Górna półka - "Przeklęte problemy" Rosji
Udostępnijdodaj Skomentuj
Tygodnik Wprost Wydanie: 21/2006 (1224)
Okładka tygodnika Wprost nr 21/2006 (1224)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Górna półka - "Przeklęte problemy" Rosji

Dodano:   /  Zmieniono: 
MOSKIEWSKIE OKOPY

Rosjanie zeszli do okopów. Musimy ich stamtąd wyciągnąć - mówił prof. Richard Pipes, wybitny znawca historii Rosji, podczas spotkania w redakcji "Wprost". W dyskusji "Czy Rosja musi być imperium?", prowadzonej przez Jerzego Marka Nowakowskiego, zastępcę redaktora naczelnego "Wprost", wzięli też udział polscy znawcy Rosji: historyk prof. Andrzej Nowak, dyrektor Studium Europy Wschodniej UW Jan Malicki, dyrektor departamentu polityki wschodniej MSZ Wojciech Zajączkowski, szef radiowej Trójki i wieloletni korespodent TVP w Moskwie Witold Laskowski i reporterka Krystyna Kurczab-Redlich. Obraz, jaki się wyłonił, nie był optymistyczny. - Rosja musi być imperium - podkreślał Pipes. - Imperium w Rosji powstało, zanim na dobre wykształciło się państwo. Na Zachodzie było odwrotnie. Rosjanie są dziś słabi. Wrogiem staje się Zachód, który przyczynił się do upadku ZSRR. To powoduje sentyment do czasów sowieckich. Były doradca Ronalda Reagana przestrzegał przed wejściem Ukrainy do NATO. - Ukraina jest uważana za kolebkę rosyjskiej państwowości. Rosjanie poczuliby się okrążeni - konkludował Pipes.
Grzegorz Sadowski
Książka - legenda. Dla niektórych: czarna legenda dziejów Rosji. Opublikowana po raz pierwszy ponad trzydzieści lat temu w Londynie, uzyskała od tego czasu status klasycznego studium rosyjskiej przeszłości. Od momentu publikacji nie przestała zarazem być kamieniem obrazy dla bezkrytycznych rusofilów. Sołżenicyn potępił ją w kilku publicznych wystąpieniach jako paszkwil na rosyjską tradycję. Wielu amerykańskich i zachodnioeuropejskich kolegów autora dopatrywało się w tej książce manifestu antykomunistycznej obsesji, od której oni się gorliwie odcinali.
Książka - klasyk i książka - skandal. Książka traktująca o historii Rosji carów - doprowadzona do lat 80. XIX w. - a zarazem jedna z najbardziej wnikliwych analiz systemu sowieckiego. To mogło się udać jednemu tylko autorowi. Richard Pipes dokonał takiej sztuki, łącząc warsztat nowoczesnego historyka, profesora Uniwersytetu Harvarda, z elementarnym doświadczeniem człowieka urodzonego i wychowanego w Europie Środkowo-Wschodniej, na progu paktu Stalin - Hitler.
Z tego doświadczenia wyrosło główne pytanie książki: "Dlaczego w Rosji - w przeciwieństwie do reszty Europy, do której Rosja należy za sprawą położenia geograficznego, rasy i religii - społeczeństwo nie potrafiło skutecznie ograniczyć władzy politycznej?". Z warsztatu naukowego Pipesa pochodziła natomiast oryginalna interpretacja dziejów Rosji, prowadząca do odpowiedzi na to pytanie. Jej podstawę tworzy koncepcja państwa patrymonialnego, w którym władza polityczna zrosła się z faktyczną własnością państwa przez jego władcę. Pipes śledzi rozwój państwa patrymonialnego w rosyjskiej tradycji, ukazuje podporządkowanie władzy politycznej poszczególnych grup społecznych, Cerkwi prawosławnej, a wreszcie wykształcenie w radykalnej opozycji wobec państwa warstwy inteligenckiej, równie jak to państwo nie rozumiejącej ograniczeń, jakie dla polityki wynikają z prywatnej własności. Obraz Rosji carów wieńczy studium rozwoju systemu policyjnego. Ten system przedstawia Pipes jako niedoskonały, ale już zapowiadający i przygotowujący totalitarny ustrój.
