Przedmiot działalności i kompetencje
Prokuratura wykonuje zadania w zakresie ścigania przestępstw oraz stoi na straży praworządności.
Obowiązki wymienione Prokurator Generalny, Prokurator Krajowy i pozostali zastępcy Prokuratora Generalnego oraz podlegli im prokuratorzy wykonują przez:
-
prowadzenie lub nadzorowanie postępowania przygotowawczego w sprawach karnych oraz sprawowanie funkcji
oskarżyciela publicznego przed sądami;
-
wytaczanie powództw w sprawach cywilnych oraz składanie wniosków i udział w postępowaniu sądowym
w sprawach cywilnych, z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, jeżeli tego wymaga ochrona praworządności,
interesu społecznego, własności lub praw obywateli;
-
podejmowanie środków przewidzianych prawem, zmierzających do prawidłowego i jednolitego stosowania prawa
w postępowaniu sądowym, administracyjnym, w sprawach o wykroczenia oraz w innych postępowaniach przewidzianych
przez ustawę;
-
sprawowanie nadzoru nad wykonywaniem postanowień o tymczasowym aresztowaniu oraz innych decyzji
o pozbawieniu wolności;
-
prowadzenie badań w zakresie problematyki przestępczości oraz jej zwalczania i zapobiegania oraz współpracę
z jednostkami naukowymi w zakresie prowadzenia badań dotyczących problematyki przestępczości, jej zwalczania
i zapobiegania oraz kontroli;
-
gromadzenie, przetwarzanie i analizowanie w systemach informatycznych danych, w tym danych osobowych, pochodzących
z prowadzonych lub nadzorowanych na podstawie ustawy postępowań oraz z udziału w postępowaniu
sądowym, administracyjnym, w sprawach o wykroczenia lub innych postępowaniach przewidzianych przez ustawę;
przekazywanie danych i wyników analiz właściwym organom, w tym organom innego państwa, jeżeli przewiduje to
ustawa lub umowa międzynarodowa ratyfikowana przez Rzeczpospolitą Polską;
-
zaskarżanie do sądu niezgodnych z prawem decyzji administracyjnych oraz udział w postępowaniu sądowym
w sprawach zgodności z prawem takich decyzji;
-
koordynowanie działalności w zakresie ścigania przestępstw lub przestępstw skarbowych, prowadzonej przez inne
organy państwowe;
-
współdziałanie z organami państwowymi, państwowymi jednostkami organizacyjnymi i organizacjami społecznymi
w zapobieganiu przestępczości i innym naruszeniom prawa;
-
współpracę z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań
ustawowych;
-
współpracę i udział w działaniach podejmowanych przez organizacje międzynarodowe lub ponadnarodowe oraz
zespoły międzynarodowe, działające na podstawie umów międzynarodowych, w tym umów konstytuujących organizacje
międzynarodowe, ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską;
-
opiniowanie projektów aktów normatywnych;
-
współpracę z organizacjami zrzeszającymi prokuratorów lub pracowników prokuratury, w tym współfinansowanie
wspólnych projektów badawczych lub szkoleniowych;
- podejmowanie innych czynności określonych w ustawach.
Status prawny jednostki
Podstawowe akty prawne regulujące działalność prokuratury dostępne są na stronie internetowej Sejmu RP w bazie o nazwie Internetowy System Aktów Prawnych, który zawierają opisy bibliograficzne i teksty aktów prawnych opublikowanych w wydawnictwach urzędowych: Dzienniku Ustaw oraz Monitorze Polskim, wydawanych przez Prezesa Rady Ministrów. Najważniejsze z nich to Ustawa z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze i Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 kwietnia 2016 r. – Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury.
Prokurator Generalny
Prokurator Generalny jest naczelnym organem prokuratury. Według konsytucji nie może być posłem, co jednak nie jest stosowane wobec obecnego Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro, pełniącego także funkcję Ministra Sprawiedliwości.
Prokurator Generalny reprezentuje prokuraturę w Sejmie i Senacie, podpisuje pisma kierowane do naczelnych organów administracji rządowej, podpisuje zarządzenia, wytyczne i polecenia oraz jest przełożonym pozostałych prokuratorów.
Kompetencje Prokuratora Generalnego
- Powoływanie na stanowiska prokuratorskie wszystkich szczebli;
- Delegowanie prokuratorów powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury do Ministerstwa Sprawiedliwości lub innej jednostki podległej temu resortowi albo przez niego nadzorowanej oraz o odwałaniu z delegowania;
- Delegowaniu prokuratorów powszechnych do pełnienia obowiązków lub pełnienia określonej funkcji poza granicami państwa oraz o odwołaniu z delegowania;
- Powołaniu na stanowisko prokuratorów Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz do pełnienia funkcji w Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz o odwołaniu z tych stanowisk i funkcji;
- Obwieszczeniu o wolnym stanowisku prokuratorskim;
- Przeprowadzeniu wizytacji;
- Wykonuje uprawnienia w sprawach odpowiedzialności dyscyplinarnej prokuratorów;
- Uczestniczy w posiedzeniach pełnego składu Trybunału Konstytucyjnego, pełnego składu Sądu Najwyższego, połączonych izb Sądu Najwyższego i całej izby Sądu Najwyższego oraz pełnego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego i całej izby Naczelnego Sądu Administracyjnego;
- Nadzoruje: Biuro Prokuratora Generalnego, Departament Organizacji Pracy, Wizytacji i Systemów Informatycznych Prokuratury, Biuro Ochrony Informacji Niejawnych i Spraw Obronnych.
Prokuratura Krajowa
Od 2016 roku Prokuraturę Krajową stanowi Prokurator Krajowy i podlegli mu prokuratorzy, a ona sama wchodzi w skład Ministerstwa Sprawiedliwości. Prokuratura Krajowa powołuje i odwołuje na wniosek prokuratora Generalnego Prezes Rady Ministrów.
Prokuratury regionalne
Tworzy się je dla obszaru właściwości co najmniej dwóch prokuratur okręgowych. Kieruje nimi prokurator regionalny.
Prokuratury okręgowe
Tworzy się je dla obszaru właściwości co najmniej dwóch prokurator rejonowych. Kieruje nią prokurator okręgowy. Istnieje 45 prokuratur okręgowych i trzy ośrodki zamiejscowe prokurator okręgowych.
Prokuratury rejonowe
Tworzy się je dla jednej lub większej liczby gmin. Kieruje nią prokurator rejonowy. Istnieje 342 prokuratur rejonowych oraz siedem ośrodków zamiejscowych prokuratur rejonowych.
