Prawo i Sprawiedliwość

Prawo i Sprawiedliwość - historia

Po odwołaniu w marcu 2001 roku Lecha Kaczyńskiego ze stanowiska ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego w rządzie Jerzego Buzka, bracia Kaczyńscy rozczarowani Akcją Wyborczą Solidarność zapowiedzieli utworzenie własnej formacji. Nazwę Prawo i Sprawiedliwość miał zaproponować Ludwik Dorn, który współpracował z nimi już w ramach Porozumienia Centrum. Samo PC powstało w maju 1990 roku i uważane jest za pierwszą partię polityczną braci Kaczyńskich. PiS powstawał właściwie na bazie stworzonej przed laty w PC.

Pierwszy komitet PiS powstał 22 marca w Białymstoku. Mimo wcześniejszych zapewnień o samodzielnym starcie, 23 maja PiS zawarło porozumienie z Przymierzem Prawicy. Za oficjalną datę powstania Prawa i Sprawiedliwości uważa się 29 maja, kiedy to w sali teatru Roma miał miejsce kongres założycielski partii. Sąd zarejestrował PiS 13 czerwca 2001 roku.

W wyborach do Sejmu w 2001 roku komitet wyborczy PiS uzyskał 9,50 proc. głosów (czwarty wynik w kraju), co pozwoliło braciom Kaczyńskim wprowadzić do Sejmu 44 posłów. PiS stanął wówczas w opozycji do rządu SLD-UP Leszka Millera. Do wyborach samorządowych w 2002 roku PiS przystąpiło w koalicji z Platformą Obywatelską. Pomimo ogólnego zwycięstwa kandydatów lewicy, spory sukces odnotował Lech Kaczyński, który został prezydentem Warszawy. W 2003 roku na stanowisku prezesa partii zastąpił go Jarosław Kaczyński. W 2003 roku dzięki aktywności w ramach sejmowej komisji śledczej do wyjaśnienia tzw. afery Rywina dał się poznać poseł PiS Zbigniew Ziobro. W wyborach do Parlamentu Europejskiego PiS uzyskał 12,67 proc. głosów, co dało jej trzecie miejsce i 7 mandatów.

W wyborach prezydenckich z 2005 roku kandydatem PiS był Lech Kaczyński. W wyborach parlamentarnych partia startowała jako naturalny sojusznik Platformy Obywatelskiej. W obu przypadkach zwyciężył PiS, zdobywając 26,99 proc. głosów i wprowadzając do Sejmu 155 posłów, a do Senatu 49 senatorów. Lech Kaczyński w drugiej turze wyborów pokonał Donalda Tuska z PO przewagą 54,04 proc. głosów. Po tamtym triumfie bracia Kaczyńscy porzucili wcześniejsze plany wspólnych rządów z Platformą. W związku z obietnicą, że Jarosław Kaczyński w razie wygranej nie zostanie premierem, funkcję tę powierzono Kazimierzowi Marcinkiewiczowi. PiS podpisał porozumienie z Samoobroną Andrzeja Leppera i Ligą Polskich Rodzin Romana Giertycha. Po szybkim zerwaniu „Paktu Stabilizacyjnego”, PiS zarządził głosowanie nad samorozwiązaniem Sejmu. Wniosek został odrzucony i w 2006 roku PiS zawarł umowę koalicyjną z Samoobroną i LPR.

14 lipca 2006 roku Kaczyński zastąpił jednak Kazimierza Marcinkiewicza na stanowisku premiera. W wyborach samorządowych w 2006 roku PiS na wspólnych listach wyborczych z Samoobroną i LPR osiągnął drugi wynik w kraju, zdobywając 25,1 proc. mandatów w sejmikach wojewódzkich. W 2007 roku z PiS odszedł wiceprezes partii Marek Jurek. Po tzw. aferze gruntowej i odwołaniu Andrzeja Leppera z rządu, rozpadła się koalicja PiS z Samoobroną, a później także LPR. W tym samym roku zarządzono rozpisanie przedterminowych wyborów.

W wyborach z 2007 roku komitet PiS zdobył 32,11 proc. głosów, zdobywając 166 mandatów w Sejmie i 39 w Senacie, ale zajmując drugie miejsce w kraju za Platformą Obywatelską. Od tamtej pory, aż do roku 2015, PiS pozostawał w opozycji do rządu PO-PSL. Po przegranej z partii odeszło trzech wiceprezesów: Kazimierz Michał Ujazdowski, Paweł Zalewski, a później także Ludwik Dorn. W wyborach do Europarlamentu PiS zdobył 27,4 proc. głosów, co dało mu 15 mandatów.

