Przed monumentem złożono kwiaty i zapalono znicze pamięci, a młodzież szkół Bemowa i Ursusa wystąpiła z krótkim programem poetyckim. Wartę honorową przed pomnikiem zaciągnęła Kompania Honorowa WP oraz poczty sztandarowe szkół i organizacji związkowych. W uroczystości uczestniczyli nauczyciele i młodzież szkolna, przedstawiciele władz Warszawy z wiceprezydentem Włodzimierzem Paszyńskim, Związku Nauczycielstwa Polskiego, nauczycielskiej Solidarności i OPZZ.
"Uczyli i wychowywali ponosząc najwyższą ofiarę"
- Ten pomnik upamiętnia blisko 10-tysięcznę rzeszę nauczycieli, którzy w czasie II wojny i okupacji hitlerowskiej uczyli, edukowali, wychowywali młode pokolenie, ponosząc często ofiarę najwyższą. Jednak mając świadomość zagrożenia nie rezygnowali z tego nauczania. Pamięć o nich jest również pamięcią o Związku Nauczycielstwa Polskiego, ponieważ w 1939 roku, kiedy rozpoczęła się okupacja, ZNP przekształcił się właśnie w Tajną Organizację Nauczycielską" - powiedział obecny na uroczystości prezes ZNP Sławomir Broniarz.
Jak zaznaczył, dlatego dla Związku jest to fragment nie tylko historii państwa polskiego, ale również ich organizacji. - Co roku na początku września odbywają się tu uroczystości, które są symboliczną inauguracją roku szkolnego, ale także hołdem, swoistą lekcją historii i pamięci o tych, których jest coraz mniej. Oceniamy bowiem, że żyje już tylko ok. 500 nauczycieli, którzy uczyli w ramach TON - dodał prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Tajna Organizacja Nauczycielska (TON) była organizacją konspiracyjną utworzoną w październiku 1939 r. Do organizatorów TON należeli przedwojenni działacze Związku Nauczycielstwa Polskiego: Zygmunt Nowicki, Kazimierz Maj, Wacław Tułodziecki, Teofil Wojeński i Czesław Wycech. TON Wspierała tajne nauczanie, organizowała opiekę nad nauczycielami i ich rodzinami, gromadziła i wydawała podręczniki, współpracowała z ruchem oporu.
10 tysięcy ofiar
Efektem działalności nauczycieli skupionych w TON było uruchomienie zlikwidowanych przez okupanta szkół średnich, zakładów kształcenia nauczycieli, szkół wyższych, które z konieczności musiały funkcjonować w konspiracji. Prowadzono także tajne lekcje historii, geografii i literatury ojczystej w szkołach powszechnych, które zostały usunięte decyzją władz okupacyjnych.
Z TON związanych było ponad 20 tys. nauczycieli szkół powszechnych, średnich i wyższych. Działali zarówno na terenie Generalnego Gubernatorstwa, jak i na obszarach Polski wcielonych do III Rzeszy oraz leżących za Bugiem. Prawie 10 tys. spośród nich zginęło podczas okupacji.
ja, PAP