100 najbogatszych Europy Środkowej i Wschodniej
Jak na Wschodzie zdobyć fortunę podobną do tych, które posiadają czołowi rosyjscy oligarchowie? Na początek należy przeczytać książkę „Taniec z niedźwiedziem" Egipcjanina Rogera Shashoua. W latach 90. zarobił on w Rosji 200 mln USD. Jego dziełko jest sprzedawane po 30 USD za sztukę, ale egzemplarz w eleganckim wydaniu kosztuje… 6 mln USD (w oprawie umieszczono 600 brylantów). Produkt wydaje się więc dopasowany do rosyjskiego rynku, którym trzęsą napompowani petrodolarami i uwielbiający kosztowne gadżety oligarchowie.
W 2006 r. fortuny krezusów z Rosji i pozostałych państw Europy Środkowej i Wschodniej rosły nieco wolniej niż rok wcześniej, lecz i tak w wypadku setki najzamożniejszych spośród nich zwiększyły się aż o 51,7 proc. W tegorocznym rankingu „Wprost" majątki stu najbogatszych naszego regionu są warte 390,45 mld USD (to kwota przewyższająca produkt krajowy brutto Szwajcarii, 17. co do wielkości gospodarki świata). Zarabiali oni i wciąż zarabiają na handlu ropą, gazem, metalami, nieruchomościami. Mimo to można mówić o symptomach tzw. kryzysu wieku średniego – tak w sferze osobistej, jak i biznesowo-politycznej. Za wieloma zmianami na naszej liście stały bowiem żony, z którymi się rozwodzili, tracąc część majątków, oraz prokuratorzy, którzy zabrali się za rozliczanie okresu transformacji gospodarczej w dawnych „demoludach".
Rozwodem i paragrafem
Agresywne inwestycje zagraniczne pozwoliły Olegowi Dieripasce (30 mld USD) wyprzedzić o kilka długości wieloletniego lidera listy Romana Abramowicza (22 mld USD). Holding 39-letniego najbogatszego Rosjanina kupił brytyjskiego producenta półciężarówek LDV, pokaźne pakiety udziałów austriackiego dewelopera Starbag i kanadyjskiego wytwórcy części samochodowych Magna. Kupił też kilka procent akcji General Motors. Ale pomógł mu też rozwód Abramowicza, który byłej żonie Irinie zostawił 300 mln USD. Małżeństwo Kulczyków nawet po separacji i podziale majątku znalazło się w naszym rankingu, lecz na dość odległych miejscach (Grażyna jest 64., Jan - 65.). Rozwodzili się też Łotysz Valērijs Kargins (470 mln USD), współwłaściciel grupy finansowej Parex, i chorwacki „król mleka" Luka Rajić (380 mln USD), którzy musieli oddać byłym partnerkom „tylko" nieruchomości i nie zdołali się już zmieścić w setce najbogatszych.
Wielu najbogatszym grunt zapalił się pod nogami z powodu działań organów ścigania. Kreml „ustrzelił" Michaiła Gucerijewa, byłego współwłaściciela kompanii naftowej Russnieft, której zaległości podatkowe fiskus ocenił na 500 mln USD. Przestraszony Gucerijew (rok temu był 37. w naszym rankingu) sprzedał udziały w Russniefcie i wszystkie inne biznesy, a lwią ich część przejął pupil Putina - Oleg Dieripaska. Gucerijew wygrywa teraz w sądach sprawy z fiskusem, ale majątek stracił bezpowrotnie.
Czarne chmury zbierają się nad najbogatszymi Rumunami, Serbami, Słowakami, a nawet Polakami (vide: faktyczna emigracja Jana Kulczyka, któremu przypisywano konszachty z Rosjanami w sprawie sprzedaży polskich rafinerii czy zarzuty wobec Ryszarda Krauzego w związku z przeciekiem o akcji CBA). Bogoljub Karić ukrywa się w Kosowie i usiłuje wytransferować z Serbii aktywa zajmowane przez prokuraturę i fiskusa (z majątkiem 440 mln USD rodzina Karićów wypadła z setki najbogatszych). Inny Serb, Stanko „Cane" Subotić (96.), jest ścigany jako szef gangu przemytników papierosów. W Rumunii, gdzie związki biznesu z polityką są bardzo ścisłe (wielu krezusów jest liderami partii, parlamentarzystami, byłymi ministrami), w wyniku lustracji i rozliczeń prywatyzacji z początku lat 90. na jaw wychodzą nielegalne albo co najmniej kompromitujące szczegóły działalności najbogatszych. Na Słowacji premier publicznie oskarżył największe prywatne holdingi należące do Marka Dospivy i Jozefa Tkáča (obaj poza setką z majątkami po 400 mln USD) o zbudowanie potęgi dzięki wsparciu reżimu Vladimíra Mečiara, żerowanie na majątku państwa i nieuczciwe praktyki.
Z tylnego fotela
Choć Rosjanie wciąż okupują czołowe pozycje (w pierwszej dziesiątce jest ich aż dziewięciu) i dominują wśród regionalnych bogaczy (w czołowej setce jest ich 43), to z roku na roku tracą po kilka pozycji w naszym zestawieniu. Głównie na rzecz Ukraińców, którzy w ostatnich latach szybko dorabiali się, biorąc przykład z rosyjskich oligarchów. W tym roku w „złotej setce" Ukraińców jest aż 24. Stawkę uzupełnia 15 Polaków (najwyżej, na 35. pozycji jest Michał Sołowow z majątkiem wartym 2,35 mld USD), ośmiu Rumunów, czterech Czechów, trzech Serbów, dwóch Chorwatów oraz jeden Bułgar. Obywatelom mniejszych państw (czyli zwykle także mniejszych gospodarek) - Litwy, Łotwy, Estonii czy Węgier - coraz trudniej się przebić do klubu krezusów. O ile w ubiegłym roku potrzebny do tego był majątek wart co najmniej 350 mln USD, o tle dziś ta granica jest już wyższa o 150 mln USD. Dlatego „pod kreską" znaleźli się m.in. Węgier Sándor Csányi, prezes banku OTP, i litewska rodzina Numavičiusów, współwłaścicieli grupy handlowej Vilniaus prekyba (wszyscy po 400 mln USD).
W wielu wypadkach wzrost zamożności bogaczy to efekt nie tylko hossy gospodarczej oraz rozwoju imperiów finansowych i przemysłowych, ale swoistej biznesowej głasnosti. Coraz więcej wiemy o ukrytych dotychczas interesach najbogatszych w Europie Środkowej i Wschodniej, gdyż coraz częściej wprowadzają oni spółki na giełdy, kupują firmy za granicą lub pozyskują zachodnich inwestorów, co zmusza ich do większej przejrzystości w działaniu. Stąd tak spektakularni debiutanci w naszym rankingu jak Giennadij Timczenko (trzeci - z majątkiem wartym 20 mld USD) czy Siemion Mogilewicz (30.; majątek - 3 mld USD). O pierwszym z nich wiadomo, że czerpie zyski przynajmniej z jednej trzeciej eksportu rosyjskiej ropy. Drugi jest wymieniany przez amerykański departament sprawiedliwości jako mafioso czerpiący zyski z handlu gazem.
