WPROST o prawie: Kiedy można przesłuchiwać dziecko?

5 października weszło w życie rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości, które mówi o sposobie przygotowania przesłuchania przeprowadzonego w trybie określonym w art. 185a-185c kodeksu postępowania karnego oraz warunkach, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia przeznaczonego do przeprowadzenia przesłuchania.

Przesłuchanie określone w powyższych przepisach to między innymi przesłuchanie małoletniego, który nie ukończył 15 lat. Przepisy art. 185a-185c kodeksu postępowania karnego regulują zasady przesłuchania takiego małoletniego. Zgodnie z dyspozycją tych przepisów w sprawach o przestępstwa popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej, lub przestępstwa przeciwko wolności, wolności seksualnej i obyczajności, rodzinie i opiece pokrzywdzony, który w chwili przesłuchania nie ukończył 15 lat przesłuchiwany jest tylko, gdy jego zeznania mogą mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy i tylko raz, chyba że chyba że wyjdą na jaw istotne okoliczności, których wyjaśnienie wymaga ponownego przesłuchania, lub żąda tego oskarżony, który nie miał obrońcy w czasie pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego.

Takie przesłuchanie odbywa się z udziałem biegłego psychologa oraz w obecności osoby pełnoletniej wskazanej przez pokrzywdzonego, a także prokuratora, obrońcy lub pełnomocnika pokrzywdzonego. Takie przesłuchania realizuje się w specjalnie przygotowanych pomieszczeniach.

Rozporządzenie nakłada obowiązek takiego planowania pory i czasu przesłuchania, aby uwzględniały one potrzeby wynikające z wieku przesłuchiwanego, potrzeby nawiązania z nim kontaktu przez biegłego psychologa przed przystąpieniem do przesłuchania oraz potrzebę ewentualnych przerw w trakcie przesłuchania.

Biegły psycholog ma obowiązek przeprowadzenia ze świadkiem wstępnej rozmowy w pokoju przesłuchań celem nawiązania z nim kontaktu, ustalenia indywidualnych potrzeb świadka oraz w razie potrzeby obniżenia poziomu lęku i niepokoju świadka.

Jeżeli zachodzi taka potrzeba uzasadniona stanem emocjonalnym lub właściwościami osobistymi świadka, sędzia, prokurator, obrońca i pełnomocnik pokrzywdzonego mogą uzgodnić z biegłym psychologiem sposób formułowania zadawanych świadkowi pytań, zwłaszcza dotyczących sfery intymnej.

Na potrzeby prowadzenia przesłuchania wyodrębnia się pokój przesłuchań i pokój techniczny. Wielkość pokoju przesłuchań i pokoju technicznego musi zapewniać swobodne przeprowadzenie przesłuchania w obecności osób wskazanych powyżej.

Pokój przesłuchań może znajdować się w siedzibie sądu, poza nim, w siedzibie prokuratury, Policji, instytucji państwowej lub samorządowej lub innego podmiotu. Pokój przesłuchań w budynku sądu, prokuratury i Policji musi posiadać odrębne wejście albo musi być tak zlokalizowany, aby dojście do niego nie prowadziło przez te części budynku, gdzie przebywają oskarżeni, zatrzymani lub pokrzywdzeni innymi czynami, a jednocześnie w bezpośrednim jego sąsiedztwie powinna znajdować się toaleta oraz poczekalnia. Poczekalnia przeznaczona jest wyłącznie dla osób uprawnionych do udziału w przesłuchaniu i musi być wyposażona w książki, czasopisma, kredki, papier, poduszki, maskotki do przytulania i inne przedmioty zapewniające małoletniemu poniżej 15 lat możliwość aktywnego spędzenia czasu oczekiwania. Dodatkowo pokój przesłuchań musi być utrzymany w barwach jasnych i stonowanych i wyposażony w meble dla osób dorosłych i dzieci, a podłoga powinna być wyłożona miękką wykładziną.

Pokój przesłuchań wyposażony jest także w środki techniczne pozwalające na utrwalanie obrazu i dźwięku, obserwowanie i słuchanie przebiegu przesłuchania przez uczestników czynności przebywających w pokoju technicznym, przekazywanie sędziemu i biegłemu psychologowi pytań do świadka przez uczestników przebywających w pokoju technicznym, zabezpieczenie utrwalonego obrazu i dźwięku. Środki techniczne muszą umożliwiać obserwację mimiki twarzy świadka.

Pokój techniczny może być pomieszczeniem przylegającym do pokoju przesłuchań i oddzielony od niego lustrem obserwacyjnym lub pomieszczenie połączonym z pokojem przesłuchań za pomocą środków technicznych umożliwiających przeprowadzenie przesłuchania na odległość z jednoczesnym przekazem obrazu i dźwięku.