poprzednio” - odnotowuje dziennik. Dodaje, że zmian nie wniesiono pod wpływem nacisków ze strony Watykanu. Jak wiadomo w przeszłości strona watykańska apelowała o to wielokrotnie i bojkotowała nawet uroczystości w muzealnej części Instytutu właśnie z powodu spornego podpisu.
"Przywraca się podstawowe znaczenie faktom"
Ponadto „L’Osservatore Romano” wskazuje, że z pierwszych linijek opisu dotyczącego stosunku Piusa XII do Holokaustu zostało wykreślone zdanie, w którym konkordat między Stolicą Apostolską i Niemcami, podpisany w 1933 roku, podsumowano następująco: „oznaczał on uznanie rasistowskiego reżimu nazistowskiego”. Wszystkie zmiany w Yad Vashem dziennik podsumowuje następująco: „Przywraca się podstawowe znaczenie faktom, dokumentom, świadectwom”.
Różne oceny postawy Piusa XII wobec Holokaustu od lat dzielą Kościół i środowiska żydowskie. Ich protesty wywołał zamiar beatyfikacji papieża czasów wojny. Zapewne w obliczu tych głosów zaawansowany proces beatyfikacyjny Pacellego został zablokowany przez Watykan i samego Benedykta XVI, który postanowił, że potrzebny jest czas na dłuższą refleksję i badania historyczne.
Watykan zarazem broni Piusa XII argumentując, że jego "czarna legenda" to dzieło radzieckiej propagandy. Stolica Apostolska przedstawia od dłuższego czasu dowody i dokumenty świadczące o tym, że papież w sposób dyskretny pomagał prześladowanym Żydom.
sjk, PAP