W 2006 r. fortuny krezusów z Rosji i pozostałych państw Europy Środkowej i Wschodniej rosły nieco wolniej niż rok wcześniej, lecz i tak w wypadku setki najzamożniejszych spośród nich zwiększyły się aż o 51,7 proc. W tegorocznym rankingu „Wprost" majątki stu najbogatszych naszego regionu są warte 390,45 mld USD (to kwota przewyższająca produkt krajowy brutto Szwajcarii, 17. co do wielkości gospodarki świata). Zarabiali oni i wciąż zarabiają na handlu ropą, gazem, metalami, nieruchomościami. Mimo to można mówić o symptomach tzw. kryzysu wieku średniego – tak w sferze osobistej, jak i biznesowo-politycznej. Za wieloma zmianami na naszej liście stały bowiem żony, z którymi się rozwodzili, tracąc część majątków, oraz prokuratorzy, którzy zabrali się za rozliczanie okresu transformacji gospodarczej w dawnych „demoludach".
Rozwodem i paragrafem
Agresywne inwestycje zagraniczne pozwoliły Olegowi Dieripasce (30 mld USD) wyprzedzić o kilka długości wieloletniego lidera listy Romana Abramowicza (22 mld USD). Holding 39-letniego najbogatszego Rosjanina kupił brytyjskiego producenta półciężarówek LDV, pokaźne pakiety udziałów austriackiego dewelopera Starbag i kanadyjskiego wytwórcy części samochodowych Magna. Kupił też kilka procent akcji General Motors. Ale pomógł mu też rozwód Abramowicza, który byłej żonie Irinie zostawił 300 mln USD. Małżeństwo Kulczyków nawet po separacji i podziale majątku znalazło się w naszym rankingu, lecz na dość odległych miejscach (Grażyna jest 64., Jan - 65.). Rozwodzili się też Łotysz Valērijs Kargins (470 mln USD), współwłaściciel grupy finansowej Parex, i chorwacki „król mleka" Luka Rajić (380 mln USD), którzy musieli oddać byłym partnerkom „tylko" nieruchomości i nie zdołali się już zmieścić w setce najbogatszych.
Wielu najbogatszym grunt zapalił się pod nogami z powodu działań organów ścigania. Kreml „ustrzelił" Michaiła Gucerijewa, byłego współwłaściciela kompanii naftowej Russnieft, której zaległości podatkowe fiskus ocenił na 500 mln USD. Przestraszony Gucerijew (rok temu był 37. w naszym rankingu) sprzedał udziały w Russniefcie i wszystkie inne biznesy, a lwią ich część przejął pupil Putina - Oleg Dieripaska. Gucerijew wygrywa teraz w sądach sprawy z fiskusem, ale majątek stracił bezpowrotnie.
Czarne chmury zbierają się nad najbogatszymi Rumunami, Serbami, Słowakami, a nawet Polakami (vide: faktyczna emigracja Jana Kulczyka, któremu przypisywano konszachty z Rosjanami w sprawie sprzedaży polskich rafinerii czy zarzuty wobec Ryszarda Krauzego w związku z przeciekiem o akcji CBA). Bogoljub Karić ukrywa się w Kosowie i usiłuje wytransferować z Serbii aktywa zajmowane przez prokuraturę i fiskusa (z majątkiem 440 mln USD rodzina Karićów wypadła z setki najbogatszych). Inny Serb, Stanko „Cane" Subotić (96.), jest ścigany jako szef gangu przemytników papierosów. W Rumunii, gdzie związki biznesu z polityką są bardzo ścisłe (wielu krezusów jest liderami partii, parlamentarzystami, byłymi ministrami), w wyniku lustracji i rozliczeń prywatyzacji z początku lat 90. na jaw wychodzą nielegalne albo co najmniej kompromitujące szczegóły działalności najbogatszych. Na Słowacji premier publicznie oskarżył największe prywatne holdingi należące do Marka Dospivy i Jozefa Tkáča (obaj poza setką z majątkami po 400 mln USD) o zbudowanie potęgi dzięki wsparciu reżimu Vladimíra Mečiara, żerowanie na majątku państwa i nieuczciwe praktyki.
Z tylnego fotela
Choć Rosjanie wciąż okupują czołowe pozycje (w pierwszej dziesiątce jest ich aż dziewięciu) i dominują wśród regionalnych bogaczy (w czołowej setce jest ich 43), to z roku na roku tracą po kilka pozycji w naszym zestawieniu. Głównie na rzecz Ukraińców, którzy w ostatnich latach szybko dorabiali się, biorąc przykład z rosyjskich oligarchów. W tym roku w „złotej setce" Ukraińców jest aż 24. Stawkę uzupełnia 15 Polaków (najwyżej, na 35. pozycji jest Michał Sołowow z majątkiem wartym 2,35 mld USD), ośmiu Rumunów, czterech Czechów, trzech Serbów, dwóch Chorwatów oraz jeden Bułgar. Obywatelom mniejszych państw (czyli zwykle także mniejszych gospodarek) - Litwy, Łotwy, Estonii czy Węgier - coraz trudniej się przebić do klubu krezusów. O ile w ubiegłym roku potrzebny do tego był majątek wart co najmniej 350 mln USD, o tle dziś ta granica jest już wyższa o 150 mln USD. Dlatego „pod kreską" znaleźli się m.in. Węgier Sándor Csányi, prezes banku OTP, i litewska rodzina Numavičiusów, współwłaścicieli grupy handlowej Vilniaus prekyba (wszyscy po 400 mln USD).
W wielu wypadkach wzrost zamożności bogaczy to efekt nie tylko hossy gospodarczej oraz rozwoju imperiów finansowych i przemysłowych, ale swoistej biznesowej głasnosti. Coraz więcej wiemy o ukrytych dotychczas interesach najbogatszych w Europie Środkowej i Wschodniej, gdyż coraz częściej wprowadzają oni spółki na giełdy, kupują firmy za granicą lub pozyskują zachodnich inwestorów, co zmusza ich do większej przejrzystości w działaniu. Stąd tak spektakularni debiutanci w naszym rankingu jak Giennadij Timczenko (trzeci - z majątkiem wartym 20 mld USD) czy Siemion Mogilewicz (30.; majątek - 3 mld USD). O pierwszym z nich wiadomo, że czerpie zyski przynajmniej z jednej trzeciej eksportu rosyjskiej ropy. Drugi jest wymieniany przez amerykański departament sprawiedliwości jako mafioso czerpiący zyski z handlu gazem.
