Tegoroczna nagroda. im. Andrieja Sacharowa, przyznawana przez Parlament Europejski od 1988 roku osobom lub organizacjom, które przyczyniły się do walki o prawa człowieka i demokrację, zostanie wręczona 12 grudnia na sesji PE w Strasburgu.
Wcześniej z pieciu kandydatur europosłowie komisji spraw zagranicznych i komisji rozwoju PE wyłonią 9 października krótką listę trzech finalistów, a liderzy grup politycznych (tzw. Konferencja Przewodniczących PE) wybiorą laureata 26 października.
Wsród oficjalnych kandydatów, którzy zostali nominowani albo przez grupy politycznych bądź uzyskali poparcie wymaganej grupy europosłów, znalazł się po raz kolejny przedstawiciel białoruskiej opozycji. W tym roku nominowany został działacz społeczny uwięziony za obronę praw człowieka na Białorusi Aleś Bialacki, założyciel Centrum Obrony Praw Człowieka "Wiosna", które zapewnia pomoc finansową i prawną więźniom politycznym i ich rodzinom. Wniosek z jego kandydaturą podpisało z inicjatywy polskiego posła Jacka Saryusz-Wolskiego (PO) 82 innych europosłów.
Kolejny kandydat to adwokat chrześcijan w Pakistanie Joseph Francis, założyciel i dyrektor Centrum Pomocy Prawnej, Pomocy i Zasiedlenia (CLAAS), które niesie pomoc ofiarom pakistańskiego prawa o bluźnierstwie. Został nominowany przez grupę Europejskich Konserwatystów i Reformatorów, gdzie zasiadają między innymi posłowie PiS.
Kolejna nominacja to trójka uwięzionych polityków z rwandyjskiej opozycji: Victoire Ingabire Umuhoza, Deogratias Mushayidi i Bernard Ntaganda. Zostali nominowani przez wymaganą grupę ponad 40 posłów.
Także grupową kandydaturą jest zgłoszona przez 46 europosłów rosyjska grupa punkrockowa Pussy Riot. Nominowano trzy członkinie tej grupy: Nadieżdę Tołokonnikową, Marię Alochiną i Jekatierinę Samucewicz, skazane na dwa lata łagru za wykonanie w prawosławnej świątyni antyputinowskiego utworu.
Faworytami do tegorocznej nagrody są jednak Irańczycy - Nasrin Sotoudeh i Dżafar Panahi, nominowani wspólnie aż przez trzy grupy polityczne: socjaldemokratów, liberałów i Zielonych, a także 11 indywidualnych europosłów w prawej sceny politycznej, w tym Niemca Elmara Broka (CDU).
Nasrin Sotoudeh to przebywająca obecnie w więzieniu irańska prawniczka oraz rzeczniczka praw człowieka, które reprezentowała uwięzionych działaczy opozycji oraz młodocianych przestępców skazanych na karę śmierci. Dżafar Panahi to irański reżyser, scenarzysta i montażysta filmowy. Jego filmy często koncentrują się na problemie biedy, dzieci i kobiet.
Nagrodę Sacharowa, nazwaną imieniem słynnego radzieckiego dysydenta i fizyka Andrieja Sacharowa, w 2011 r. przyznano działaczom arabskiej wiosny. Wcześniej otrzymali ją m.in. b. prezydent RPA i legendarny bojownik z apartheidem Nelson Mandela, lider białoruskiego ruchu "O Wolność" Alaksandr Milinkiewicz i b. sekretarz generalny ONZ Kofi Annan.
ja, PAP