Richard Pipes:
"Rosja carów",
przełożył Władysław Jeżewski,
wydawnictwo Magnum

Ta historia nie skończyła się w 1917 r. Czy skończyła się w roku 1991? A może jej "przeklęte problemy" trwają nadal, w kolejnej mutacji Rosji Putina? Lepiej będziemy umieli odpowiedzieć na te pytania, kiedy sięgniemy po nową, piękną edycję dzieła Pipesa.

Fot: M. Stelmach
Więcej możesz przeczytać w 21/2006 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Autor:

Spis treści tygodnika Wprost nr 21/2006 (1224)

  • Na stronie - Ta Polska Rzym się nazywa28 maj 2006 — Polska się romanizuje nie tylko z powodu pielgrzymki papieża. Chwilami możemy się czuć wręcz jak na Sycylii3
  • Skaner28 maj 2006 — SKANER POLSKA POLITYKA Pułapka Obywatelska Platforma Obywatelska znalazła się w przeddzień konwencji krajowej w dramatycznej sytuacji. Jeszcze niedawno wydawało się, że wybory będą najpóźniej wiosną 2007 r. Awanturujące się wciąż PiS miało...8
  • Dossier28 maj 2006 — LECH KACZYŃSKI prezydent RP "Skłamałbym, mówiąc, że nigdy nie żałuję, że zostałem prezydentem. Czasem każdy człowiek żałuje" TVN ANDRZEJ LEPPER wicepremier, minister rolnictwa "Niestety, co bym nie zrobił, proszę państwa, to...9
  • Playback28 maj 2006 — Premier Kazimierz Marcinkiewicz i minister zdrowia Zbigniew Religa © A. KOZAK/AGENCJA GAZETA14
  • Cyrk bardzo etyczny28 maj 2006 — Panuje straszliwe bezhołowie. Dla jednych autorytetem jest ksiądz Rydzyk, a dla innych Jerzy Urban15
  • Z życia koalicji28 maj 2006 — Trwają spontaniczne protesty młodzieży - głównie zdrowszej jej części, socjalistycznej w treści i polskiej w formie - przeciwko Romanowi Giertychowi. Daty i trasy tych spontanicznych manifestacji podaje z dwutygodniowym wyprzedzeniem...16
  • Z życia opozycji28 maj 2006 — W komisji bankowej zasiada Małgorzata Ostrowska. Nie jest to wokalistka Lombardu, lecz posłanka SLD i tak zwana twarda baba. Sama siebie zgłosiła na wiceprzewodniczącego, ale w głosowaniu poległa. Ostrowska ma jedną cechę wyjątkową - otóż...17
  • Nałęcz - Dziwny sojusz28 maj 2006 — Odżyły czasy II Rzeczypospolitej, kiedy endecy i komuniści razem atakowali Piłsudskiego18
  • Fotoplastykon28 maj 2006 — Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)19
  • Papież protestant28 maj 2006 — W Polsce Benedykt XVI zainicjuje główny plan swego pontyfikatu - odzyskanie Zachodu dla katolicyzmu20
  • Zagadkowy papież28 maj 2006 — Niełatwo było się przyzwyczaić do papieża Benedykta XVI. Kochaliśmy Jana Pawła II.23
  • Zbieracze kamieni28 maj 2006 — Nadchodzi odwilż w stosunkach Moskwy z Watykanem28
  • Polski klan Watykanu28 maj 2006 — Ojciec Wojciech Giertych, wuj Romana Giertycha, ma czuwać nad tekstami wygłaszanymi przez Benedykta XVI30
  • Mafia ministerialna28 maj 2006 — Mafie paliwowa i hazardowa nie miałyby szans, gdyby nie pomoc urzędników Ministerstwa Finansów34
  • Ziobrominator28 maj 2006 — Przyszły szef PiS, premier albo prezydent - w takiej roli widzą Zbigniewa Ziobrę jego zwolennicy38
  • Demokracja lewoskrętna28 maj 2006 — Lewica walczy o monopol władzy interpretacji, bo ta najlepiej gwarantuje władzę polityczną42
  • Kwadratowy stół28 maj 2006 — Historyczne pojednanie dokonuje się za sprawą postsolidarnościowych i postpezetpeerowskich radykałów46