| 1. Oleg DIERIPASKA Rosja 30 mld USD W lutym 2007 r. twierdził, że jest dwa razy biedniejszy od Romana Abramowicza. Wszystko wskazuje na to, że nie na rękę mu status najbogatszego człowieka Rosji. Choć ma dopiero 39 lat, już w połowie lat 90. był oligarchą. Powodzenie w biznesie zawdzięczał koligacjom rodzinnym. Jego żoną była wówczas Polina Jumaszewa, córka znanego dziennikarza, który spisał wspomnienia prezydenta Jelcyna (Walentin Jumaszew pod koniec lat 90. był szefem administracji Jelcyna, później ożenił się z jego córką Tatianą). Dziś Dieripaska należy do najbardziej lojalnych zwolenników reżimu prezydenta Putina. „Nie oddzielam siebie od państwa. Nie mam innych interesów" – powiedział Dieripaska w lipcu 2007 r. Podkreślił, że „jeżeli będzie trzeba", to odda rosyjskiemu państwu najważniejszą z kontrolowanych przez siebie spółek – Rosyjskie Aluminium (ma 66 proc. akcji). Wartość największego producenta aluminium w Rosji jest szacowana na blisko 30 mld USD. To jedna z niemal 30 spółek, którymi Dieripaska zarządza za pośrednictwem holdingu Basic Element. Sposób, w jaki dorobił się majątku, sprawił, że ma zakaz wjazdu do USA. Nie przeszkadza mu to w biznesowej ekspansji. W 2006 r. kupił brytyjskiego producenta samochodów półciężarowych LDV z Birmingham, w 2007 r. nabył 30 proc. akcji austriackiego dewelopera Strabag oraz 5 proc. amerykańskiego giganta Generals Motors (kosztowały około 900 mln USD i miały być osobistą inwestycją Dieripaski). W sierpniu spółka Dieripaski Russkije Maszyny uzyskała zgodę na przejęcie kontroli nad kanadyjskim producentem zaawansowanych technologicznie części samochodowych Magna. Z woli Kremla Dieripaska rozpoczął przejmowanie aktywów spółek naftowych Michaiła Gucerijewa. 2. Roman ABRAMOWICZ Rosja 22 mld USD Do niedawna pierwszy wśród bojarów cara, czyli oligarchów wspierających prezydenta Władimira Putina. Nadal zachowuje potężne wpływy w Rosji. W opracowanym na Kremlu planie przywracania kontroli państwa (a ściślej funkcjonariuszy tajnych służb) nad najważniejszymi gałęziami gospodarki Abramowicz ma za zadanie skupić aktywa branży stalowej. Od 2000 r. Abramowicz jest gubernatorem Czukotki (w wyborach w 2000 r. otrzymał 99 proc. głosów). PKB guberni pod jego rządami wzrósł sześciokrotnie, podobnie wzrosły płace mieszkańców. Droga Abramowicza na szczyt mogłaby posłużyć za scenariusz filmu. W 1999 r. miał on współdecydować o składzie rządu Putina. Na Kreml trafił w połowie lat 90. dzięki miliarderowi Borysowi Bieriezowskiemu. Młody Roman szybko zyskał przydomek „bankier rodziny Jelcyna". To Bieriezowski uczynił Abramowicza miliarderem. W marcu 2007 r. Abramowicz rozwiódł się (była żona zadowoliła się 300 mln USD). 3. Giennadij TIMCZENKO Rosja 20 mld USD 55-letni psycholog jest jednym z mniej znanych miliarderów świata. Jest Rosjaninem, ale ma też fińskie obywatelstwo. Razem z Władimirem Putinem służył w KGB, obaj wywodzą się z Sankt Petersburga. Timczenko jest jednym z udziałowców petersburskiego Banku Rossija, właścicielem największego pośrednika w sprzedaży rosyjskiej ropy, grupy Gunvor (kontroluje ponad jedną trzecią eksportu tego surowca) oraz założycielem klubu sportowego Jawara-Newa (honorowym prezesem jest Putin). Z racji tych powiązań zyskał miano kasjera Kremla i prawo nieobecności na listach miliarderów Rosji. Według Ośrodka Studiów Wschodnich, firmy Timczenki są przykładem wykorzystania biznesu do wspierania władzy. Dochody jego spółek w 2006 r. to 7 mld USD. 4. Renat ACHMETOW Ukraina 18,7 mld USD Początki kariery 41-letniego biznesmena ukryte są w mrokach porachunków świata przestępczego. Dziś Achmetow jest jednym z przywódców rządzącej Ukrainą Partii Regionów (w marcowych wyborach do parlamentu otrzymała jedną trzecią głosów). Badania opinii publicznej wskazują, że także w przyspieszonych wyborach ta partia zajmie pierwsze miejsce. Trzon imperium Achmetowa stanowi firma System Capital Management (kontroluje ponad 90 proc. udziałów). Za jej pośrednictwem kontroluje duże firmy z branży stalowej (m.in. Kombinat Metalurgiczny Azowstal), energetycznej i kopalnie węgla. Oligarcha dużo wydaje na tworzenie swojego wizerunku publicznego w Europie, aby w ten sposób przygotować grunt do przyszłych inwestycji. 5. Władimir LISIN Rosja 16,5 mld USD Jeden z najbardziej tajemniczych oligarchów. Stara się trzymać z daleka od świata polityki i mediów. Większość majątku zawdzięcza jednej branży. Jest czołowym metalurgiem w Rosji. Prezes i właściciel (około 83 proc.) Nowolipieckiego Kombinatu Metalurgicznego (NKM), jednego z największych w Rosji (jego zysk w 2006 r. wyniósł 2,6 mld USD). 51-letni Lisin kontroluje m.in. 100 proc. akcji portu w Sankt Petersburgu (trzeci w Rosji pod względem przeładunku), a także prawie 70 proc. akcji portu Tuapse. Miłośnik strzelania do rzutków i prezes sportowego związku strzeleckiego. Ostatnio bez sukcesu kandydował na szefa komitetu olimpijskiego Rosji. Lisin często wypoczywa w Szkocji, gdzie ma XVI-wieczny zamek wart kilkanaście milionów dolarów. 6. Władimir POTANIN Rosja 15 mld USD Jeden z dwóch bohaterów najgłośniejszego rozwodu biznesowego na liście najbogatszych. Po 15 latach postanowił zakończyć współpracę z Michaiłem Prochorowem. Dzielenie majątku nie przebiega pokojowo, ale cała operacja ma się zakończyć do końca roku. Do upadku komunizmu pracował jako urzędnik w Ministerstwie Handlu Wewnętrznego ZSRR. W 1990 r. założył holding Interros, później pracował w sektorze bankowym. Dzięki kontaktom z urzędnikami biznes Potanina rozwijał się błyskawicznie. W 1996 r. został mianowany przez Borysa Jelcyna wicepremierem. To wówczas wymyślił plan, dzięki któremu zyskał miano „ojciec wszystkich oligarchów". Specjalny system aukcji i wykluczenie z przetargów dużych firm międzynarodowych gwarantowały przejmowanie majątków za bezcen. Tak Potanin i Prochorow przejęli w 1996 r. Norylski Nikiel. 