WYSTAWA
Sztuka walki
Ma ostre zęby i karabin przewieszony przez ramię. Podczas rewolucji zapoczątkowanej na Majdanie jej wizerunek malowano na murach, ku przestrodze. Matrioszka stała się dziś symbolem agresji rosyjskiej. Pokazywana na wystawie „Jestem kroplą w morzu…” w MOCAK-u matrioszka milicjant Kseni Hnyłyckiej nawiązuje do tradycyjnej japońskiej lalki daruma. Tyle że zwielokrotniona laleczka nie spełnia życzeń jak japoński talizman, ale zwiastuje kłopoty. Dramatyczne zdarzenia i wielkie przewroty sztuce zwykle sprzyjają. Ukraińscy artyści tak silnego bodźca nie mieli jednak od czasu obalenia Związku Radzieckiego. Dopiero tłumy rodaków protestujących na 20-stopniowym mrozie sprawiły, że artyści wylegli na ulice. Zresztą to właśnie one zainspirowały wiele z prac, które stworzyli. Tak było w przypadku niezwykle poruszających malarsko-rysunkowych szkiców Włady Rałko. W „Pamiętniku z Kijowa” artystka, głównie w czerni i różu, przedstawiła to, czego była świadkiem – symbole śmierci przeplatają się tu z emblematami narodowymi, a fragmenty ludzkich ciał są otoczeniem dla wciąż żywych, często półnagich ludzi. Poza stworzonymi w tradycyjnych technikach pracami zobaczyć tu można wiele fotografii i wideo. Te pierwsze to m.in. rejestracja performance’ów, które miały miejsce podczas Majdanu, takich jak ten, kiedy tłum kobiet stanął naprzeciw berkutowców. Ukrainki zamiast tarcz w rękach trzymały lustra z naklejonymi na nich napisami „Boże, czy to ja?”. Funkcjonariusze milicji skazani byli na patrzenie we własne odbicia. Są tam też zdjęcia pierwszej ofiary Berkutu czy portreto pomniki odważnych protestujących. Są wreszcie prace przepowiednie, które pomimo że powstały wcześniej, niczym proroctwa, spełniły się na ulicach Kijowa. Jedno z haseł tej rewolucji głosiło, że w pojedynkę nie zmieni się systemu, ale kropla do kropli i powstanie morze. W tym przypadku – morze sztuki autentycznej i bezkompromisowej. Anna Maziuk
„JESTEM KROPLĄ W MORZU. SZTUKA UKRAIŃSKIEJ REWOLUCJI”, MOCAK, KRAKÓW
TVP
Gdańska nadzieja
W DWIE KOLEJNE NIEDZIELE telewizyjna Dwójka wyemituje spektakularne jazzowe widowisko „Solidarity of Arts 2014 Esperanza+”. Na zaproszenie gospodyni koncertu, basistki i wokalistki jazzowej Esperanzy Spalding, w Trójmieście, na plenerowej scenie Polskiej Filharmonii Bałtyckiej, wystąpią międzynarodowe gwiazdy, m.in. Herbie Hancock, Wayne Shorter, Terri Lyne Carrington, a także rodzimi artyści, m.in. Zbigniew Namysłowski, Leszek Możdżer czy Wojciech Waglewski.
„SOLIDARITY OF ARTS 2014 ESPERANZA+”, TVP2 CZĘŚĆ I: NIEDZIELA, 17 SIERPNIA, GODZ. 0.25 CZĘŚĆ II: NIEDZIELA, 24 SIERPNIA, GODZ. 0.20
DVD Z „WPROST”
Ciąża i adopcja
ZA TYDZIEŃ „WPROST” będzie można kupić z filmem „Kiedyś mnie znajdziesz” na DVD. Pełnometrażowy debiut reżyserski laureatki Oscara Helen Hunt jest ciepłą komedią o kobiecie, która przed czterdziestką musi ułożyć sobie życie od nowa. Postanawia zajść w ciążę, ale w tym samym czasie opuszcza ją mąż, umiera jej adopcyjna matka, a prezenterka telewizji śniadaniowej podaje się za jej matkę biologiczną. W filmie, poza samą reżyserką, wystąpili: Matthew Broderick, Bette Midler, Colin Firth.