  • Giełda28 maj 2006 — Hossa Świat Amerykańskie cięcie O 70 mld USD mniej podatków zapłacą w tym roku Amerykanie. Senat zatwierdził bowiem plan prezydenta George'a W. Busha, zakładający m.in. przedłużenie do 2010 r. obowiązywania obniżek stawek podatków od...48
  • Wielka przeprowadzka28 maj 2006 — Kupujmy mieszkania, bo taniej już nie będzie!50
  • Koalicja lobbystów28 maj 2006 — Czy protesty lekarzy zaplanowały firmy farmaceutyczne?58
  • Gazowa matnia28 maj 2006 — Czy ukraiński miliarder, dostarczający Polsce jedną czwartą zużywanego gazu, ma związki z rosyjską mafią?62
  • Efekt motyla28 maj 2006 — Kurs ekonomii NBP i "Wprost", czyli dlaczego ruch skrzydeł motyla w USA wywołuje huragan w Indonezji66
  • 2 x 2 = 4 - Upadłość Samoobrony28 maj 2006 — Samoobrona nie jest partnerem myślącym kategoriami państwowymi67
  • Supersam28 maj 2006 — 70
  • Kuźnia mody28 maj 2006 — Maciej Zień, duet Paprocki & Brzozowski, stażystka u Christiana Diora Łucja Wojtala czy projektantka domu mody Roberto Cavalli Katarzyna Sobczyńska - ich kariery zaczęły się od udziału w konkursie Złota Nitka Międzynarodowych Targów Łódzkich....70
  • Dziecięca eskorta28 maj 2006 — Wielkie koncerny prześcigają się w pomysłach marketingowych związanych z mistrzostwami świata w piłce nożnej. Reklamy i produkty nawiązujące do imprezy to już za mało. Firmy robią wszystko, by konsument stał się współuczestnikiem tego wydarzenia....70
  • Kinowy klimat28 maj 2006 — Nowe dziecko Sony jest małe, ale nieprawdopodobnie sprawne. W kamerze DC-SR90E zastosowano najlepsze rozwiązania techniczne gwarantujące znakomity obraz i dźwięk. Okiem modelu jest obiektyw Carl Zeiss Vario-Sonnar T o średnicy filtra 30 mm...70
  • Bezpiecznik turysty28 maj 2006 — Jak cało wrócić z wakacji. Przewodnik Ministerstwa Spraw Zagranicznych72
  • Dinozaur przestworzy28 maj 2006 — Airbus A380 to pierwszy samolot do spacerowania82
  • Kompleks dominującego samca28 maj 2006 — Janas, van Basten czy Klinsmann jako trenerzy nie wygrali nic, więc budują autorytet, odsuwając znanych piłkarzy84
  • Marks XXI wieku28 maj 2006 — Jeremy Rifkin redukuje człowieka do wykonawcy projektów wszechwiedzących planistów86
  • Bereza pod fałszywym pretekstem28 maj 2006 — To nie Ukraińcy, ale zazdrosny mąż zamordował ministra Pierackiego90
  • Know-how28 maj 2006 — Narodziny małpoluda Ewolucyjne ścieżki szympansów i ludzi rozchodziły się bardzo długo - uważają naukowcy z Massachusetts Institute of Technology i Harvard University. Antropolodzy do niedawna twierdzili, że nastąpiło to 7,5 mln lat temu,...93
  • Prawo niedźwiedzia28 maj 2006 — Samo posiadanie akcji daje iluzoryczne poczucie kontroli nad ich notowaniami94
  • Mała czaszka Alzheimera28 maj 2006 — Budowa anatomiczna może świadczyć o skłonnościach do tak groźnych chorób jak rak i cukrzyca98
  • Rodzić po rzymsku28 maj 2006 — Starożytni Grecy i Rzymianie dysponowali nowoczesną wiedzą położniczą100
  • Bez granic28 maj 2006 — Latająca duma Francji Wielka chluba i chwała Francji wróciła do macierzy. Lotniskowiec "Clemenceau" dotarł do Brestu, gdzie zostanie zdemontowany. Okręt od kilku miesięcy tułał się po morzach i oceanach, szukając miejsca, by...102