7. Michaił PROCHOROW Rosja 15 mld USD Najbardziej rozrywkowy rosyjski oligarcha i najbardziej majętny kawaler na świecie. Jest dumnym posiadaczem rekordu w oblewaniu modelek drogim szampanem (300 euro butelka). W styczniu 2007 r. zatrzymała go francuska policja pod zarzutem dowożenia kolegom milionerom prostytutek z Rosji. Linia obrony Prochorowa, który twierdził, że lubi towarzystwo mądrych i pięknych kobiet, okazała się nie do obalenia. 41-letni Prochorow rozstaje się ze swoim wieloletnim wspólnikiem Władimirem Potaninem. W wolnym czasie lubi grać w koszykówkę, a także kibicować – jest udziałowcem stołecznego klubu CSKA. 8. Michaił FRIDMAN Rosja 14,5 mld USD Ludzie, którzy go znają, mówią o nim krótko: pamiętliwy, podejrzliwy, nikomu nie dowierzający sknera. Jego motto to „Nikt dla nikogo nie jest przyjacielem, dlatego że wszyscy w takim czy innym stopniu jesteśmy konkurentami". Zaczynał od spekulacji biletami teatralnymi. W 1989 r. założył grupę Alfa. W 1995 r. Alfa-Eko była oskarżana o przemyt narkotyków pod przykrywką handlu cukrem z Chinami. Druga połowa lat 90. to przekształcanie się spółki w ogromną międzynarodową korporację. 43-letni Fridman jest oddanym zwolennikiem prezydenta Rosji Władimira Putina. Spółka zależna Alfy potajemnie inwestuje w Iranie. 9. Aleksiej MORDASZOW Rosja 13,5 mld USD „Stalowy Aleksiej" to jeden z oligarchów najbliższych prezydentowi Władimirowi Putinowi. Wpisowe do obozu władzy było drogie: w 2003 r. za 600 mln rubli (około 75 mln zł) kupił 8,8 proc. akcji Banku Rossija z Sankt Petersburga (gdzie merem był Putin). Kapitał własny banku wynosił wówczas 600 mln rubli. 42-letni Mordaszow jest prezesem i od dziesięciu lat głównym udziałowcem (około 90 proc. akcji) Siewierstalu, drugiego co do wielkości producenta stali w Rosji. W 2006 r. wprowadził spółkę na londyńską giełdę, która wyceniała ją na 10 mld USD. Zarządza też kilkoma rosyjskimi portami, regionalnymi stacjami telewizyjnymi i gazetami. 10. Sulejman KIERIMOW Rosja 13 mld USD Kandydat na mistrza dżudo. Żywy dowód na potwierdzenie tezy, że w Rosji wzrost wartości majątku musi powodować zmianę poglądów politycznych na prorządowe. Do rosyjskiego parlamentu trafił z listy Liberalno-Demokratycznej Partii Rosji Władimira Żyrinowskiego. Teraz jest aktywnym działaczem proprezydenckiej partii Jedna Rosja. Miejsce na liście miało go kosztować 130 mln USD. Wywodzi się z Dagestanu, w którym uchodzi za jednego z bardziej wpływowych polityków. 41-letni Kierimow dorobił się na handlu ropą. Do dziś kontroluje spółkę Nafta Moskwa – za jej pośrednictwem inwestuje na rynku kapitałowym. Lata prywatnym boeingiem business jetem, przebudowanym tak, że ma w nim prysznic i gabinet. Najlepiej odpoczywa na 90-metrowym jachcie „Ice", wartym 170 mln USD. 11. Wagit ALEKPIEROW Rosja 12,5 mld USD Pracuje co najmniej 12 godzin na dobę. Jako szef Łukoilu realizuje kremlowską politykę odzyskiwania radzieckiej strefy wpływów (tzw. doktryna liberalnego imperium) za pomocą ekspansji ekonomicznej (przejmowanie strategicznych firm w dawnych krajach socjalistycznych i uzależnianie ich od rosyjskich surowców). Z racji stażu w branży jest nazywany pierwszym nafciarzem Rosji. W ZSRR był pierwszym zastępcą ministra przemysłu naftowego i gazowego. 57-letni doktor nauk ekonomicznych (w 1998 r. obronił pracę z zarządzania firmami naftowymi) sprawuje funkcję prezesa koncernu od powstania firmy w 1991 r. Od kwietnia 2007 r. Alekpierow ma 19,08 proc. udziałów w Łukoilu (dokupił na londyńskiej giełdzie 2,2 proc. akcji za 1,4 mld USD). 12. Wiktor WIEKSIELBIERG Rosja 12,5 mld USD Absolwent Moskiewskiego Instytutu Inżynierów Transportu (studia ukończył z wyróżnieniem w 1979 r.). Tak jak w wypadku większości oligarchów fortunę zyskał w burzliwym początku lat 90. W 1991 r. wspólnie z kolegą ze studiów Leonardem Bławatnikiem założył firmę Renowa (pakiet kontrolny należał do Wieksielbierga). Duże pieniądze zamienił w ogromne dzięki słynnej „prywatyzacji dla oligarchów". Skupił wówczas fabryki aluminium i boksytów; w 1996 r. stworzył z nich SUAL Holding. Za pośrednictwem grupy Renowa kontroluje m.in. 12,5 proc. akcji koncernu naftowego TNK-BP, 31,4 proc. akcji Sulzera, jednego z największych światowych producentów specjalistycznego oprzyrządowania dla branży naftowo-gazowej, a także 9 proc. Rosyjskiego Aluminium. Za pośrednictwem holdingu Renowa Orgsintez Wieksielbierg kupuje firmy z branży chemicznej (96,6 proc. akcji Promsintez, 100 proc. akcji Promchimia). Ma bardzo dobre kontakty z Putinem (jeździ z nim w zagraniczne podróże). Jest członkiem komisji federalnej ds. polityki ekonomicznej przy Radzie Federacji Rosyjskiej. 50-letni Wieksielbierg znany jest także ze szczodrości. W 2004 r. za 100 mln USD kupił carską kolekcję jaj Fabergé. 13. Władimir JEWTUSZENKOW Rosja 9 mld USD „Nasza siła polega na tym, że jesteśmy w stanie kupować mało efektywne spółki i zamieniać je w takie, które każdy chce kupić" – tak 59-letni Jewtuszenkow, właściciel holdingu AFK Sistema, tłumaczy sukces, który osiągnął. Jewtuszenkow kontroluje 62,1 proc. akcji AFK Sistiema. Za pośrednictwem tej spółki ma udziały w wielu firmach: od telekomunikacyjnych (Swiazinwiest, MTS), elektronicznych (Mikron, Sitronics TS), ubezpieczeniowych (Rosno), na nieruchomościach kończąc. Złośliwi uważają, że w drodze do miliardów większą rolę niż umiejętności menedżerskie odegrały rodzinne koligacje z potężnym merem Moskwy Jurijem Łużkowem (ich żony są siostrami). 14. Ihor KOŁOMOJSKI Ukraina 8,9 mld USD Podstawą jego biznesu jest branża metalurgiczna i naftowa. W szczególności Ukrnafta, rafinerie Galiczina i Nieftiechimik Prikarpatia, metalurgiczny kombinat im. Pietrowskiego, kilka hut, fabryki w Rosji i Rumunii. Największy prywatny bank na Ukrainie (Priwat) należy do kontrolowanej przez Kołomojskiego grupy. 43-letni oligarcha jest uważany za miłośnika wygodnego stylu życia. Najchętniej zarządza biznesem z pokładu swojego luksusowego jachtu. Jego stałym biznesowym partnerem jest Giennadij Bogolubow. Ostatnio Kołomojski sprzyja prezydentowi Wiktorowi Juszczence – finansuje blok Nasza Ukraina – Ludowa Samoobrona. 