"Program obejmie niedźwiedzie tatrzańskie, które szczególnie łatwo ulegają synantropizacji ze względu na tłumy turystów jakie odwiedzają Tatry oraz niedźwiedzie bieszczadzkie jako populacja porównawcza, bardziej dzika" - powiedział dyrektor Tatrzańskiego Parku Narodowego, Paweł Skawiński.
Program realizuje Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii. Dzięki obrożom telemetrycznym naukowcy będą mogli śledzić ruchy i badać sposób zachowania się niedźwiedzi oraz znaleźć odpowiedz na pytanie na ile dany niedźwiedź ulega procesowi synantropizacji, czyli oswojeniu z człowiekiem.
Zwierzęta zsynantropizowane tracą naturalną bojaźń przed człowiekiem. Z czasem takie zwierzęta tracą nawet instynkt zdobywania pożywienia.
Przyrodnicy przyjmują, że jeżeli niedźwiedź przebywa od człowieka bliżej niż 150 metrów jest to osobnik o zachwianym behawiorze. "Tym osobnikom staramy się dać jakąś identyfikację w postaci kolczyka lub obroży i obserwować je" - dodał Skawiński.
Zakładanie obroży gatunkom chronionym wymaga specjalnej zgody Ministra Środowiska.
Założenie obroży telemetrycznej będzie wymagało chwilowego uśpienia niedźwiedzia. "Jest to absolutnie bezpieczna metoda, chociaż inwazyjna" - zaznaczył Skawiński.
Założone niedźwiedziom obroże po spełnieniu swojej funkcji otworzą się same i spadną ze zwierzęcia, kiedy zacznie się wyczerpywanie baterii w urządzeniu. Urządzenie bez wymieniania baterii powinno działać przez trzy lata.
Do dyspozycji naukowcy mają osiem sztuk obroży, z czego większość będzie założona bieszczadzkim niedźwiedziom. W Tatrach obroże zostaną założone dwóm niedźwiedziom, co do których stwierdzono zachwiany behawior.
Niedźwiedź jest największym drapieżnikiem lądowym. Waga karpackich niedźwiedzi może przekraczać 350 kg. Drapieżnik jest w stanie biegać z prędkością ok. 50 km/godz., potrafi skakać, pływać, wspinać się po skałach i drzewach.
Obecnie liczba niedźwiedzi w polskiej części Karpat szacuje się na ok. 100 osobników. Głównymi ostojami tych drapieżników są Beskid Żywiecki, Tatry, Beskid Sądecki z Gorcami, Beskid Niski i Bieszczady. W całych Tatrach żyje ok. 60-70 osobników.
Co dwa lata w gawrze samica niedźwiedzia rodzi od 1 do 3 młodych. Niedźwiadki przez półtora roku pozostają pod opieką matki. Samica z młodymi bywa szczególnie niebezpieczna. Niedźwiedź jest wszystkożerny. Żywi się padliną, rybami, ssakami, trawą, grzybami czy ptasimi jajami.
W XVI i XVII-wiecznej Polsce organizowano szkoły dla niedźwiedzi, a pokazy wykonywanych przez nie sztuczek gromadziły tłumy. Według prof. Jana Korwina Kochanowskiego, ostatniego niedźwiedzia w Polsce centralnej zabito pod koniec XVII w. w lasach Bedońskich.pap, keb