  • Wojna z darmozjadami28 maj 2006 — Europa zwija parasol ochronny nad imigrantami104
  • Wizy na wizji28 maj 2006 — Nadzieje na rychłe bezwizowe wjazdy Polaków do USA są zdecydowanie przedwczesne108
  • Bombardowanie strachem28 maj 2006 — Kiedy irański reżim otwarcie nawołuje do zniszczenia Izraela i jawnie łamie zasady traktatu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, Zachód ma dwie możliwości. Obie niewygodne. Po pierwsze, Zachód może się pogodzić z postawą Teheranu...110
  • Mała Serbia28 maj 2006 — Rozkład trupa byłej Jugosławii nieraz przyprawi jeszcze Europę o ból głowy112
  • Menu28 maj 2006 — WYDARZENIE - POLSKA Polak, Niemiec - dwa bratanki "Naród polski nie może się mienić narodem kulturalnym, należącym do wspólnoty europejskiej" - twierdził Joseph Goebbels. Dzisiaj w UE to właśnie zachodni sąsiedzi są...116
  • Recenzje28 maj 2006 — 118
  • Żyd tragiczny28 maj 2006 — W szekspirowskim kanonie sztuka "Kupiec wenecki" zajmuje miejsce szczególne. Bard ze Stratfordu nie musiał być sam antysemitą, jednak pisał swe sztuki dla gawiedzi, która bynajmniej sympatią do narodu wybranego nie pałała. To nie lada...118
  • Psikus plemienny28 maj 2006 — Tool nagrywa nową płytę średnio co 5 lat. I za każdym razem jest to wydarzenie medialne. Tak było i tym razem. Od kilku miesięcy na internetowych forach dyskutowano o plotce głoszącej, że zespół zrobi fanom psikusa i wypuści na rynek bubel,...118
  • Ucieczka z raju28 maj 2006 —   Tradycyjnie taki gatunek nazywał się antyutopia i pokazywał makabryczne wizje totalitarnych społeczeństw przyszłości. Po rozpadzie "imperium zła" ma znacznie mniejsze wzięcie - bawią się nim głównie fantaści od podróży...118
  • Anty-Oscar28 maj 2006 — Europejskie festiwale filmowe przypominają szlachetne paraolimpiady dla niepełnosprawnych filmowców120
  • Teatr wrzasku28 maj 2006 — Weźcie, przestańcie!!!124
  • Górna półka - "Przeklęte problemy" Rosji28 maj 2006 — MOSKIEWSKIE OKOPY Rosjanie zeszli do okopów. Musimy ich stamtąd wyciągnąć - mówił prof. Richard Pipes, wybitny znawca historii Rosji, podczas spotkania w redakcji "Wprost". W dyskusji "Czy Rosja musi być...126
  • Kodem w pirata28 maj 2006 — Kopiści z bazarów już liczyli forsę, a teraz muszą się przerzucić na kolportowanie historyjki o Lassie128
  • Pazurem - Kodem w pirata28 maj 2006 — Kopiści z bazarów już liczyli forsę, a teraz muszą się przerzucić na kolportowanie historyjki o Lassie128
  • Ueorgan ludu28 maj 2006 — Nr 21 (187) Rok wyd. 5 WARSZAWA, poniedziałek 22 maja 2006 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza POLSKA RAJEM PODATKOWYM Przez wiele lat Polska, dzięki staraniom urzędników Ministerstwa Finansów, a nawet polityków, na razie niestety...129
  • Warto całować kobiety!28 maj 2006 — Politycy unikają całowania, chyba że dają do zrozumienia, iż konkurenci mogą ich pocałować w dupę130
  • Poczta28 maj 2006 — Okno dachowe na świat Pragnę zdementować informację podaną w artykule "Okno dachowe na świat" (nr 14), jakoby "prezes duńskiego Veluksa, największego na świecie producenta okien dachowych, przerwał urlop i zwołał sztab...136