15. Iskander MACHMUDOW Rosja 8,5 mld USD Wszyscy jesteśmy żołnierzami Putina – powiedział w jednym z wywiadów. Nic dziwnego, jego byłym partnerem w interesach jest pupil Kremla Oleg Dieripaska. 44-letni Machmudow z zawodu jest tłumaczem arabistą. Na początku lat 90. zajmował się handlem węglem. Później zainteresował się przejmowaniem spółek węglowych – miał to uczynić przy pomocy prywatnego wojska i własnych tajnych służb. Kontroluje 40 proc. rosyjskiego rynku miedzi. Jest głównym udziałowcem Uralskiej Kompanii Górniczo-Metalurgicznej (roczny zysk wynosi 500 mln USD). W 2007 r. zainwestował 400 mln USD w akcje rosyjskiego Sbierbanku. 16. Gierman CHAN Rosja 8 mld USD W młodości był bokserem. Studiował razem z Michaiłem Fridmanem i Aleksiejem Kuzmiczewem w Moskiewskim Instytucie Stali i Stopów. W 1989 r. Fridman zatrudnił go w swojej grupie Alfa, a później pozwolił mu zostać jej udziałowcem. Struktura własności grupy Alfa jest skomplikowana i jawna tylko częściowo. Stąd różnice w wycenie majątku Chana wynoszące – w zależności od źródeł – nawet 100 proc. 46-letni Chan uchodzi za jednego z twórców fuzji naftowej TNK z brytyjskim koncernem BP. Obecnie jest dyrektorem wykonawczym TNK-BP. 17. Wiktor PINCZUK Ukraina 7,5 mld USD Szef firmy Interpajp, za sprawą przekazania w 2006 r. 892 tys. złotych na fundację Amicus Europae byłego prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego stał się najbardziej znanym w Polsce ukraińskim oligarchą. 46-letni Pinczuk karierę w wielkim biznesie zawdzięcza małżeństwu z córką byłego prezydenta Ukrainy Leonida Kuczmy. Trzon jego biznesu stanowią dziś spółki z branży produkcji rur i metalurgicznej oraz medialnej. Do jego holdingu należą trzy ogólnokrajowe kanały: Nowy, ICTV, STB i muzyczna stacja M1. W tym roku za 90 proc. akcji Ukrsocbanku otrzymał 2 mld USD. Stabilność swojego biznesu zawdzięcza nawiązaniu bliskich kontaktów z nowym prezydentem Ukrainy Wiktorem Juszczenką. Wspólnie z Ihorem Kołomojskim (dawnym biznesowym rywalem) starają się bronić swoich interesów przed klanem donieckich biznesmenów (przewodzi im Renat Achmetow) skupionych wokół Partii Regionów. Pinczuk chce uchodzić za mecenasa kultury, sztuki i nauki. Fundacja jego imienia zaprasza na Ukrainę naukowców, artystów i znanych polityków. 18. Władimir BOGDANOW Rosja 6 mld USD Niepodzielny władca Surgutnieftiegazu, od 1993 r. czwartej co do wielkości rosyjskiej firmy naftowej (kapitalizacja przekracza 50 mld USD). Przeszedł wszystkie szczeble kariery w firmie od szeregowego pracownika do prezesa. Mimo że Surgutnieftiegaz jest notowany na giełdzie, nie można określić faktycznego właściciela spółki. Struktura własności przypomina węża zjadającego własny ogon (udziałowcami spółki są spółki-córki, które mają także innych akcjonariuszy itd.). Firma była przez lata jednym z głównych dostawców ropy dla cypryjskiej firmy J&S, tajemniczego pośrednika w dostawach do Polski. 19. Aleksiej KUZMICZEW Rosja 6 mld USD Absolwent Moskiewskiego Instytutu Stali i Stopów. Wspólnik Michaiła Fridmana, razem tworzyli grupę Alfa. Odpowiada za prowadzenie interesów spółki A1 (wcześniejsza nazwa Alfa-Eko) w Rosji i w krajach Wspólnoty Niepodległych Państw. 45-letni Kuzmiczew rzadko udziela się w mediach. Bywa nazywany „człowiekiem od czarnej roboty" Fridmana. 20. Petr KELLNER Czechy 5,8 mld USD Należąca do 43-letniego Kellnera PPF Group w lipcu zarobiła 1,1 mld euro. Włoski ubezpieczyciel Assicurazioni Generali zapłacił tyle za 51 proc. udziałów we wspólnym przedsięwzięciu – Generali PPF Holding. Najważniejszym aktywem wniesionym przez PPF Group jest kontrolowany przez nią ubezpieczyciel Česká pojišťovna. Zarejestrowaną w Holandii PPF Group Kellner współstworzył w 1991 r. (posiada 95 proc. jej udziałów). W sumie aktywa zarządzane przez PPF Group są warte 10 mld USD. Nowym filarem potęgi Kellnera jest PPF Investments, fundusz inwestujący m.in. w hotele w Rumunii i kopalnie niklu w Rosji. 21. Serhij TARUTA Ukraina 5,2 mld USD 53-letni dawny biznesowy partner Renata Achmetowa, dziś – szef rady nadzorczej Związku Przemysłowego Donbasu. Ponieważ na Ukrainie w branży metalurgicznej wszystko jest już wykupione, ZPD inwestuje na rynkach Europy Wschodniej. W Polsce kupił Hutę Częstochowa, a na Węgrzech – hutę Diósgyori Acélmuvek. Współpracuje z Witalijem Hajdukiem, byłym wicepremierem Ukrainy. W tym roku ZPD poinformował o podpisaniu listu intencyjnego z firmami rosyjskiego oligarchy Aliszera Usmanowa, w wyniku czego ma powstać jedna ponadnarodowa firma. Wspólnik Taruty Witalij Hajduk niedawno został zwolniony przez prezydenta Wiktora Juszczenkę z funkcji sekretarza Narodowej Rady Bezpieczeństwa (pełnił ją niecały rok). Może to oznaczać, że grupa Taruty popadła u Juszczenki w niełaskę. 22. Aleksandr ABRAMOW Rosja 5 mld USD 48-letni rentier. W 2006 r. sprzedał Romanowi Abramowiczowi pokaźny pakiet akcji stworzonej przez siebie grupy Evraz (otrzymał za niego przynajmniej 2 mld USD), zachował jednak pakiet blokujący. Jak twierdzi, jego największym marzeniem jest teraz siedzenie z wędką na brzegu morza. 23. Philip ZEPTER Serbia 4,4 mld USD „Król garnków" znany jako Philip Zepter (wcześniej Milan Janković) poszukuje nowych rynków w Azji Środkowej i na Dalekim Wschodzie oraz usiłuje zdywersyfikować działalność. Jego holding Zepter International stawia na nowe gałęzie biznesu: produkcję urządzeń medycznych i dóbr luksusowych (zegarki, biżuteria). Koncern Serba ma siedzibę w Szwajcarii, ale on sam mieszka w Monako. W ojczyźnie ma m.in. stocznię rzeczną w Belgradzie i operatora GSM Zepterfone. W ubiegłym roku sprzedał za 41,3 mln USD 75,1 proc. akcji Zepter Banka węgierskiemu bankowi OTP. Teraz chce m.in. uruchomić otwarty fundusz emerytalny w Rumunii. Co roku jego fundacja sponsoruje młodych serbskich naukowców. Wyłożył też 12 mln euro na teatr w podbelgradzkim Zemunie. 