Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) prognozuje, że w 2025 r. najwięcej osób powyżej 65 lat będzie żyło w Kanadzie, Meksyku, na zachodzie Europy, w niektórych krajach północnej Afryki i południowej Azji.
Jesień życia
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) prognozuje, że w 2025 r. najwięcej osób powyżej 65 lat będzie żyło w Kanadzie, Meksyku, na zachodzie Europy, w niektórych krajach północnej Afryki i południowej Azji. Wzrost liczby ludzi starszych w społeczeństwie pociągnie za sobą piętrzenie się problemów zdrowotnych. Rząd kanadyjski, mając na względzie te prognozy, otworzył Centrum Badań Zdrowotnych dla Ludzi Starych. Z funduszy rządowych na działalność centrum przeznaczono 2,84 mln USD. Firmy prywatne natomiast ofiarowały na ten cel 8,4 mln USD. Naukowcy centrum zajmą się przede wszystkim badaniem otępienia starczego oraz chorób serca i układu krążenia.
Serce kokainisty
Rainer Arendt z uniwersytetu w Monachium twierdzi, iż kokaina może być przyczyną ataku serca nie dlatego, że pod jej wpływem spada stężenie tlenu we krwi, lecz na skutek zwężenia się wieńcowych naczyń krwionośnych; wówczas zostaje wstrzymany dopływ krwi do mięśnia sercowego. U jednej trzeciej kokainistów po zawale nie stwierdzono zmian miażdżycowych w naczyniach krwionośnych. Ataki serca zanotowano nawet u nowo narodzonych dzieci kobiet zażywających w czasie ciąży kokainę. Badacze namnożyli pobrane od świń komórki nabłonka naczyń wieńcowych. Komórki te poddali działaniu kokainy i mierzyli ilość endoteliny, hormonu zwężającego naczynia krwionośne. Kokaina powodowała szybki wzrost jego stężenia. Pobrano potem próbki krwi i moczu od dwunastu kokainistów i trzynastu osób nie zażywających tego narkotyku. U pierwszych stwierdzono czterokrotnie większe stężenie endoteliny niż u drugich.
Gen A118G
Badacze z University of Cincinnati College of Medicine wykryli gen, który chroni przed uzależnieniem od heroiny. Po porównaniu genotypów narkomanów i ludzi zdrowych stwierdzono pewną prawidłowość dotyczącą genu kodującego receptor opiatowy. Zmiany w tym receptorze pojawiały się częściej u osób uzależnionych. Odkryto ponadto, że A118G, czyli jeden z wariantów genu opiatowego, występuje u 20 proc. ogólnej populacji, ale dwa razy częściej mają go osoby nie zażywające opiatów, do których należy heroina. Jeżeli dalsze badania na większej grupie osób potwierdzą te wyniki, A118G zostanie uznany za gen chroniący przed uzależnieniem od opiatów. Naukowcy poszukują też innych wariantów genu receptora opiatowego i ich ewentualnych związków z nałogami.
Mioceńskie konie
Większość ze zwierząt przeżuwających, które nie wyginęły podczas późnego miocenu, miała długie zęby. Wzrost stężenia w atmosferze dwutlenku węgla, ocieplenie i osuszenie klimatu podczas tego okresu mogły wpłynąć na to, że olbrzymie połacie lądu zaczęła porastać twarda i łykowata trawa. Wówczas w północnej Ameryce masowo wymierały ssaki. Steven Stanley z John Hopkins University twierdzi, że wyginęło 60 gatunków. Wśród tych ssaków, które przeżyły, paleontologowie zaobserwowali zdecydowaną przewagę zwierząt wyposażonych w długie zęby. Tylko takie uzębienie pozwalało ówczesnym przeżuwaczom zaspokoić głód. Zwierzęta krótkozębne, nie mogąc dostatecznie przeżuć trawy, umierały z niedożywienia, gdyż ich organizmom brakowało podstawowych składników pokarmowych. Very hypsodont - tak naukowcy określili bardzo długie zęby mioceńskich koni. Spośród siedmiu gatunków koni z uzębieniem typu very hypsodont wszystkie przeżyły późny miocen, zaś spośród jedenastu gatunków krótkozębnych wyginęło aż dziewięć.
Komórki z metryką
Technika określania wieku białych ciałek krwi może pomóc w terapii AIDS, badaniach nad rakiem i starzeniem. Naukowcy z British Columbia Cancer Agency (USA) opracowali sposób pomiaru długości telomerów, ochronnych zakończeń chromosomów złożonych z powtarzających się fragmentów DNA. Chromosomy, które zawierają główny materiał genetyczny komórki, przy każdym jej podziale gubią część telomeru. Długość telomeru wskazuje więc na wiek komórki: młodsze mają telomery dłuższe, starsze - krótkie. Metodami inżynierii genetycznej wyprodukowano cząsteczki, które przyłączają się do każdego fragmentu DNA budującego telomer. Wyposażenie cząsteczki w marker w postaci substancji fluorescencyjnej umożliwia obserwowanie telomeru. Wyznaczenie wieku białych ciałek krwi pomoże ustalić, który rodzaj białych krwinek ginie najszybciej w wypadku AIDS czy nowotworów i jak szybko się te choroby rozwijają, co być może umożliwi opracowanie nowych, skutecznych terapii.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) prognozuje, że w 2025 r. najwięcej osób powyżej 65 lat będzie żyło w Kanadzie, Meksyku, na zachodzie Europy, w niektórych krajach północnej Afryki i południowej Azji. Wzrost liczby ludzi starszych w społeczeństwie pociągnie za sobą piętrzenie się problemów zdrowotnych. Rząd kanadyjski, mając na względzie te prognozy, otworzył Centrum Badań Zdrowotnych dla Ludzi Starych. Z funduszy rządowych na działalność centrum przeznaczono 2,84 mln USD. Firmy prywatne natomiast ofiarowały na ten cel 8,4 mln USD. Naukowcy centrum zajmą się przede wszystkim badaniem otępienia starczego oraz chorób serca i układu krążenia.
