Know-how

Orzechowa kuracja

Naukowcy z uniwersytetu w Auckland odkryli, że żucie owoców palmy kateszowej (zwanej też betelową) pomaga ludziom chorym na schizofrenię. Orzechy te są popularną używką w Afryce, Azji i na wyspach Pacyfiku. Uczeni przeprowadzili badania na mieszkańcach Republiki Palau, gdyż aż 2 proc. z nich cierpi na schizofrenię (dwukrotnie więcej niż przeciętnie, ponieważ ta odizolowana społeczność jest nosicielem genu mającego związek z tym schorzeniem). Używkę tę stosuje ok. 70 proc. mieszkańców wysp, a wśród schizofreników odsetek ten sięga 80 proc. Po przebadaniu 70 chorych, którzy żuli ponad dziesięć orzechów dziennie, naukowcy stwierdzili, że halucynacje, urojenia i depresja towarzyszące schizofrenii przebiegały u nich w łagodniejszej formie. Specjaliści są zdania, że korzystnie na zachowanie pacjentów wpływa zawarty w orzechach alkaloid arekolina, którego skład jest podobny do neurohormonu acetylocholina. Podwyższenie poziomu acetylocholiny w mózgu powoduje obniżenie poziomu neuroprzekaźnika dopaminy (blokowanie jego działania wykorzystywane jest w leczeniu schizofrenii). Naukowcy sugerują zatem, że alkaloid zawarty w orzechach może się przyczyniać do zmniejszenia produkcji dopaminy. Warto jednak pamiętać, że żucie orzechów arekowych powoduje czerwonobrunatne przebarwienie zębów.

Fatalne zauroczenie

 Naukowcy z uniwersytetu w Chicago odkryli, że wypalenie tylko jednego papierosa może spowodować długotrwałe zmiany chemiczne w mózgu. Eksperymenty przeprowadzone na szczurach wykazały, że nikotyna, która łączy się z receptorem alfa7, przyczyniła się do zwiększenia poziomu dopaminy (neuroprzekaźnika odpowiadającego za odczuwanie przyjemności) w mózgach gryzoni. Wysoki poziom tego przekaźnika w organizmie utrzymuje się nawet przez kilka godzin po działaniu nikotyny, co może być przyczyną uzależnienia palaczy. Kolejna dawka nikotyny daje jeszcze silniejszy efekt. Jeden papieros wystarczy, by mózg zapamiętał doznanie. Według naukowców, zwiększone wydzielanie dopaminy, będące następstwem palenia papierosów, może tłumaczyć to, że wiele osób nie potrafi pokonać nałogu. Te wyniki badań przeczą teorii, że uzależnienie jest wynikiem powtarzającego się działania środka chemicznego, który w miarę upływu czasu wywołuje coraz słabszy efekt, a człowiek, aby doznawać równie silnych wrażeń, potrzebuje go coraz więcej. Nowsza koncepcja zakłada, że powtarzające się działanie nikotyny wzmaga wrażliwość palącego, a to powoduje rosnącą i coraz trudniejszą do porzucenia przyjemność. Odkrycie receptora nikotyny może się przyczynić do opracowania nowych metod leczenia nałogowych palaczy.

Hardware

 Recykling komputerów staje się coraz większym problemem. Jak podaje Rada ds. Bezpieczeństwa Narodowego, w 1998 r. w USA ponad 20 mln tych przestarzałych urządzeń zostało przeznaczonych na złom. Firmy zajmujące się recyklingiem opracowały wprawdzie metody ponownego wykorzystania niektórych części, największym problemem jest jednak demontaż płytek z obwodami drukowanymi, których poszczególne części są przylutowane i zabezpieczone specjalnym klejem (na przykład związkiem epoksydowym). Usunięcie lutu nie sprawia trudności, ale klej uniemożliwia demontaż prawie 80 proc. części. Na posiedzeniu Amerykańskiego Towarzystwa Chemicznego przedstawiono nowe spoiwo, które - zdaniem naukowców - ułatwi recykling komputerów. Specjaliści po zbadaniu monomeru epoksydowego terpineolu (alpha-Terp) ustalili, że właściwości kleju można zneutralizować w temperaturze 190 stopni Celsjusza. Spoiwo alpha-Terp jest produktem ekologicznym i jeśli zostanie wykorzystane w produkcji komputerów, płytki będzie można łatwiej rozmontować i ponownie wykorzystać lub zniszczyć.

Pasta z czekoladą

 Japońscy naukowcy odkryli, że ziarno kakaowe unieszkodliwia bakterie w jamie ustnej i powstrzymuje rozwój próchnicy. Ubytki w uzębieniu powstają w wyniku działania bakterii Streptococcus mutans, która wytwarza glikan umożliwiający zmianę cukrów w szkodliwe kwasy. Uczeni są zdania, że środki antybakteryjne znajdujące się w ziarnie kakaowym (wykorzystywanym w produkcji czekolady) kompensują wysoki poziom cukru. Badacze z Uniwersytetu w Osace odkryli, że kontakt Streptococcus mutans z łupinkami powoduje zablokowanie wytwarzania glikanu. Po trzech miesiącach doświadczeń szczury zarażone bakterią i żywione wysokocukrowymi produktami miały średnio czternaście ubytków w uzębieniu, natomiast gryzonie, którym do wody dodawano łupinki - najwyżej sześć. Być może odkrycia te przyczynią się do opracowania nowych metod leczenia próchnicy, a ekstrakt łupinek ziarna kakaowego będzie dodawany do płynu do płukania jamy ustnej, pasty do zębów czy czekolady.