Złote interesy

Ponad 35 mld USD zainwestowały dotychczas w Polsce światowe koncerny. W 1999 r. rozpoczęto odkładaną od lat prywatyzację polskiego sektora etrochemicznego. Po dziesięciu latach negocjacji skarb państwa zdecydował się wreszcie na wybór strategicznego partnera dla PLL LOT. Państwo nie jest też już właścicielem 100 proc. akcji PZU. Rozpoczął się drugi etap prywatyzacji i rozbijania monopolu Telekomunikacji Polskiej SA. Gdy posłowie szukali odpowiedzi na pytanie, czy Polacy mogą robić zakupy w niedzielę, zachodnie firmy uruchamiały kolejne super-markety. Rozpoczynając inwestycje w Polsce, szefowie Toyoty dostrzegli wreszcie, że jesteśmy siódmym rynkiem motoryzacyjnym w Europie. Mimo tylko częściowo udanej batalii o niższe podatki, wolniejszego tempa wzrostu - 1999 był dobrym rokiem dla polskiej gospodarki. Poniższe zestawienie największych ubiegłorocznych inwestycji w Polsce dowodzi, że inwestorzy z optymizmem patrzą w przyszłość.

Tishman w Krakowie
Amerykańska firma developerska Tishman wygrała w 1998 r. przetarg na agospodarowanie części Krakowskiego Centrum Komunikacyjnego. W pobliżu Dworca Głównego w Krakowie powstanie ogromny kompleks łączący w sobie węzeł komunikacyjny, centrum handlowe i biurowce. Będzie to jeden z największych w Europie zespołów urbanistycznych (już dziś inwestycję nazywa się Nowym Miastem). Wartość tego przedsięwzięcia oceniana jest na 500 mln USD. W październiku Amerykanie przystąpili do rozbiórki pierwszych budynków stojących na miejscu projektowanych inwestycji.

Vivendi w Elektrimie
8 czerwca 1999 r. powstała spółka Elektrim Telekomunikacja, w której 30 proc. udziałów objął francuski koncern Vivendi. Elektrim zobowiązał się do wniesienia do ET większościowego pakietu udziałów w Polskiej Telefonii Cyfrowej. Vivendi przekazał w tym celu Elektrimowi 615 mln USD, za które warszawski holding kupił 15,8 proc. udziałów w PTC i zwiększył swój pakiet do 1 proc. Udziały miały być przeniesione do ET. Plany pokrzyżował jednak Deutsche Telekom, który wniósł sprawę do sądu, uważając, że przysługiwało mu prawo pierwokupu części udziałów nabytych przez Elektrim. 6 grudnia 1999 r. podpisano nową umowę, stanowiącą, że pieniądze przekazane wcześniej Elektrimowi zostaną zamienione na udziały w ET. Francuzi zaangażują we wspólną działalność łącznie ok. 1,2 mld USD. Po podpisaniu porozumienia Vivendi zasilił polski holding 150 mln USD oraz zobowiązał się do przekazania kolejnych 100 mln USD. Ustalono również, że do ET zostaną wniesione należące do Elektrimu udziały w PTC (w razie wygrania sporu z Deutsche Telekom) oraz w Bresnan International Partners (operator telewizji kablowej AsterCity). Francuzi zwiększą swój udział w ET do 49 proc.

Częściowo szwajcarski LOT
18 listopada SairGroup kupił za 33,7 mln USD 10 proc. akcji PLL LOT. Ustalono również warunki nabycia przez Szwajcarów akcji nowej emisji LOT, dzięki cze-mu obejmą oni ostatecznie 37,6 proc. udziałów w polskiej firmie. LOT wejdzie też w styczniu 2000 r. do stworzonego przez SairGroup sojuszu lotniczego Qualiflyer. Nowy inwestor chce, aby Warszawa stała się głównym portem przesiadkowym w tej części Europy. Gwarantuje także ochronę marki LOT i trzymanie jego pozycji narodowego przewoźnika.

Bitwa o Erę
W październiku za 1,15 mld USD Deutsche Telekom kupił od amerykańskiego operatora Media One International 22,5 proc. udziałów w Polskiej Telefonii Cyfrowej (Era GSM). Inwestycja ta jest kolejnym krokiem Niemców w walce z Elektrimem. DT dzięki transakcji z Media One International zwiększył swój stan posiadania do 45 proc. udziałów i będzie miał dwóch członków w pięcioosobowym arządzie PTC.

Wojna o kabel
Holenderski koncern United Pan-Europe Communications (UPC) zainwestował w olsce w 1999 r. 1,15 mld USD. W sierpniu kupił amerykańską firmę At Enter- tainment, stając się w ten sposób właścicielem należących do niej Wizji TV oraz Polskiej Telewizji Kablowej (największego w Polsce operatora telewizji kablowej). Za 99 proc. akcji At Enter-tainment UPC zapłacił 645,78 mln USD. Holenderski koncern jest drugim (po Deutsche Telekom) operatorem telewizji ablowej w Europie. Działa w trzynastu krajach i obsługuje 8,5 mln gospodarstw domowych.