MUZYKA
Kataloński bard Solidarności
Nie mury, lecz słup. Taką budowlę opisywał Lluís Llach w piosence „L’Estaca”, która zainspirowała Jacka Kaczmarskiego do stworzenia „Murów”. I w tym kontekście najczęściej pojawia się w Polsce nazwisko katalońskiego pieś - niarza. Na nowej płycie Zespół Reprezentacyjny przypomina jego twórczość. Znalazło się tam 16 utworów z repertuaru dawnego dysydenta, z powodzeniem uprawiającego teraz winnicę w regionie Priorat. Choć nie wszystkie piosenki mają równą siłę, całość układa się w opowieść o buncie i wierności wyznawanym wartościom. Albumowi towarzyszy tekst Filipa Łobodzińskiego. Autor opisuje historię słynnej piosenki, pokazuje, jak zmieniały się jej znaczenia. W losach utworu odbija się dawna Katalonia, jej batalia o niezależność, reżim gen. Franco, cenzura dwóch różnych autorytarnych krajów, polska walka o wolność, kiedy „Mury” śpiewały tłumy.Krzysztof Kwiatkowski
Pieśni O BUNCIE
ZESPÓŁ REPREZENTACYJNY, „MUR”, IMPRESARIAT KARLSBAD
TEATR
Między słowami
Konstelacje” Nicka Payne’a wystawiane w Teatrze Polonia to sztuka stosunkowo nowa, ale była już przebojem w wielu krajach. Oczywiście to, co sprawdza się w Londynie czy Nowym Jorku, nie musi przyjąć się u nas. Na szczęście reżyser Adam Sajnuk zręcznie i z talentem obszedł niebezpieczeństwa tekstu Payne’a, który w innych rękach mógł osunąć się w stronę pseudokontrowersyjnego kiczu. Maria Seweryn w jednej ze swoich najlepszych kreacji jako Marianne oraz równie dobry Grzegorz Małecki – Roland – wkładają i zdejmują maski, spotykają się i rozchodzą, może są razem, może na niby. Zwodnicze „Konstelacje” to pomieszanie z poplątaniem. Fizyce kwantowej towarzyszą choćby rozprawy o łokciach. Zagadują to, co niewypowiedziane. Łukasz Maciejewski
„KONSTELACJE”, REŻ. ADAM SAJNUK, POLONIA, WARSZAWA
FILM
Trudna miłość do Saramago
Denis Villeneuve lubi obserwować mroczną stronę ludzkiej psychiki, rejestrować momenty, w których życie bohaterów wali się jak domek z kart. Tym razem jednak reżyser „Pogorzeliska” i „Labiryntu” szarżuje. We „Wrogu” Kanadyjczyk sięga po powieść José Saramago „Podwojenie”. Portretuje wypalonego, pustego faceta. Akademik codziennie wydeptuje tę samą drogę między M2 w apartamentowcu a uczelnią, regularnie wygłasza te same wykłady, a wieczorami uprawia beznamiętny seks ze swoją dziewczyną, z którą niewiele go łączy. Ale jego życie zmienia się diametralnie, kiedy natrafia na swojego sobowtóra – nieudolnego aktora. Nie mają tu jednak sensu porównania z „Podwójnym życiem Weroniki”. Film Villeneuve’a zmienia się w thriller. Twórca mnoży fałszywe tropy, zwodzi widza. Kim są dla siebie mężczyźni? Rozłączonymi bliźniakami? Odmiennymi stronami osobowości? Dwiema wersjami życiorysu?A może wszystko rozgrywa się w umyśle sfrustrowanego człowieka? Reżyser dał się uwieść Saramago, jednak to, co przekonuje na kartach odrealnionej powieści, nie sprawdza się w kinie. Precyzyjnie skonstruowana, mroczna atmosfera staje się groteskowa, dramat bohatera pogrążającego się w obłędzie – histeryczny i niezrozumiały. Całość z ciężką, ilustracyjną muzyką, oczywistymi symbolami i przestylizowanymi zdjęciami – pretensjonalna. I tylko dobre kobiece role wnoszą tu świeżość i kawałek prawdy. Melanie Laurent, Sarah Gordon i Isabella Rossellini, która pojawia się na kilka minut, ożywiają ekran. „Wróg” jest wypadkiem przy pracy. Filmem, przy którym Denisa Villeneuve’a poniosła gra z formą. Ale czasem potknięcie jest potrzebne, żeby świetny reżyser mógł w pełni rozwinąć skrzydła. Warto czekać na jego kolejne projekty. Krzysztof Kwiatkowski
