Orlen jest właścicielem sześciu rafinerii: trzech w Polsce (w Płocku, Trzebini i Jedliczu), dwóch w Czechach (w Litvinovie i Kralupach) i jednej na Litwie (w Możejkach).
Historia Orlenu
W lipcu 1944 r. powołano do życia instytucję, której zadaniem było zabezpieczenie infrastruktury naftowej oraz rozpoczęcie działalności dystrybucyjnej. W sierpniu 1944 r. organizację nazwano Polskim Monopolem Naftowym. W październiku 1944 r. nazwę zmieniono na Państwowe Biuro Sprzedaży Produktów Naftowych.
W grudniu 1945 r. specjalnym zarządzeniem ministra przemysłu utworzono państwowe przedsiębiorstwo Centrala Produktów Naftowych. Dziesięć lat później organizacji nadano nazwę Centralny Zarząd Obrotu Produktami Naftowymi „CPN”. Kolejne trzy lata później nazwę zmieniono na Centrala Produktów Naftowych „CPN”.
W latach 60. Ryszard Bojar stworzył logo CPN, a razem ze Stefanem Solikiem i Jerzym Słowikowskim opracował system identyfikacji wizualnej CPN.
W latach 40. w Polsce funkcjonowało pięć rafinerii – w Niegłowicach koło Jasła, w Jedliczach koło Krosna, w Gliniku Mariampolskim koło Gorlic, w Trzebini i Czechowicach-Dziedzicach. W 1958 r. zapadła decyzja o lokalizacji zakładu w Płocku, a w 1959 r. – o budowie Mazowieckich Zakładów Rafineryjnych i Petrochemicznych.
W lipcu 1993 r. Mazowieckie Zakłady Rafineryjne i Petrochemiczne przekształcono w Petrochemię Płock S.A.
W grudniu 1995 r. Centralę Produktów Naftowych „CPN” przekształcono w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, a do jej nazwy dodano końcówkę „S.A”..
Powstanie Orlen
W maju 1998 r. Rada Ministrów podjęła decyzję o utworzeniu narodowego koncernu naftowego z połączenia Centrali Produktów Naftowych CPN S.A. i Petrochemii Płock S.A. 7 września 1999 r. utworzono Polski Koncern Naftowy S.A.
Pod koniec 1999 r. z ponad tysiąca propozycji wybrano nazwę „Orlen” – złożoną z elementów słów „orzeł” i „energia”. Autorem symbolu firmy – stylizowanej głowy orła – jest prof. Henryk Chyliński. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy 3 kwietnia 2000 r. podjęło uchwałę o przyjęciu przez Polski Koncern Naftowy S.A. nazwy handlowej „Orlen”.
W kierunku koncernu multienergetycznego
W pierwszych latach działalności Orlen rozwijał się jako koncern paliwowy, ale z czasem akcenty zostały przesunięte w kierunku koncernu multienergetycznego, a więc działającego w różnych obszarach energii. Realizacja tego zamierzenia przebiega etapami i wiąże się z kolejnymi przejęciami wiodących firm działających w sektorach paliwowych, energetycznych, związanych z wydobyciem.
Na początku 2018 r. podpisano list intencyjny rozpoczynający proces wchłonięcia Grupy Lotos przez PKN Orlen. Dwa lata później Komisja Europejska zgodziła się na przejęcie przez PKN Orlen kontroli nad Grupą Lotos, ale pod warunkiem zrealizowania środków zaradczych. Zakładały one wydzielenie części aktywów Lotosu na rzecz zewnętrznych partnerów, tak by uniknąć stworzenia monopolu paliwowego.
Fuzja Orlenu z Lotosem poprzedzona realizacją środków zaradczych
Płocki koncern sprzedał 417 znajdujących się na terenie Polski stacji paliw Lotos węgierskiej sieci MOL za kwotę 610 mln dol. Orlen natomiast odkupił od MOL 144 stacje paliw na Węgrzech oraz 41 stacji paliw na Słowacji za ok. 229 mln euro. Obszar logistyki paliw i asfaltu w ramach spółki Lotos Terminale nabył Unimot za co najmniej 450 mln zł.