Serce kokainisty
Rainer Arendt z uniwersytetu w Monachium twierdzi, iż kokaina może być przyczyną ataku serca nie dlatego, że pod jej wpływem spada stężenie tlenu we krwi, lecz na skutek zwężenia się wieńcowych naczyń krwionośnych; wówczas zostaje wstrzymany dopływ krwi do mięśnia sercowego. U jednej trzeciej kokainistów po zawale nie stwierdzono zmian miażdżycowych w naczyniach krwionośnych. Ataki serca zanotowano nawet u nowo narodzonych dzieci kobiet zażywających w czasie ciąży kokainę. Badacze namnożyli pobrane od świń komórki nabłonka naczyń wieńcowych. Komórki te poddali działaniu kokainy i mierzyli ilość endoteliny, hormonu zwężającego naczynia krwionośne. Kokaina powodowała szybki wzrost jego stężenia. Pobrano potem próbki krwi i moczu od dwunastu kokainistów i trzynastu osób nie zażywających tego narkotyku. U pierwszych stwierdzono czterokrotnie większe stężenie endoteliny niż u drugich.
Gen A118G
Badacze z University of Cincinnati College of Medicine wykryli gen, który chroni przed uzależnieniem od heroiny. Po porównaniu genotypów narkomanów i ludzi zdrowych stwierdzono pewną prawidłowość dotyczącą genu kodującego receptor opiatowy. Zmiany w tym receptorze pojawiały się częściej u osób uzależnionych. Odkryto ponadto, że A118G, czyli jeden z wariantów genu opiatowego, występuje u 20 proc. ogólnej populacji, ale dwa razy częściej mają go osoby nie zażywające opiatów, do których należy heroina. Jeżeli dalsze badania na większej grupie osób potwierdzą te wyniki, A118G zostanie uznany za gen chroniący przed uzależnieniem od opiatów. Naukowcy poszukują też innych wariantów genu receptora opiatowego i ich ewentualnych związków z nałogami.
Mioceńskie konie
Większość ze zwierząt przeżuwających, które nie wyginęły podczas późnego miocenu, miała długie zęby. Wzrost stężenia w atmosferze dwutlenku węgla, ocieplenie i osuszenie klimatu podczas tego okresu mogły wpłynąć na to, że olbrzymie połacie lądu zaczęła porastać twarda i łykowata trawa. Wówczas w północnej Ameryce masowo wymierały ssaki. Steven Stanley z John Hopkins University twierdzi, że wyginęło 60 gatunków. Wśród tych ssaków, które przeżyły, paleontologowie zaobserwowali zdecydowaną przewagę zwierząt wyposażonych w długie zęby. Tylko takie uzębienie pozwalało ówczesnym przeżuwaczom zaspokoić głód. Zwierzęta krótkozębne, nie mogąc dostatecznie przeżuć trawy, umierały z niedożywienia, gdyż ich organizmom brakowało podstawowych składników pokarmowych. Very hypsodont - tak naukowcy określili bardzo długie zęby mioceńskich koni. Spośród siedmiu gatunków koni z uzębieniem typu very hypsodont wszystkie przeżyły późny miocen, zaś spośród jedenastu gatunków krótkozębnych wyginęło aż dziewięć.
Komórki z metryką
Technika określania wieku białych ciałek krwi może pomóc w terapii AIDS, badaniach nad rakiem i starzeniem. Naukowcy z British Columbia Cancer Agency (USA) opracowali sposób pomiaru długości telomerów, ochronnych zakończeń chromosomów złożonych z powtarzających się fragmentów DNA. Chromosomy, które zawierają główny materiał genetyczny komórki, przy każdym jej podziale gubią część telomeru. Długość telomeru wskazuje więc na wiek komórki: młodsze mają telomery dłuższe, starsze - krótkie. Metodami inżynierii genetycznej wyprodukowano cząsteczki, które przyłączają się do każdego fragmentu DNA budującego telomer. Wyposażenie cząsteczki w marker w postaci substancji fluorescencyjnej umożliwia obserwowanie telomeru. Wyznaczenie wieku białych ciałek krwi pomoże ustalić, który rodzaj białych krwinek ginie najszybciej w wypadku AIDS czy nowotworów i jak szybko się te choroby rozwijają, co być może umożliwi opracowanie nowych, skutecznych terapii.
Więcej możesz przeczytać w 36/1998 wydaniu tygodnika Wprost .
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.