24. Nikołaj CWIETKOW Rosja 4 mld USD 47-letni weteran wojny w Afganistanie. Majątku dorobił się jako menedżer Łukoilu (w latach 1996-1997 był wiceprezesem koncernu). Prezes i współwłaściciel korporacji finansowej UralSib. Jest właścicielem dewelopera Znak, który buduje apartamenty w okolicach Moskwy. 25. Leonid FEDUN Rosja 4 mld USD Z wykształcenia politolog, z zamiłowania kibic. Jest głównym udziałowcem klubu piłkarskiego Spartak Moskwa. Wykładał politologię i ekonomię polityczną w Akademii Wojskowej. 51-letni wiceprezes kompanii naftowej Łukoil ma około 5 proc. akcji swojej spółki, jest też współwłaścicielem Domu Finansowo-Inwestycyjnego IFD Capital. Wspólnie z Wagitem Alekpierowem ma tzw. pakiet blokujący Łukoil, czyli 25 proc. akcji firmy. 26. Dan Costache „Dinu" PATRICIU Rumunia 3,6 mld USD 57-letni Dinu Patriciu przebojem wdarł się na szczyt listy najbogatszych Rumunów, sprzedając 75 proc. akcji koncernu paliwowego Rompetrol Group za 2,71 mld USD. Kontrolowany przez Patriciu Rompetrol Holding (zarejestrowany w Szwajcarii) zachował 25 proc. akcji Rompetrol Group (zarejestrowanej w Holandii), a biznesmen pozostał prezesem spółki. – 25 proc. melona to więcej niż 100 proc. jabłka – skomentował Patriciu. Rompetrol Group zanotowała w 2006 r. 5,65 mld USD przychodów. Dawniej była to państwowa centrala handlu; Patriciu wraz z zarządem i pracownikami przejął nad nią kontrolę w 1998 r. Patriciu ukończył Instytut Architektury w Bukareszcie, gdzie później wykładał. Dwukrotnie był parlamentarzystą jako lider Narodowej Partii Liberalnej (PNL). 27. Dmytro FIRTASZ Ukraina 3,4 mld USD Największym jego aktywem jest 45 proc. udziałów w RosUkrEnergo, monopoliście dostaw gazu na Ukrainę (dostarczającej jedną czwartą gazu do Polski). Swoje aktywa Firtasz kontroluje za pośrednictwem Group of Dmytro Firtasz (GDF). GDF ma 100 proc. akcji węgierskiej spółki Emfesz, która handlowała gazem z Turkmenistanem, a także 100 proc. austriackiej spółki Zangas, budującej gazociągi w tym kraju. Firtasz jest faktycznym właścicielem ukraińskich kanałów telewizyjnych K-1, K-2. 28. Kostiantyn ŻEWAHO Ukraina 3,1 mld USD Biznesem zajmuje się od 19. roku życia. W wieku 20 lat był już dyrektorem finansowym grupy Finanse i Kredyt, dziś jest jej właścicielem. W skład jego imperium wchodzą spółki z branży finansowej, przemysłu ciężkiego oraz producenci samochodów. Grupa Finanse i Kredyt kontroluje m.in. Połtawski HZK, jest właścicielem fabryki aut KrAZ oraz spółki Rosawa produkującej opony. Inwestuje też w Macedonii. 33-letni Żewaho jest deputowanym. Do parlamentu trafił z list Bloku Julii Tymoszenko. 29. Siemion MOGILEWICZ Rosja 3 mld USD Uznawany za bossa rosyjskiej mafii z Sołncewa, ścigany przez amerykańskie FBI m.in. za pranie pieniędzy i oszustwa giełdowe. W latach 80. oszukiwał emigrujących z ZSRR Żydów, obiecując im sprzedaż ruchomości i odesłanie pieniędzy. Amerykański dziennikarz Robert I. Friedman, powołując się na źródła w tajnych służbach, napisał, że kierowana przez Mogilewicza mafia handluje materiałami rozszczepialnymi, narkotykami, dziełami sztuki. Według świadków zeznających w USA, Mogilewicz kontroluje „wszystko, co wchodzi na lotnisko Szeremietiewo". Amerykański departament sprawiedliwości uważa go za faktycznego beneficjenta części zysków pośrednika w handlu gazem (także do Polski) RosUkrEnergo, który kontrolowany jest przez Gazprom. 61-letni oligarcha słynie z czarnego humoru – kilka lat temu tłumaczył węgierskim dziennikarzom, że jest spłukany, bo musiał zapłacić za odstrzelenie Roberta I. Friedmana. W rzeczywistości FBI ustaliła, że Mogilewicz miał takie zabójstwo zlecić. 30. Dmitrij RYBOŁOWLEW Rosja 3 mld USD Najbogatszy mieszkaniec okręgu permskiego. „Kiedy po skończeniu uczelni okazało się, że moja pensja wynosi 130 rubli (w tym 10 rubli dodatku za dyplom z wyróżnieniem), zmiana profesji była oczywista" – wspomina. W prywatyzacji zakładów chemicznych Uralkali brał udział od 1992 r., pakiet kontrolny spółki przejął w 2000 r. Rybołowlew kontroluje tę firmę za pośrednictwem cypryjskiej spółki Madura Holdings. 41-letni miliarder kilka lat temu w obawie o swoje bezpieczeństwo przeprowadził się z rodziną do Szwajcarii. Pod koniec 2006 r. planował sprzedaż 20 proc. akcji zakładów Uralkali na londyńskiej giełdzie, ale wycofał się z tej decyzji ze względu na małe zainteresowanie inwestorów. 31. Aliszer USMANOW Rosja 3 mld USD Dla jednych ofiara politycznych represji w ZSRR, dla drugich bandyta skazany w 1980 r. na osiem lat więzienia za gwałt i wymuszenia. Dyrektor spółki-córki Gazpromu – Gazprominvestu. Jest uważany za pomost między najpotężniejszą rosyjską mafią – Sołncewem – a Kremlem. Jego bliskim przyjacielem jest jeden z liderów grupy z Sołncewa, Siergiej Michajłow. To dzięki poparciu Michajłowa w 1995 r. Usmanow został wiceprezesem MAPO-Banku (jego zadaniem miało być pranie mafijnych pieniędzy). W 1999 r. były brytyjski minister spraw zagranicznych lord David Owen przeprosił publicznie za to, że był szefem kontrolowanej przez Usmanowa spółki Middlesex Holdings. 32. Jelena BATURINA Rosja 2,7 mld USD Żona mera Moskwy Jurija Łużkowa, najbogatsza kobieta w Europie Środkowej i Wschodniej. Jest największym udziałowcem wielobranżowego holdingu Inteko. W kwietniu 2005 r. Inteko sprzedało dużą część aktywów za blisko 800 mln USD. Część pozyskanej gotówki zainwestowano w akcje Gazpromu i Sbierbanku. Baturina była w ciągu ostatniego roku bohaterką dwóch głośnych skandali. Pierwszy dotyczył niejasnych rozliczeń z bratem Wiktorem, który podał ją za to do sądu, a drugi planowanej publikacji w rosyjskiej wersji „Forbesa", która na skutek nacisków Baturiny została wycofana. 33. Borys IWANISZWILI Rosja 2,5 mld USD Od dwóch lat nie zajmuje się biznesem. Ten 51-latek mieszka w ojczystej Gruzji i dzieli swój czas między czwórkę dzieci a brokera, któremu przez telefon wydaje zlecenia kupna i sprzedaży akcji. Na początku 2005 r. za 1,65 mld USD sprzedał Michajłowski GOK, a na początku 2007 r. Raiffeisen Bank kupił od niego za 550 mln USD Impeksbank. 