Maria Kądzielska: Jakie są najbardziej popularne sprawy wśród Polonii w USA, które rozwiązujesz?
Paul K. DeGrado: Przeważnie wypadki samochodowe, wypadki w pracy i na budowie. W przypadku prac budowlanych są to sytuacje, gdzie występują dwie przeciwstawne siły. Z jednej strony robotnicy chcą funkcjonować w najbezpieczniejszych warunkach, bo każdy potrzebuje wrócić do domu, a z drugiej strony właściciel firmy stara się jak najszybciej skończyć projekt, aby otrzymać zapłatę. To jest dwubiegunowa sytuacja. Często dzieje się tak, że pracownik zostaje poszkodowany, bo pracuje zbyt szybko lub przy złej pogodzie, bądź bez odpowiedniego zabezpieczenia albo złymi narzędziami. Wtedy pojawiają się podstawy do wszczęcia sprawy sądowej.
Czy Polacy, którzy pracują nielegalnie, bez wizy w USA, również mogą dochodzić swoich praw?
W oczach amerykańskiego prawa, to czy pracownik pracuje legalnie, czy nielegalnie, czy posiada papiery, czy nie, nie ma znaczenia. Według obowiązujących przepisów, jeśli taki pracownik miał wypadek, to przysługuje mu odszkodowanie za uszkodzenie ciała i za doświadczony ból.
Jeśli pojadę do Stanów i przekroczę okres trzech miesięcy wizy turystycznej, pracując gdzieś w sposób nielegalny, a zdarzy mi się wypadek, to mogę otrzymać ubezpieczenie?
Tak, absolutnie. Ściśle rzecz biorąc, odszkodowanie za wypadek plus specjalne ubezpieczenie, które płaci pracodawca w czasie leczenia poszkodowanej osoby. W USA funkcjonuje bardzo dobry system prawa pracy, który wyraźnie stoi po stronie pracownika. Jest tak z uwagi na długą historię problemów związanych z ubezpieczeniami pracowników i częste tragiczne wypadki.
Zatem, gdy taki nielegalny pracownik zgłosi się do sądu, to nie zostaje wydalony z kraju?
Nie, jedno z drugim nie ma nic wspólnego. Otrzymanie odszkodowania nie ma wpływu na status imigracyjny danej osoby, ani na decyzję o deportacji. Jednakże, jeśli dana osoba zostanie deportowana w czasie sprawy, to trudno jest ją dalej kontynuować.
Z czym najbardziej zmagają się polscy pracownicy budowlani w USA?
Problem zasadza się na tym, że bardzo często pracodawcy wolą, aby dana osoba nie szła do adwokata i aby nie zaczynała sprawy, tylko oferują im pieniądze i bilet w jedną stronę z powrotem do kraju. Wiedzą, że gdy robotnicy wyjadą, to nie mają już jak wrócić, zatem problem z głowy. A taka młoda osoba przyjeżdża do Polski z niewielką ilością pieniędzy, często nieodwracalnym kalectwem i bez możliwości powrotu do USA. Pracownicy za szybko podejmują decyzję bez konsultacji z adwokatem. To są często bardzo przykre historie. Wielu studentów z Europy Wschodniej przyjeżdża do pracy fizycznej w czasie wakacji. Nierzadko doznają poważnych wypadków, a od pracodawców słyszą: „Jeśli cię tu znajdą, to pójdziesz do więzienia. Musisz wyjeżdżać”. Miałem kilka takich spraw.
Co robić w takiej sytuacji?
Dobrze chociaż porozmawiać z prawnikiem, aby dowiedzieć się, jakie są możliwości i opcje. Istnieją pewne niuanse i trzeba ostrożnie podchodzić do sprawy. Najczęściej można wywalczyć odszkodowanie na okres prowadzenia sprawy oraz leczenia. A to niezwykle ważne, bo takie postępowania sądowe mogą się nieraz toczyć całe lata. Osoba wtedy otrzymuje opiekę lekarką w USA i ma tu zapewniony byt do czasu uzyskania wyroku sądu.
Z czego sobie Polacy nie zdają sprawy odnośnie do prawa amerykańskiego?
Przede wszystkim, że nie powinni się bać dochodzić swoich praw. Wiele kancelarii w USA nie pobiera opłaty za pierwszą konsultację. Adwokat chce na początku wysłuchać klienta i zorientować się, czy w ogóle może mu pomóc. W mojej firmie zawsze pierwsza konsultacja jest bezpłatna. Nic cię nie kosztuje sprawdzić, jakie masz prawa. Powtórzę: pewne prawa otrzymuje się w Stanach, czy jest się tam legalnie, czy nielegalnie. I to jest wielka siła amerykańskiego systemu prawnego, z której trzeba korzystać.
Ostatnio bardzo wielu Polaków wyjeżdża z USA i wraca do kraju. Co Pana zdaniem jest tego przyczyną?
Imigrantom, nie tylko Polakom obrzydło życie mieszkańca drugiej kategorii. Nie są obywatelami, nie posiadają prawa jazdy, ubezpieczenia i muszą tutaj żyć w cieniu. Bardzo trudno jest uzyskać Zieloną Kartę. Wielu Polaków ma tego dosyć. Mogą w Unii Europejskiej zarabiać niemal tyle samo i funkcjonować jak normalni ludzie. Życie nielegalnego imigranta przestało się opłacać i przestało być atrakcyjne. W efekcie w USA zaczyna brakować rąk do pracy, a gospodarka ruszyła do przodu i zapotrzebowanie jest coraz większe.
Paul K. DeGrado – jest Amerykaninem urodzonym w Polsce, założycielem kancelarii prawnej DeGrado Halkovich, LLC. Wraz z partnerami udało mu się przekształcić i rozwinąć praktykę prawną w firmę o wielomilionowych obrotach. Kancelaria koncentruje się na sprawach związanych z obrażeniami ciała, postępowaniem bez orzekania winy, postępowaniem rozjemczym w sprawach medycznych i sporami dotyczącymi odszkodowań z tytułu odszkodowań pracowniczych. Jest uprawniony do wykonywania zawodu adwokata w stanach New Jersey, Nowym Jorku, na Florydzie i w Waszyngtonie.