Pierwsza planeta pozasłoneczna

Pierwsza planeta pozasłoneczna

Dodano:   /  Zmieniono: 
Nie ma już wątpliwości, że obserwowany bezpośrednio obiekt 2M1207b to planeta pozasłoneczna pięciokrotnie cięższa od Jowisza - informuje Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO). Jest to pierwsza bezpośrednio zaobserwowana planeta spoza naszego Układu Słonecznego.
W świetle widzialnym zwykła planeta jest nawet miliard razy słabsza od swojej typowej gwiazdy macierzystej. Ginie więc w  blasku gwiazdy i jej obserwacja z odległości kilkudziesięciu lat świetlnych jest niemożliwa przy zastosowaniu obecnych technik. Sytuacja poprawia się, gdy przechodzimy do podczerwieni, gdzie różnica w jasnościach nie jest już tak wielka. Jeśli dodatkowo ciało macierzyste planety pozasłonecznej nie jest pełnowartościową gwiazdą, lecz na przykład słabym brązowym karłem, szanse na  bezpośrednią detekcję planety rosną bardzo znacząco.

W kwietniu 2004 roku astronomowie przedstawili wyniki obserwacji brązowego karła 2M1207 leżącego 200 lat świetlnych od nas i  widocznego w konstelacji Hydry. Okazało się, że karłowi na niebie towarzyszy obiekt, który wygląda na planetę. Dostępny materiał obserwacyjny nie był jednak w stanie przekonywująco udowodnić, że  mniejszy obiekt to naprawdę planeta związana z 2M1207, a nie na  przykład odległa gwiazda tła.

W lutym i marcu 2005 roku okolicom nieba, gdzie znajduje się 2M1207, przyjrzał się dokładnie jeden z 8.2-metrowych teleskopów VLT (Very Large Telescope) znajdujących się w Europejskim Obserwatorium Południowym (ESO) na górze Cerro Paranal w Chile.

Obserwacje jasno wykazały, że brązowy karzeł i jego 100 razy słabszy towarzysz przemieszczają się na sferze niebieskiej wspólnie i są ze sobą grawitacyjnie związane. Mniejszy obiekt ma  masę pięciu mas Jowisza i znajduje się w odległości 55 jednostek astronomicznych od brązowego karła. Parametry te świadczą o tym, że jest to pełnoprawna planeta. Jest ona tym samym pierwszą planetą pozasłoneczną, którą widzimy bezpośrednio!

Uzyskane widma pozwoliły stwierdzić obecność cząsteczek wodnych w  atmosferze planety, co potwierdza dość niską temperaturę panującą w okolicy jej orbity.

Artykuł z wynikami powyższych obserwacji autorstwa Gaela Chauvina i współpracowników ukaże się w jednym z najbliższych numerów czasopisma "Astronomy and Astrophysics".

ss, pap