„WRÓG”, REŻ. DENIS VILLENEUVE, M2FILMS
FILM
Niezniszczalni
NA WYLICZENIE GWIAZD KINA AKCJI, KTÓRE WYSTĄPIŁY W „NIEZNISZCZALNYCH 3”, nie wystarczyłoby tu miejsca. Jest i Stallone. Grupa najemników ma udaremnić plany dawnego kumpla, handlarza bronią. Uwaga, reżyser czasem mruga okiem. Krzysztof Kwiatkowski
„NIEZNISZCZALNI 3”, REŻ. PATRICK HUGHES, MONOLITH FILMS
FILM
Obca kuchnia
HELEN MIRREN, południe Francji, dobre jedzenie i lekcja wielokulturowości. Tak można streścić „Podróż na sto stóp”, nowy film Lassego Hallströma. Jeden z niewielu Europejczyków, którzy odnaleźli się w Hollywood, opowiada historię dystyngowanej szefowej kuchni w niewielkim miasteczku, gdzie naprzeciwko jej docenionej przez Michelina restauracji otwierają knajpę indyjscy imigranci. Zbulwersowana kobieta musi skonfrontować się z innością, nie tylko w kuchni. Jest lekko, przyjemnie i pouczająco. Prawda, że to wszystko już było. Ale przecież mamy jeszcze wakacje. Krzysztof Kwiatkowski
„PODRÓŻ NA STO STÓP”, REŻ. LASSE HALLSTRÖM, MONOLITH FILMS
MUZYKA
Dźwięki Kalifornii
TOM PETTY BYŁ ZAWSZE TROCHĘ MŁODSZYM KOLEGĄ supergwiazd typu Bob Dylan i George Harrison. Teraz po kilkuletniej przerwie niespodziewanie powraca albumem „Hypnotic Eyes”, na którym czuje się jego bluesowe korzenie, ale słychać też całą rockową podróż artysty – włącznie z Traveling Wilburys i Tomem Cruise’em śpiewającym w filmie „Jerry Maguire” na całe gardło „Free Fallin”. Nie ma tu chwytliwych przebojów i niepotrzebnych dźwięków. Jest niemal zapomniany już kalifornijski country rock najwyższej próby, idealny do podróży samochodem przez całe Stany. Na naszych drogach też się sprawdzi, gwarantuję. Piotr Metz
TOM PETTY, „HYPNOTIC EYES”, WARNER
MUZYKA
Długi Claptona
OD KILKU LAT CLAPTON ROZ- LICZA SIĘ PUBLICZNIE ze swoim życiem, spłacając stare długi i niezałatwione sprawy (wspólne projekty z podupadłymi kolegami z Cream, BB Kingiem itd.). To właśnie nieco tajemniczy gitarzysta i songwriter JJ Cale pomógł mu swoimi piosenkami „After Midnight” i „Cocaine” wydobyć się z poważnego kryzysu na początku solowej kariery. 12 lat temu Clapton nagrał z JJ wspólny album, teraz na płycie „An Appreciation of JJ Cale” składa nieżyjącemu już idolowi hołd wraz z przyjaciółmi (m.in. Mark Knopfler, Willie Nelson i John Mayer). Słychać tu nawet głos samego Cale’a, wprowadzającego niektóre utwory, a aranże zrealizowane są w jego duchu, w większości zbyt wyciszone z szacunku do oryginału. Tylko Nelson wprowadza jakże potrzebną odrobinę szaleństwa. Piotr Metz
ERIC CLAPTON AND FRIENDS, „AN APPRECIATION OF JJ CALE”, WARNER
KSIĄŻKA
Śmierć i nieśmiertelność
