Władze Rouen, a konkretnie muzeum w stolicy Normandii, które od 1875 roku ma w swej kolekcji ten eksponat, obiecało głowę zwrócić. Sprzeciwiło się temu w październiku francuskie ministerstwo kultury.
Ministerstwo uważa, że głowa Maorysa należy do Francji, a jej zwrot do kraju pochodzenia stanowiłby niefortunny precedens dla wielu kolekcji narodowych - mumii w Luwrze, skarbów Azji w Muzeum Guimeta czy dzieł z Afryki i Oceanii w Muzeum na Quai Branly.
Wyrokiem z 27 grudnia sąd w Rouen przychylił się do zdania ministerstwa i anulował decyzję władz miasta, uznając, że powinny były one najpierw skonsultować się z komisją naukową ds. zwrotów eksponatów z publicznych kolekcji narodowych.
Miasto uznało głowę maoryskiego wojownika z muzeum w Rouen za "szczątki ludzkie", które nie podlegają takiemu samemu prawu jak dziedzictwo narodowe. Tymczasem francuska ustawa z 2002 roku stanowi, że wycofanie eksponatu z publicznej kolekcji narodowej jest możliwe dopiero po przeanalizowaniu sprawy przez specjalną komisję.
Głowy maoryskich wojowników, zwane toi moko, wytatuowane w przepiękne wzory, stały się w XIX wieku przedmiotem handlu i w ten sposób trafiały do europejskich i amerykańskich kolekcji.
Lista dzieł, o które upominają się kraje pochodzenia, wydłuża się. Oprócz marmurów lorda Elgina - m.in. połowy fryzu Partenonu i innych fragmentów z Akropolu, wywiezionych do W. Brytanii, jest na niej kamień z Rosetty - wywieziona z Egiptu przez wojska napoleońskie płyta z czasów Ptolemeuszy, dzięki której odczytano hieroglify (British Museum). Jest też głowa Nefretete (Muzeum Egipskie w Berlinie), posąg Ramzesa II (Luwr), obelisk z Luksoru na paryskim Placu Zgody, posąg egipskiej królowej Hatszepsut (Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku), wyposażenie Pałacu Letniego w Pekinie, splądrowanego przez wojska angielskie i francuskie w 1860 roku (British Museum).
Meksyk z kolei dopomina się, by wiedeńskie Muzeum Etnograficzne zwróciło tzw. koronę Montezumy - "Le Penacho" - pióropusz z zielonych piór kwezala, ozdobiony drogimi kamieniami, uchodzący za nakrycie głowy ostatniego władcy imperium Azteków (1466-1520).
ab, pap