Prawo i Sprawiedliwość po katastrofie smoleńskiej

Przełomową datą dla Prawa i Sprawiedliwości okazał się 10 kwietnia 2010 roku. W katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem zginął prezydent Lech Kaczyński z małżonką oraz liczni parlamentarzyści wszystkich partii, w tym dwóch wiceprezesów PiS: Przemysław Gosiewski i Aleksandra Natalli-Świat. Po śmierci prezydenta jego obowiązki przejął marszałek Sejmu - Bronisław Komorowski z PO. Ten sam polityk pokonał Jarosława Kaczyńskiego w przedterminowych wyborach prezydenckich, uzyskując 53,01 proc. głosów.

W wyborach samorządowych z 2010 roku PiS zdobyło 23,05 proc. głosów, co było drugim najlepszym wynikiem w kraju, jeśli chodzi o sejmiki wojewódzkie. W wyborach parlamentarnych z 2011 roku PiS uzyskało 29,89 proc. głosów (2 miejsce za PO) i uzyskał 157 mandatów w Sejmie i 31 w Senacie. Po przegranej z partii wykluczono Zbigniewa Ziobro, Jacka Kurskiego i Tadeusza Cymańskiego. W wyborach do PE w 2014 roku PiS zdobyło 31,78 proc. głosów, co dało mu 19 eurodeputowanych.

19 lipca 2014 PiS podpisało porozumienie z Solidarną Polską Zbigniewa Ziobry i Polską Razem Jarosława Gowina i wspólnie zwyciężyło w wyborach parlamentarnych, zdobywając w 2015 roku 37,58 proc. głosów i 235 mandatów poselskich oraz 61 miejsc w Senacie. Wcześniej tego roku zwycięstwo w wyborach prezydenckich niespodziewanie zagwarantował sobie mało znany wcześniej kandydat PiS Andrzej Duda, któremu sondaże nie dawały żadnych szans z Bronisławem Komorowskim. Ostatecznie Duda w drugiej turze zdobył 51,55 proc. głosów.

Po wielkim zwycięstwie PiS, premierem mianowano Beatę Szydło. Marszałkiem Senatu został Marek Kuchciński, a marszałkiem Senatu Stanisław Karczewski. W grudniu 2017 roku zapadła decyzja o rekonstrukcji i nowym premierem został były prezes Banku Zachodniego WBK i dotychczasowy wicepremier, Mateusz Morawiecki, który do PiS wstąpił dopiero w marcu 2016 roku. 8 stycznia 2018 roku dokonano dalszej rekonstrukcji rządu, wymieniając licznych ministrów.

Prawo i Sprawiedliwość - charakterystyka

PiS przez wiele lat głosiło potrzebę naprawy „państwa w ruinie”, zerwania z komunistyczną przeszłością i stworzenia tzw. IV Rzeczpospolitej, dopuszczając także zmianę konstytucji w tym celu. To partia o konserwatywnym spojrzeniu na świat, przywiązująca dużą wagę do kwestii historycznych i często mówiąca o tożsamości narodowej oraz wartościach chrześcijańskich. Bywa określana jako stronnictwo populistyczne i eurosceptyczne, choć podkreśla konieczność pozostania w Unii Europejskiej. Najsilniej nie zgadza się z UE w kwestii solidarnej pomocy dla uchodźców oraz tzw. wartości europejskich, których naruszanie zarzuciły PiS Komisja Europejska oraz Parlament Europejski.

W polityce zagranicznej PiS stawia głównie na bliski sojusz z USA. Za rządów tej partii zwiększono polski kontyngent w Afganistanie, politycy tego ugrupowania opowiedzieli się też za wysłaniem wojsk polskich do Iraku. W trakcie drugich rządów PiS w Polsce rozlokowano pierwszy kontyngent żołnierzy amerykańskich. Partia Jarosława Kaczyńskiego po 2015 roku próbowała też reaktywować współpracę z państwami regionu w ramach Grupy Wyszehradzkiej (Polska, Czechy, Słowacja i Węgry). Prezydent Andrzej Duda forsuje z kolei projekt Inicjatywy Trójmorza, czyli nieformalnej platformy współpracy pomiędzy Polską, Chorwacją, Litwą, Łotwą, Estonią, Czechami, Słowacją, Słowenią, Węgrami, Rumunią, Bułgarią i Austrią.

