Badanych spytano najpierw, jak wiele – ich zdaniem – w życiu zależy od przypadku, a skala oferowanych odpowiedzi rozciągała się od "prawie wszystko" do "prawie nic".
Wyniki wskazują, że ludzie skłonni są przypisywać przypadkowi dużą rolę w życiu ogółu. 62 proc. badanych przypisuje przypadkowi w życiu ludzkim co najmniej dużą rolę, 27 proc. małą. 5 proc. osób na pytanie o to, jak wiele zależy od przypadku, udziela odpowiedzi „prawie nic". Pozostali ankietowani – 6 proc. – twierdzą, że "trudno powiedzieć". Jak wynika z badania, odpowiedzi zależą od wieku respondentów. W starszych grupach wiekowych spada wiara w rolę przypadku, a przybywa przekonanych, że przypadek mało znaczy. Na pytanie: "Jak wiele Pan(i) zdaniem w ludzkim życiu zależy od przypadku?" odpowiedzi "bardzo dużo" udzieliło 22 proc. badanych w wieku 15-19 lat, a w wieku 60 lat lub więcej - 11 proc.
Ankietowanym zadano też pytanie, co - ich zdaniem - jest główną przyczyną sukcesów i niepowodzeń w życiu ludzi. Ponad połowa badanych za główną przyczynę sukcesów i niepowodzeń doświadczanych przez ludzi uważa ich samych (57-58 proc.), ale wielu za taką przyczynę uważa szczęście (27-29 proc.). Około 10 proc. badanych za przyczynę osiągniętego sukcesu lub poniesionej porażki wskazuje innych ludzi. Ankietowani byli pytani również o to, co w ich życiu, a nie w życiu ogółu, było lub jest główną przyczyną sukcesów i niepowodzeń. Za przyczynę swoich sukcesów najczęściej uważają oni samych siebie (64 proc.) i szczęście (19 proc.). Odpowiedź "inni ludzie" wybrało 10 proc.
Badani, odpowiadając na pytanie o przyczynę niepowodzeń w ich życiu, najczęściej wybierali odpowiedź "ja sam" (49 proc.) i "szczęście" (28 proc.). 15 procent upatruje głównej przyczyny swych niepowodzeń w innych ludziach.
pap, ps