34. Leonid MICHELSON Rosja 2,5 mld USD 52-letni prezes i współwłaściciel gazowego koncernu Novatek, do czego przyznał się publicznie jako jedyny z udziałowców koncernu. Novatek jest największą prywatną kompanią gazową w Rosji, ale Michelson docenia znaczenie kontaktów z Kremlem i współpracuje z Gazpromem – w 2006 r. posłusznie przegrał z tą spółką przetarg dotyczący Jukosu. 35. Michał SOŁOWOW Polska 2,35 mld USD Największy indywidualny beneficjent boomu na polskim rynku nieruchomości. Ma m.in. akcje producenta ceramiki sanitarnej i płytek Cersanit, dewelopera Echo Investment i producenta podłóg drewnianych Barlinek. Tylko akcje tych trzech spółek, posiadane przez Sołowowa, były warte w końcu 2006 r. 5,3 mld zł. Ten 44-letni inwestor kontroluje też 51,5 proc. Firmy Chemicznej Dwory, wartych na początku tego roku około 815 mln zł. Ma też wiele spółek poza giełdą, m.in. producenta opakowań Ultra Pack. Sołowow jest najlepszym kierowcą wśród najbogatszych: w 2006 r. zdobył tytuł rajdowego wicemistrza Polski, a w klasyfikacji generalnej mistrzostw Europy był trzeci. 36. Wołodymyr BOJKO Ukraina 2,3 mld USD Jedyny oligarcha, który przejął zarządzaną przez siebie firmę dzięki specjalnie w tym celu uchwalonemu prawu. Przez lata był szefem kombinatu hutniczego im. Iljicza w Mariapolu, jednej z największych ukraińskich firm. Dziś jest jej właścicielem, a cały jego biznes jest związany właśnie z tą spółką. Kombinat jest dostawcą wysokiej jakości blachy stalowej do budowy m.in. okrętów i rurociągów. Należą do niego także 52 jadłodajnie, przetwórnie mięsa, mleka i ryb, sieć aptek, fabryka maszyn oraz firma ubezpieczeniowa. W 2002 r. Bojko zaangażował się w politykę. W 2006 r. wszedł do parlamentu z listy Socjalistycznej Partii Ukrainy, wspierającej „pomarańczową rewolucję". 37. Aleksandr LEBIEDIEW Rosja 2,3 mld USD Deputowany do Dumy, jeden z bardziej ekscentrycznych rosyjskich polityków. Prowadzi bloga, na którym krytykuje dziennikarzy i zagranicznych polityków. Organizuje niecodzienne happeningi (chciał wybudować dom na miejscu, z którego wysiedlano ludzi, by rozpocząć inwestycje). 48-letni Lebiediew wie jednak, że z władzą należy żyć dobrze. W latach 80. pracował w KGB, gdzie był odpowiedzialny za zapobieganie odpływowi rosyjskiego kapitału za granicę. Prawdopodobnie w tym okresie rozpoczęła się jego znajomość z Władimirem Putinem. Lebiediew ma akcje m.in. Gazpromu, energetycznej spółki RAO JES, a także wiele firm w Rosji i na Ukrainie. 38. Megdet RACHIMKUŁOW Węgry, Rosja 2,2 mld USD Rosjanin, który w 1994 r. przeprowadził się na Węgry. Jego spółka Firthlion Ltd. skupiła m.in. 5,3 proc. akcji koncernu paliwowego MOL i 5,3 proc. akcji banku OTP. Pod koniec 2006 r. Megdet i jego synowie sprzedali pakiet 25 proc. akcji koncernu chemicznego Borsodchem. Mają też pakiet 0,3 proc. akcji Gazpromu, wartych nawet ponad 800 mln USD. 39. Andriej MIELNICZENKO Rosja 2,1 mld USD Karierę w biznesie rozpoczął jako nastolatek od handlu walutami. Dziś 35-letni Mielniczenko jest współwłaścicielem grupy MDM – jednego z większych rosyjskich holdingów przemysłowych. MDM kontrolował kompanię SUEK wydobywającą jedną trzecią węgla w Rosji, którą przejmuje teraz Gazprom. W rękach Mielniczenki została MHK EuroChim. 40. Siergiej POPOW Rosja 2,1 mld USD Wspólnik Andrieja Mielniczenki. Zaczynał jako tzw. młodszy, ale dzięki kreatywności i pracowitości został równorzędnym partnerem. Ostatnio 36-letni Popow postanowił samodzielnie się zająć biznesem: przejął pełną odpowiedzialność za MDM Bank. 41. Wołodymyr MATWIJENKO Ukraina 2 mld USD By go uhonorować, jego nazwiskiem nazwano małą planetę. Słynie z pisania wierszy i wynajmowania najlepszych ukraińskich artystów, by je deklamowali. 68-letni Matwijenko przez lata był szefem państwowego banku Prominwestbank, utrzymując go w trójce największych banków Ukrainy. Z sukcesem wziął udział w jego prywatyzacji. 42. Miroslav MISKOVIĆ Serbia 2 mld USD Należący do 63-letniego Serba Delta Holding miał w 2006 r. 1,4 mld euro przychodu. Najważniejszą jego częścią jest Delta M Group - właściciel m.in. sieci sklepów Mini Maxi, firm spożywczych, dilera aut, importera odzieży, dewelopera. Rodzina Miskoviciów ma też wiele nieruchomości (ziemię w Wojwodinie i Czarnogórze, rezydencje w Londynie).  43. Roman KARKOSIKPolska 1,9 mld USD Na warszawskiej giełdzie istnieje nieformalny WIG Karkosika, czyli indeks spółek, w które zainwestował biznesmen. Ich akcje cieszą się powodzeniem, bo spółki po przejęciu ich przez Karkosika gwałtownie drożały. Pod koniec lat 90. zaczął skupować udziały Zakładów Chemicznych i Tworzyw Sztucznych Boryszew oraz Huty Oława. Przejął je i zrestrukturyzował. Podobnie postąpił z Elaną, producentem tworzyw sztucznych. Potem zaczął skupować akcje Impexmetalu, dystrybutora metali nieżelaznych. Karkosik planuje uruchomienie w Wielkiej Brytanii sieci telefonii komórkowej Extreme. W 2006 r. sama Grupa Boryszew (Boryszew, Impexmetal, Elana, Huta Oława i kilka mniejszych firm) zanotowała 5,379 mld zł przychodów. 44. Rustam TARIKO Rosja 1,9 mld USD 45-letni kawaler z dwójką dzieci, słynący z imprezowego stylu życia: można go spotkać w ekskluzywnych klubach całej Europy. Specjalista od reklamy i promocji. W 1998 r. stworzył jedną z najpopularniejszych rosyjskich marek Russkij Standard. Początkowo była to tylko nazwa wódki, potem powstał bank o tej samej nazwie. 45. Igor ZIUZIN Rosja 1,8 mld USD Główny udziałowiec stworzonego w 2003 r. holdingu Mieczieł. Dorobił się na handlu kopalniami, został właścicielem jednej z nich – Jużnego Kuzbasu. W 2001 r. został udziałowcem Czelabińskiego Kombinatu Metalurgicznego (Miecziełu). Spekuluje się, że może zostać poproszony przez Kreml o przekazanie swoich aktywów do budowanego właśnie holdingu Russpecstal. 