Autorytet językowy Polaków? Jan Paweł II

Małgorzata Wyszyńska: Czy mówimy jeszcze po polsku?

Prof. Halina Zgółkowa: Oczywiście, że tak. I to wieloma polszczyznami. Inaczej rozmawiam z panią, inaczej z wnuczętami i jeszcze inaczej na wykładzie. Inaczej mówił ks. prof. Józef Tischner, a inaczej mówi Jurek Owsiak. Samogłoski ą, ę – jeśli jeszcze je wymawiamy – inaczej brzmią w wykonaniu warszawiaków, a inaczej poznaniaków. Oczywiście polszczyzna jest inna niż ta sprzed 50 lat. Ale pogłoski o tym, że za chwilę wszyscy będziemy mówili po angielsku, są mocno przesadzone. Zanikają słowa niepotrzebne, bo dziś nie ma saturatorów, nie ma repasacji pończoch, zelowania butów itd. Mnie trochę żal Waldorffowego aliści i listów jednego z moich przyjaciół, który kończył je zwrotem: Księcia małżonka kordialnie ściskam. Kto dziś używa zwrotu kordialnie?

Jak pani ocenia język tak zwanych elit?

Uściślijmy, co rozumiemy pod pojęciem elity. Słowo się rozmyło, tak zresztą jak na przykład inteligencja. Bywają elity finansowe, towarzyskie, intelektualne, artystyczne, naukowe, a dzisiaj skłaniamy się do tego, że elity to celebryci. Językoznawcy mogliby wskazać elitę językową Polaków. Ona istnieje, tyle że niekoniecznie jest słyszalna, bo celebryci i tabloidy skutecznie ją przykrywają.

Są wyjątki? Są ludzie, od których możemy się uczyć?

Oczywiście. W badaniach na temat autorytetów językowych do niedawna regularnie się pojawiał Jan Paweł II. Szukamy wzorców poprzez konkursy typu Ambasador Polszczyzny czy Mistrz Mowy Polskiej. Pojawiają się tam: Tadeusz Różewicz, Tadeusz Konwicki, Gustaw Holoubek, Tadeusz Sznuk (piękny radiowy głos), ale także Adrian Wiśniowski, podleśniczy z Cisnej, wyłoniony najpierw w konkursie Bajarze z Leśnej Polany. Ten podleśniczy potrafi nie tylko pięknie, lecz także interesująco mówić, zwłaszcza o lesie.

Potrafi pani wymienić spośród dziennikarzy kogoś, kto mógłby być wzorem do naśladowania?