List otwarty do Senatorów RP

Reagując na wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który orzekł, że ustawowe zapisy regulujące kwestię sprostowań i odpowiedzi prasowych są nieprecyzyjne, senatorowie RP postanowili całkowicie skasować instytucję sprostowania, wprowadzając w jego miejsce odpowiedź prasową. Ta pozornie drobna zmiana będzie mieć dramatyczne konsekwencje. Sprostowanie odnosi się do faktów i publikowane jest wówczas, gdy dany artykuł zawiera fałsz, który można wykazać. Obowiązek jego zamieszczenia jest dla nas oczywisty i wynika z dążenia do prawdy. Uważamy, że gazety nie mają prawa kłamać, a gdy zdarza się im popełnić niezamierzone błędy – powinny je sprostować i przeprosić. Nie można jednak odbierać prasie prawa do  formułowania opinii. Nie można też zmuszać żadnej redakcji do  propagowania poglądów, z którymi się nie zgadza – a właśnie do tego zmierza projekt senatorów.

W przeciwieństwie do sprostowania odpowiedź prasowa nie musi się odnosić do faktów. Mogłaby ją wysłać do redakcji każda osoba w jakikolwiek sposób dotknięta publikacją. Odpowiedź mogłaby mieć objętość dwukrotnie większą od publikacji, do której się odnosi, a  redakcja miałaby obowiązek ją wydrukować. Nietrudno sobie wyobrazić konsekwencje: gazety zapełniłyby się odpowiedziami polityków, biznesmenów, artystów skrytykowanych przez dziennikarzy czy z innych powodów niezadowolonych z opublikowanych artykułów. Działy PR i marketingu firm nauczyłyby się wykorzystywać instytucję odpowiedzi do  zamieszczania bezpłatnych reklam. Gazety prawicowe musiałyby publikować jako odpowiedzi artykuły polityków lewicy i odwrotnie – pisma lewicowe krytykowanych przez nie ideologów prawicy. Po każdej publikacji dotyczącej jakiegokolwiek urzędu gazety musiałyby zamieszczać repliki jego szefów czy biur prasowych. Wkrótce okazałoby się, że objętość tych odpowiedzi zmusza redakcje do drukowania całych suplementów. Senacki projekt pozbawia redakcje prawa do kształtowania polityki redakcyjnej i  decydowania, jakie poglądy chcą głosić. Gdyby te zapisy weszły w życie, polska prasa zostałaby oddana we władanie czynnikom zewnętrznym –  politykom, urzędnikom, marketingowcom, biznesmenom.

Jesteśmy zdumieni, że taki projekt rodzi się w Senacie, w którym większość posiada partia mająca w nazwie przymiotnik „obywatelska". W kraju szczycącym się tradycją wolności prasy. W państwie, którego system medialny zbiera najwyższe notowania w międzynarodowych rankingach wolności prasy.

Takie same rozwiązania wprowadzały rządy pragnące zakneblować media. Głośnym przykładem była nowelizacja prawa prasowego dokonana przez rząd Roberta Fico na Słowacji w 2008 roku. Protest mediów odbił się echem w całej Europie. Ostatecznie antywolnościowe zapisy wykreślono w zeszłym roku. Dziś polscy ustawodawcy zamierzają powtórzyć słowacki przykład. Póki nie  jest za późno, póki spór o polskie prawo prasowe nie przekształcił się w  ogólnoeuropejski skandal kompromitujący nasz kraj, apelujemy: wycofajcie się z tych projektów.

Redaktorzy naczelni:

JADWIGA SZTABIŃSKA Dziennik Gazeta Prawna

ADAM MICHNIK Gazeta Wyborcza

TOMASZ WRÓBLEWSKI Rzeczpospolita

GRZEGORZ JANKOWSKI Fakt

SŁAWOMIR JASTRZĘBOWSKI Super Express

TOMASZ SIEMIENIEC Puls Biznesu

PAWEŁ FĄFARA Polska The Times

MARCIN KALITA Przegląd Sportowy

JERZY BACZYŃSKI Polityka

TOMASZ LIS Newsweek

MICHAŁ KOBOSKO Wprost

PAWEŁ LISICKI Uważam Rze

PIOTR MUCHARSKI Tygodnik Powszechny

PAWEŁ WOLDAN Angora

KS. MAREK GANCARCZYK Gość Niedzielny

KS. IRENEUSZ SKUBIŚ Tygodnik Katolicki Niedziela

JERZY DOMAŃSKI Przegląd

WALDEMAR PAŚ Metro

GRZEGORZ POPŁAWSKI Polska Dziennik Bałtycki

ROBERT SAKOWSKI Polska Dziennik Łódzki

MARCIN KOWALCZYK Express Ilustrowany

MAREK TWARÓG Polska Dziennik Zachodni

ARKADIUSZ FRANAS Polska Gazeta Wrocławska

ADAM PAWŁOWSKI Polska Głos Wielkopolski

DARIUSZ KOTLARZ Polska Kurier Lubelski

PAWEŁ SIENNICKI Polska Metropolia Warszawska

WOJCIECH HARPULA Polska Gazeta Krakowska

MAREK KĘSKRAWIEC Dziennik Polski

KRZYSZTOF KUCHTA Super Nowości

WOJCIECH POTOCKI Gazeta Pomorska

KRZYSZTOF ZYZIK Nowa Trybuna Opolska

STANISŁAW WRÓBEL Echo Dnia

PIOTR WĄSIKOWSKI Kurier Poranny

KONRAD KRUSZEWSKI Gazeta Współczesna

IWONA ZIELIŃSKA-ADAMCZYK Gazeta Lubuska

KRZYSZTOF WIEJAK Dziennik Wschodni

STANISŁAW SOWA Nowiny

KRZYSZTOF NAŁĘCZ Głos Dziennik Pomorza

TOMASZ KOWALCZYK Kurier Szczeciński

ARTUR SZCZEPAŃSKI Nowości – Dziennik Toruński

JERZY NOWICKI Kurier Podlaski – Głos Siemiatycz

ALEKSANDER ŚWIEYKOWSKI Kulisy Powiatu

DANIEL DŁUGOSZ Nowa Gazeta Trzebnicka

TOMASZ MILER Gazeta Gryfińska

JERZY KAMIŃSKI Gazeta Powiatowa – Wiadomości Oławskie

WALDEMAR ŚLIWCZYŃSKI Wiadomości Wrzesińskie

WOJCIECH WALIGÓRSKI Nowy Łowiczanin

JADWIGA MAGIER Echo Krasnegostawu

GRAŻYNA KAIM Przełom

RADOSŁAW SAFIANOWSKI Kurier Iławski

KRZYSZTOF HARASIMIUK Tygodnik Siedlecki

MATEUSZ ORZECHOWSKI Wspólnota

MAGDALENA HODAK Nowe Życie Pabianic

RENATA KLUCZNA 7 Dni Częstochowa

MACIEJ SULIMA Tygodnik Ostrołęcki

JANUSZ WIKOWSKI Wydawnictwo Pomorskie

JÓZEF MATYSIK Co Tydzień