46. Piotr AWEN Rosja 1,7 mld USD W latach 1991-1992 był ministrem współpracy gospodarczej z zagranicą Federacji Rosyjskiej. Wiele wskazuje na to, że pomagał wówczas Michaiłowi Fridmanowi w rozwoju jego biznesu. W 1994 r. współpraca tych Rosjan rozpoczęła się oficjalnie – specjalnie dla Awena stworzono stanowisko prezesa w należącej do Fridmana grupie Alfa. W tym samym roku Awen, wykorzystując wpływy w rządzie, miał umożliwić Alfie zarobienie na dewaluacji rubla. 52-latek jest bliskim znajomym Putina, z którym konsultuje strategię rozwoju grupy Alfa. 47. Eduard SZYFRIN Ukraina 1,7 mld USD Jeden z mniej znanych miliarderów na Ukrainie (na liście „Forbesa" reprezentuje Wielką Brytanię). Najważniejsze interesy prowadzi w Europie Wschodniej, Rosji i Armenii. Przyjaźni się z ludźmi z otoczenia prezydenta Ukrainy Wiktora Juszczenki. Działa przede wszystkim w przemyśle ciężkim. Ma pakiety akcji w takich spółkach, jak Zaporożstal, Zaporożkoks, Azov-Sea-Terminal. Jest także współwłaścicielem Midland Resources Holding. 46-letni Szyfrin, będąc już zamożnym biznesmenem, poświęcał dużo czasu pracy naukowej. W 1999 r. był współautorem podręcznika dotyczącego teorii procesów metalurgicznych, za który otrzymał nagrodę państwową. 48. Tarieł WASADZE Ukraina 1,7 mld USD Należąca do niego firma UkrAwto ma prawo do sprzedaży kilkudziesięciu marek samochodów na Ukrainie – od Daewoo po Maybacha. Wasadze, 59-letni Gruzin z ukraińskim paszportem, posiada też Zaporożską Fabrykę Samochodów (Daewoo i Chevrolet) oraz polskie FSO. Ważnym elementem rozwoju biznesu Wasadzego była polityka. Dzięki wysokim cłom nakładanym na importowane samochody Wasadze zmienił fabrykę w Zaporożu w kwitnące przedsiębiorstwo. O ile w 1997 r. Ukraińcy nie chcieli kupować daewoo lanosa za 6,5 tys. USD, o tyle w 2002 r. po te same auta w cenie 12 tys. USD trzeba było już stać w kolejce, gdyż samochody konkurencyjnych marek znacznie podrożały. 49. Zygmunt SOLORZ-ŻAK Polska 1,68 mld USD W grudniu 2006 r. sprzedał za 250 mln euro koncernowi Axel Springer 25,1 proc. akcji Polsatu. Przychody tej pierwszej polskiej prywatnej telewizji w 2006 r. wyniosły ponad 713 mln zł, a zysk – ponad 266 mln zł. Solorz-Żak jest właścicielem platformy Cyfrowy Polsat oraz udziałowcem grupy spółek producenckich i reklamowych. Do aktywów kontrolowanych przez Solorza-Żaka należy także Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie Polisa-Życie i Powszechne Towarzystwo Emerytalne Polsat oraz Investbank. Od trzech lat Solorz-Żak prowadzi zacięty pojedynek z francuskim koncernem Vivendi o kontrolę nad wartymi ponad 2,5 mld euro 48 proc. akcji operatora telefonii komórkowej Era GSM. Działalność gospodarczą Solorz-Żak rozpoczął w latach 80., sprowadzając z NRD trabanty i wartburgi. 50. Leszek CZARNECKI Polska 1,61 mld USD W 1986 r. jako student założył Przedsiębiorstwo Hydrotechniki i Inżynierii TAN SA, specjalizujące się w prowadzeniu robót podwodnych. W 1991 r. stworzył Europejski Fundusz Leasingowy. Dziesięć lat później sprzedał akcje EFL bankowi Crédit Agricole za 900 mln zł. W 2004 r. rozpoczął budowę grupy bankowo-ubezpieczeniowo-leasingowej Getin Holding, do której należy Getin Bank SA oraz Noble Bank – bank dla ludzi zamożnych, posiadający z kolei firmę doradztwa finansowego Open Finance. Czarnecki w kwietniu 2007 r. otworzył we Wrocławiu centrum biurowo-handlowe Arkady Wrocławskie, których budowa kosztowała około 100 mln euro. Wkrótce nieopodal tej nieruchomości zacznie budować Sky Tower, najwyższy apartamentowiec w Polsce (220 m). Ostatnio inwestuje na Wschodzie. W grudniu 2006 r. kupił ukraiński Prikarpattya Bank. Przejął też wszystkie udziały w spółce leasingowej Carcade Rosja. 51. Ryszard Krauze | Polska | 1,61 mld USD 52. Wasił Kroumow Bożkow | Bułgaria | 1,5 mld USD 53. Gleb Fetisow | Rosja | 1,3 mld USD 54. Ion Tiriac | Rumunia | 1,3 mld USD 55. Bogusław Cupiał | Polska | 1,28 mld USD 56. Aleksander Gudzowaty | Polska | 1,28 mld USD 57. Jan Bohdan Wejchert | Polska | 1,28 mld USD 58. Marek Mikuśkiewicz | Polska | 1,25 mld USD 59. Serhij Buriak | Ukraina | 1,2 mld USD 60. Grzegorz Jankilewicz | Polska | 1,2 mld USD 61. Ołeksandr Jarosławski | Ukraina | 1,2 mld USD 62. Wiktor Nusenkis | Ukraina | 1,2 mld USD 63. Sławomir Smołokowski | Polska | 1,2 mld USD 64. Grażyna Kulczyk | Polska | 1,15 mld USD 65. Jan Kulczyk | Polska | 1,15 mld USD 66. Walerij Choroszkowski | Ukraina | 1,1 mld USD 67. Jewgienij Szwidler | Rosja | 1,1 mld USD 68. Serhij Tyhypko | Ukraina | 1,1 mld USD 69. Igor Jakowlew | Rosja | 1,05 mld USD 70. Andrej Babiš | Czechy | 1 mld USD 71. Iosif Constantin Drăgan | Rumunia | 1 mld USD 72. Władimir Kogan | Rosja | 1 mld USD 73. Wasyl Chmelnycki | Ukraina | 950 mln USD 74. Igor Najwalt | Rosja | 950 mln USD 75. George „Gigi" Becali | Rumunia | 900 mln USD 76. Łeonid Juruszew | Ukraina | 900 mln USD 77. Siergiej Pugaczow | Rosja | 900 mln USD 78. Fedir Szpyh | Ukraina | 850 mln USD 79. Sorin Ovidiu Vântu | Rumunia | 850 mln USD 80. Rodzina Păunescu | Rumunia | 830 mln USD 81. Ivica Todorić | Chorwacja | 830 mln USD 82. Siergiej Gienierałow | Rosja | 820 mln 83 Andrij Klujew | Ukraina | 800 mln USD 84. Jurij Kosiuk | Ukraina | 800 mln USD 85. Ioan i Viorel Miculowie | Rumunia | 800 mln USD 86. Petro Poroszenko | Ukraina | 750 mln USD 87. Józef Wojciechowski | Polska | 715 mln USD 88. Andrij Iwanow | Ukraina | 700 mln USD 89. Ioan Niculae | Rumunia | 700 mln USD 90. Borys Kołesnikow | Ukraina | 650 mln USD 91. Heorhij Skudar | Ukraina | 650 mln USD 92. Jacek Domagała | Polska | 640 mln USD 93. Aleksandr Mamut | Rosja | 630 mln 94. Wiaczesław Kantor | Rosja | 600 mln USD 95. Stanko „Cane" Subotić | Serbia | 600 mln USD 96. Oleg Bojko | Rosja | 550 mln USD 97. Michaił Chodorkowski | Rosja | 550 mln USD 98. Enver Moralić | Chorwacja | 540 mln USD 99. Karel Komarék | Czechy | 500 mln USD 100. Pavel Tykač | Czechy | 500 mln USD Pełna lista w stronach najbogatsieuropejczycy.wprost.pl |
Więcej możesz przeczytać w 39/2007 wydaniu tygodnika Wprost .
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.