Prawo i Sprawiedliwość sprzeciwia się pomysłom legalizacji eutanazji, aborcji, związków partnerskich, a za ministra Radziwiłła ograniczyło dostęp do antykoncepcji stosowanej po stosunku (tzw. pigułki „dzień po”). Partia opowiada się za zaostrzaniem kar dla przestępców. W gospodarce promuje ideę zrównoważonego rozwoju, w kwestii pozyskiwania energii zdaje się jednak stronić od źródeł odnawialnych i politykę energetyczną opiera w dalszym ciągu na węglu.

Prawo i Sprawiedliwość - najważniejsi politycy

• Lech Kaczyński - współzałożyciel partii, Prezydent RP w latach 2005-2010, prezydent Warszawy w latach 2002–2005
  
• Jarosław Kaczyński - współzałożyciel partii, Prezes Rady Ministrów w latach 2006–2007, obecny prezes PiS
• Andrzej Duda - Prezydent RP od 2015 roku
  
• Mateusz Morawiecki - Prezes Rady Ministrów od 2017 roku
• Beata Szydło - Prezes Rady Ministrów w latach 2015-2017, wicepremier
• Piotr Gliński - wicepremier
• Marek Kuchciński - marszałek Sejmu
• Ryszard Terlecki - wicemarszałek Sejmu
  
• Stanisław Karczewski - marszałek Senatu
• Joachim Brudziński - wiceprezes PiS
  
• Mariusz Błaszczak - wiceprezes PiS
  
• Mariusz Kamiński - wiceprezes PiS, minister koordynator ds. służb specjalnych
• Adam Lipiński - wiceprezes PiS
• Antoni Macierewicz - wiceprezes PiS
• Beata Mazurek - rzecznik prasowy PiS
• Ryszard Czarnecki - wiceprzewodniczący Parlamentu Europejskiego w latach 2014 - 2018
• Marek Gróbarczyk
• Krzysztof Jurgiel
• Konstanty Radziwiłł
  
• Jan Szyszko
  
• Henryk Kowalczyk
• Elżbieta Rafalska
• Anna Zalewska
  
• Andrzej Adamczyk
  
• Krzysztof Tchórzewski
• Elżbieta Witek
• Jarosław Zieliński
• Michał Dworczyk
• Bartosz Kownacki
• Jan Dziedziczak
• Małgorzata Gosiewska
• Joanna Kopcińska
• Joanna Lichocka
• Piotr Naimski
• Jacek Sasin
• Jarosław Sellin
• Grzegorz Schreiber
• Stanisław Piotrowicz
• Anna Sobecka
• Janusz Śniadek
• Witold Waszczykowski
  
• Małgorzata Wassermann
  
• Jolanta Szczypińska
  
• Marek Suski
• Marek Ast
  
• Krystyna Pawłowicz
• Stanisław Pięta
• Dominik Tarczyński
• Bernadeta Krynicka
• Arkadiusz Mularczyk
• Bogdan Rzońca
• Łukasz Zbonikowski
  
• Elżbieta Kruk
  
• Anita Czerwińska
  
• Krzysztof Czabański
• Andżelika Możdżanowska
  
• Grzegorz Bierecki
• Paweł Szefernaker
• Anna Maria Anders
• Jan Maria Jackowski
• Jan Żaryn
  

Politycy mocno związani z PiS lub byli członkowie tej partii

• Zbigniew Ziobro - szef partii Solidarna Polska minister sprawiedliwości, prokurator generalny
• Patryk Jaki
  
• Beata Kempa
  
• Tadeusz Cymański
  
• Jacek Kurski - szef TVP
  
• Jarosław Gowin - szef partii Porozumienie (wcześniej Polska Razem)
• Adam Bielan
  
• Iwona Michałek
  
• Jacek Żalek
• Zbigniew Gryglas
  
• Kazimierz Marcinkiewicz - Prezes Rady Ministrów w latach 2005–2006
• Krzysztof Łapiński
  
• Jacek Czaputowicz
  
• Ludwik Dorn - były wiceprezes PiS
  
• Kazimierz Michał Ujazdowski - były wiceprezes PiS
• Ludwik Dorn - były wiceprezes PiS
• Marek Jurek - były wiceprezes PiS
• Kazimierz Michał Ujazdowski - były wiceprezes PiS
• Paweł Zalewski - były wiceprezes PiS
• Aleksandra Natalli-Świat - była wiceprezes PiS
• Przemysław Gosiewski - były wiceprezes PiS
• Adam Hofman
• Łukasz Rzepecki - najmłodszy poseł Sejmu VIII kadencji
  

Prawo i Sprawiedliwość w mediach społecznościowych

Tak jak większość partii politycznych, PiS jest aktywny m.in. na Facebooku, Twitterze oraz Instagramie, gdzie na bieżąco publikowane są najważniejsze informacje dotyczące tej partii.