DLACZEGO CHRABĄSZCZE WYPRAWIAJĄ POGRZEBY MYSZOM? W jaki sposób łososie wspierają egzystencję mieszkańców lądu? I wreszcie – na czym polega przemiana życia w życie? Piękny esej o tych prawidłach przyrody, które staramy się wyniośle ignorować, bo przypominają nam, że jesteśmy śmiertelni. Amerykański biolog i ekolog Bernd Heinrich przypatruje się mechanizmom rządzącym rozkładem – obserwuje świat zwierząt i roślin będących naturalnymi grabarzami, dostrzegając w nich podstawową siłę podtrzymującą istnienie ziemskiej biosfery. Piotr Kofta
BERND HEINRICH, „WIECZNE ŻYCIE. O ZWIERZĘCEJ FORMIE ŚMIERCI”, PRZEŁ. MICHAŁ SZCZUBIAŁKA, CZARNE 2014
KSIĄŻKA
Powrót cudzoziemca
ZASKAKUJĄCO DOBRA POWIEŚĆ KRYMI- NALNO-SZPIEGOWSKA – oto w 1990 r. w Sztokholmie samobójstwo popełnia tajemniczy obywatel Albanii. Sprawę bada dziennikarz Tobias Meijtens, dla którego to ostatnia szansa, by pozostać w zawodzie. Debiutancka książka Monteliusa, wyważona i pomysłowa, bada zimnowojenne losy szwedzkiej lewicy, a polskiemu czytelnikowi przywodzi na myśl historię twardogłowego komunisty Kazimierza Mijala – ów w 1966 r. wyjechał z kraju wprost w ramiona Envera Hodży. Piotr Kofta
MAGNUS MONTELIUS, „MĘŻCZYZNA Z ALBANII”, PRZEŁ. ELŻBIETA FRĄTCZAK- -NOWOTNY, CZARNA OWCA 2014
TOP 10 KINO
1. „Strażnicy galaktyki”
reż. James Gunn
DISNEY
2. „Sekstaśma”
reż. Jake Kasdan
UIP
3. „Samoloty 2”
reż. Roberts Gannaway
DISNEY
4. „Hercules”
reż. Brett Ratner
FORUM FILM POLAND
5. „Jak wytresować smoka 2”
reż. Dean DeBlois
IMPERIAL CINEPIX
6. „Gang wiewióra”
reż. Peter Lepeniotis
MONOLITH FILMS
7. „Tarzan: Król dżungli”
reż. Reinhard Klooss
MONOLITH FILMS
8. „Step Up: All in 3D”
reż. Trish Sie
MONOLITH FILMS
9. „Noc oczyszczenia: Anarchia”
reż. James DeMonaco
UIP
10. „Transformers: Wiek zagłady”
reż. Michael Bay
UIP
TOP 10 MUZYKA
1. „Romanza”
Andrea Bocelli
OTHER CLASS/UNIVERSAL MUSIC PL
2. „Mini World”
Indila
UNIVERSAL MUSIC PL
3. „Składam się z samych powtórzeń”
Artur Rojek
KAYAX/AGORA
4. „The Bre eze: An Appre ciation of JJ Cale”
Eric Clapton
POLYDOR UK/UNIVERSAL MUSIC PL
5. „Dadadam”
Perfect
POLSKIE RADIO/WARNER MUSIC PL
6. „RMF FM. Muzyka najlepsza pod słońcem 2014”
Różni wykonawcy
POMATON/WARNER MUSIC PL
7. „Comfort and Happiness”
Dawid Podsiadło
SONY MUSIC PL
8. „Ultraviolence”
Lana del Ray
POLYDOR UK/UNIVERSAL MUSIC PL
9. „Bard”
Lukasyno
STEP RECORDS
10. „Ghost Stories”
Coldplay
WARNER MUSIC/WARNER MUSIC PL
TOP 10 KSIĄŻKI
1. „Wyspa na prerii”
Wojciech Cejrowski
ZYSK I S-KA
2. „Czesałam ciepłe króliki”
Dariusz Zaborek
CZARNE
3. „Dziewczyny z powstania”
Anna Herbich
SPOŁECZNY INSTYTUT WYDAWNICZY „ZNAK”
4. „Warszawa 1944. Tragiczne powstanie”
Alexandra Richie
W.A.B.
5. „Dary anioła. Tom 6. Miasto niebiańskiego ognia”
Cassandra Clare
MAG
6. „Uczta dla wron. Cienie śmierci”
George R.R. Martin
ZYSK I S-KA
7. „Woziłam arabskie księżniczki”
Jayne Amelia Larson
SPOŁECZNY INSTYTUT WYDAWNICZY „ZNAK”
8. „101 naj lep szych re stauracji i hoteli w Pol sce”
Magda Gessler
RINGIER AXEL SPRINGER POLSKA
9. „Made in Poland”
Emil Marat, Michał Wójcik
WIELKA LITERA
10. „Kocha, lubi, pragnie”
Zbigniew Lew- -Starowicz, Paulina Reiter
SPOŁECZNY INSTYTUT WYDAWNICZY „ZNAK”
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.