Prywatyzacja monopolisty
W listopadzie 1999 r. minister skarbu sprzedał konsorcjum Eureko i BIG Banku pakiet akcji PZU za 728 mln usd. Eureko objęło 20 proc. akcji, a BIG Bank 10 proc. Inwestorzy zobowiązali się m.in. nie sprzedawać akcji przez pięć lat, zachować logo firmy, utrzymać przez dwa lata obecny poziom zatrudnienia (16 tys. pracowników), udostępnić PZU know-how. Eureko jest holdingiem siedmiu europejskich instytucji finansowych i wśród europejskich ubezpieczycieli ajmuje czwarte - piąte miejsce.

Nafta na giełdzie
W ofercie publicznej Polskiego Koncernu Naftowego znalazło się 126 mln akcji, czego dla krajowych inwestorów indywidualnych przeznaczono 35,5 mln, dla instytucjonalnych - 15 mln, a dla nabywców zagranicznych - 63 mln (12 mln akcji znalazło się w ramach opcji dodatkowego przydziału). Inwestorzy indywidualni złożyli zamówienia na 578 mln akcji (o wartości ponad 3,13 mld SD). Wśród inwestorów instytucjonalnych również wystąpiła kilkakrotna nadsubskrypcja. Na specjalnej sesji 20 listopada przydzielono 113,5 mln akcji, a cena jednej wyniosła 19,5 zł. PKN zadebiutował jednocześnie na giełdach w Warszawie i w Londynie. Kurs giełdowy był o 13,8 proc. wyższy od ustalonego w fercie publicznej. Skarb państwa zarobił na tej transakcji ponad 600 mln USD.

Volkswagen Poznań
W końcu listopada rada nadzorcza koncernu Volkswagen AG zaaprobowała program inwestycji w Poznaniu o wartości prawie 164 mln USD. W całości sfinansuje je spółka VW Poznań. Powstanie m.in. nowoczesna lakiernia (będzie można tam malować nadwozia do 80 tys. samochodów rocznie), zmodernizowana zostanie linia montażu samochodów oraz spawalnia nadwozi do skód felicia i fabia.

Ofensywa Daewoo
Znajdujący się w poważnych kłopotach koreański Daewoo nie zaprzestaje nwestycji w Polsce. W 1999 r. przeznaczył na nowe przedsięwzięcia 131,7 mln USD. Za tę kwotę uruchomiono m.in. produkcję modeli matiz i nubira. W 1999 roku z warszawskiej Daewoo FSO wyjechała rekordowa liczba 200 tys. pojazdów.

Toyota Wałbrzych
10 września Fujo Cho, szef Toyota Motor Corp., poinformował, że jego firma wybuduje w Wałbrzychu fabrykę skrzyń biegów. Największy japoński koncern motoryzacyjny zainwestuje w nią ok. 90 mln USD. W 2002 r. w fabryce znajdzie zatrudnienie 300 osób, które produkować będą 250 tys. skrzyń biegów rocznie. Wałbrzyskie skrzynie do silników 1,3 i 1,8 litra montowane będą m.in. w modelach corolla, avensis i yaris, produkowanych w Turcji, Francji oraz Wielkiej Brytanii.

Polkomtel elektroenergetyczny
2 grudnia 1999 r. Polskie Sieci Elektroenergetyczne poinformowały o zakupie ,5 proc. akcji spółki Polkomtel od firmy Stalexport za 118,6 mln USD. Już w październiku Stalexport zawarł z PSE umowę przedwstępną na sprzedaż 5,5 proc. udziałów za 145 mln USD, jednak z prawa pierwokupu skorzystali inni akcjonariusze i ostatecznie PSE objęły 4,5 proc. akcji. PSE zyskały 16 proc. udziałów w Polkomtelu.

Polski gaz
W Barnówku pod Dębnem Lubuskim otwarto największą w kraju kopalnię gazu ziemnego i ropy naftowej. Inwestycja kosztowała ok. 250 mln USD i ma się zwrócić w ciągu ośmiu lat. Koszt inwestycji zwiększyła konieczność wybudowania stacji odsiarczania o wartości ok. 65 mln USD. Ocenia się, że w lubuskim złożu znajduje się 10 mln ton ropy i 10 mld m sześc. gazu. Surowce zalegają na głębokości ok. 3 km. W ciągu roku będzie się wydobywać 400 mln m sześc. gazu 2,5 proc. krajo-wego zużycia) i 300 tys. ton ropy (ok. 5 proc.). W udokumentowanych polskich złożach znajduje się 148 mld m sześc. gazu. Na uruchomienie nowych kopalń i stacji odsiarczania na razie nie mamy pieniędzy.

Prywatny most
Trwa budowa mostu Świętokrzyskiego w Warszawie, który ma połączyć Śródmieście Portem Praskim. Zarząd gminy Centrum zaakceptował projekt budowy tunelu (1275 m, trzy pasy ruchu), który przybliży lewobrzeżną Warszawę do Wisły. Łącznie most i tunel mają kosztować ok. 93 mln USD. Część kosztów poniesie Elektrim, który w zamian przejmie tereny Portu Praskiego.

