W Korei Południowej i Finlandii najmniejszy jest odsetek 15-latków, którzy nie potrafią czytać - mniej niż 7 proc., podczas gdy w Portugalii, Grecji, na Węgrzech i w Niemczech przekracza 20 proc.
15-latkowie "niezdolni do zastosowania podstawowej wiedzy matematycznej" to mniej niż 10 proc. w Korei Południowej i Japonii, ale co najmniej 45 proc. w Portugalii, Grecji, Hiszpanii i we Włoszech.
Raport wskazuje na dużą rozpiętość w poziomie nauczania. Różnice w poziomie wiedzy uczniów z tej samej klasy mogą odpowiadać kilku latom nauki. Najmniejsza rozpiętość między tzw. złymi uczniami a przeciętnymi jest w Finlandii i Kanadzie, a największa w Niemczech i USA.
Wszędzie w gorszej sytuacji znajdują się uczniowie nie pochodzący z kraju, w którym chodzą do szkoły. Dzieci z rodzin imigrantów osiągają trzykrotnie gorsze wyniki w takich krajach, jak Austria, Belgia, Dania, Finlandia czy Niemcy. Najlepiej radzą sobie z wyrównywaniem ich szans Australia i Kanada.
Raport podkreśla jednak, że "czynnik imigracji ma marginalne znaczenie", jeśli chodzi o ogólny poziom oświaty. Podobnie niewielką rolę odgrywa średnia liczba uczniów przypadających na nauczyciela w kraju i wielkość środków przeznaczonych na oświatę w przeliczeniu na ucznia.
Czynnikiem decydującym jest zawód, poziom wykształcenia i status ekonomiczny rodziców. Choć i z tym problemem różnie radzą sobie poszczególne kraje: prawdopodobieństwo, że dziecko słabiej wykształconej matki będzie miało złe oceny, jest mniejsze w Finlandii niż np. w Niemczech.
Państwa rozwinięte w XXI wieku są "gotowe zaakceptować porządek społeczny, w którym o szansach życiowych nadal w dużym stopniu decyduje pochodzenie" - konkludują autorzy raportu UNICEF.
Polski nie ma wśród 24 krajów uwzględnionych w rankingu, są natomiast Czechy (na dziesiątym miejscu) i Węgry (na szesnastym).
em, pap