Prywatna Dolina Nidy
W grudniu minister skarbu sprywatyzował Zakłady Przemysłu Gipsowego Dolina Nidy (największy w Polsce producent spoiw gipsowych). 80 proc. udziałów w firmie przypadło konsorcjum stworzonemu przez francuską firmę Lafrage oraz polski Atlas. Nabywcy większościowego pakietu akcji zapłacili za nie 60 mln USD. Obie firmy zobowiązały się jednocześnie do zainwestowania w Dolinę Nidy 2,4 mln USD.

Ofensywa Metro AG
Koncern Metro AG (trzecia firma handlowa świata) we wrześniu ukończył budowę centrum Handlowego M1 w Markach pod Warszawą, w listopadzie - w Zabrzu, a w grudniu - w Łodzi. Inwestycje wyniosły ok. 155 mln USD. Obecny w Polsce od 1997 r. koncern ma teraz w naszym kraju osiem podobnych kompleksów handlowo-usługowych (także w Czeladzi, Radomiu, Poznaniu, Bytomiu i Częstochowie). Centrum w Markach ma powierzchnię ponad 52 tys. m kw., w Zabrzu - 48 tys. m w., a placówka w Łodzi - 47 tys. m kw. W każdym centrum M1 znajdują się: hipermarket Real, markety Praktiker i Media Markt, sklepy i butiki znanych firm, apteka, piekarnia, bank i wiele innych punktów usługowych.

Megafuzja
Przez cały 1999 r. trwały przygotowania do fuzji Banku Handlowego SA i BRE. W grudniu niekorzystne dla skarbu państwa i PZU decyzje podjęte przez walne zgromadzenie akcjonariuszy zostały zaskarżone do sądu, a PZU zagroził, że zlikwiduje swoje konta w Banku Handlowym. Bankowa megafuzja najprawdopodobniej dojdzie do skutku, chociaż ostateczne decyzje mogą zapaść dopiero za kilka miesięcy. Oba banki dysponują aktywami o łącznej wartości prawie 7 mld USD i funduszami własnymi w wysokości ponad 915 mln USD. Nowy megabank byłby jedną z największych w naszej części Europy instytucji finansowych.

Włoski Pekao SA
Ponad miliard dolarów zapłaci konsorcjum UniCredito Italiano (50 proc.) i iemiecki Alianz (2 proc.) za pakiet akcji największego polskiego banku Pekao SA. Nowy inwestor zobowiązał się w ciągu najbliższych pięciu lat przeznaczyć na dokapitalizowanie Pekao SA 0,5 mld USD. Zgodnie z wymogami Ministerstwa Skarbu Państwa bank pozostanie na giełdzie i zachowa dotychczasową tożsamość, nazwę i logo.

Autostrada
Oddano do użytku 70 km autostrady A-4 z Wrocławia do Opola. Budowa drogi oraz odernizacja istniejących wcześniej odcinków trwała 19 miesięcy (ostatni odcinek oddano do użytku 3 grudnia) i kosztowała ponad 96 mln USD.

Irlandzki Bank Zachodni
Za 582 mln USD Allied Irish Bank kupił 80 proc. akcji Banku Zachodniego. edług analityków, była to najwyższa cena zapłacona przez inwestora zagranicznego za duży polski bank. Umowa zobowiązała AIB do podwyższenia kapitału akcyjnego o 250 mln zł. Ponadto Irlandczycy w najbliższych latach zainwestują w bank co najmniej 145 mln USD. Allied Irish Bank od trzech lat est inwestorem strategicznym Wielkopolskiego Banku Kredytowego. Po zakupie Banku Zachodniego kontroluje 5 proc. polskiego rynku finansowego.

Gazociąg alternatywny
Bartimpex Aleksandra Gudzowatego i niemiecki Ruhrgas zawiązały spółkę, która zamierza wybudować gazociąg z Niemiec do Polski. Ułożenie około stukilometrowego odcinka Berlin - Szczecin będzie kosztować 120-200 mln USD. Prace budowlane mają być powierzone polskim firmom. Zakończenie inwestycji planuje się na rok 2001. Dzięki nowemu gazociągowi Polska zyska dodatkowe źródło dostaw gazu. Nasz system zostanie połączony z systemem rurociągów achodnioeuropejskich, co pozwoli uniezależnić się od dostaw z Rosji.

Deutsche Bank w Orbisie
Deutsche Bank zapłacił skarbowi państwa 52,3 mln USD za 15 proc. akcji rbisu. Walory zostały zakupione z zamiarem szybkiego odsprzedania inwestorom z USA i Wielkiej Brytanii. Jest to kolejny etap prywatyzacji spółki. Udział Orbisu w polskim rynku hotelarskim przekracza 40 proc. W najbliższych latach spółka zamierza zainwestować prawie 300 mln USD w modernizację istniejących i budowę nowych obiektów.