Orlen wynegocjował też z koncernem Saudi Aramco długoterminowy kontrakt na dostawy 200 do 337 tys. baryłek ropy dziennie. Docelowy pułap dostaw arabskiej ropy określono na 400 tys. baryłek dziennie (20 mln ton rocznie). Orlen oszacował, że dostawy te mogą zaspokajać do 45 proc. łącznego zapotrzebowania całej Grupy Orlen – już po przejęciu Lotosu – zarówno w Polsce, jak i na Litwie oraz w Czechach.
Ministerstwo Aktywów Państwowych oszacowało w 2022 roku, że cztery połączone firmy, czyli PKN Orlen z Energą oraz z Lotosem i PGNiG będą miały, jako nowy podmiot, około 78 mld zł łącznej kapitalizacji, 200 mld zł przychodów rocznie oraz zysk EBITDA w na poziomie 20 mld zł.
Połączenie PKN Orlen z Grupą Lotos zostało zarejestrowane 1 sierpnia 2022 roku. Połączenie, jak przekazano w komunikacie, przeprowadzone zostało poprzez przeniesienie całego majątku Grupy Lotos, obejmującego wszystkie prawa i obowiązki (aktywa i pasywa) Grupy Lotos – spółki przejmowanej, na spółkę przejmującą, przy jednoczesnym podwyższeniu kapitału zakładowego spółki w drodze emisji akcji połączeniowych, które zostaną wydane akcjonariuszom Grupy Lotos. W związku z połączeniem kapitał zakładowy PKN Orlen został podwyższony z kwoty 534 mln 636 tys. 326,25 zł do kwoty 783 mln 59 tys. 906,25 zł.
Orlen zapowiadał wcześniej, że zintegrowany podmiot będzie miał przychody na poziomie ok. 250 mld zł rocznie i będzie obsługiwał ok. 100 mln klientów w Europie, skutecznie konkurując na międzynarodowych rynkach i gwarantując zarazem bezpieczeństwo dostaw paliw i energii. Przyszły multienergetyczny koncern ma też rozwijać odnawialne źródła energii, w tym morskie i lądowe farmy wiatrowe oraz fotowoltaikę, jak również inwestować w paliwa alternatywne oraz małą energetykę jądrową i biomateriały.
Fuzja Orlenu i PGNiG
2 listopada 2022 roku do Krajowego Rejestru Sądowego wpisano połączenie Orlenu z PGNiG. Fuzja dwóch polskich koncernów byłaelementem procesu konsolidacji sektora paliwowo-energetycznego obejmującej Orlen, Lotos oraz PGNiG.
Połączenie zostało zrealizowane poprzez przejęcie, w ramach którego cały majątek spółki PGNiG S.A. (spółka przejmowana) został przeniesiony na PKN ORLEN S.A. (spółka przejmująca). W momencie przejęcia akcjonariusze PGNiG w miejsce posiadanych akcji objęli nowe akcje w podwyższonym kapitale zakładowym PKN ORLEN i staną się jego akcjonariuszami.
Tak Orlen wyjaśnił zasadność przeprowadzenia połączenia: „Fuzja PKN ORLEN i PGNiG będzie gwarancją stabilnych dostaw surowców, w tym gazu ziemnego. Połączenie spółek umożliwi optymalizację i integrację własnego wydobycia węglowodorów na rynkach, na których spółki już dzisiaj są obecne, w szczególności na norweskim, ale też m.in. kanadyjskim i pakistańskim oraz polskim. Możliwe będzie także skoordynowanie działań w zakresie dywersyfikacji źródeł surowców energetycznych, w tym dalszy rozwój zróżnicowanego portfela dostaw LNG” – napisano w komunikacie spółki.
Fuzja Olrenu, Lotosu i PGNiG doprowadziła do utworzenia największej formy w Polsce. „Połączyliśmy się z PGNiG. Tym samym finalizujemy procesy przejęć, dzięki którym wchodzimy do grona 150 największych firm na świecie. Stworzyliśmy potencjał do realizacji wielomiliardowych inwestycji wzmacniających bezpieczeństwo i niezależność energetyczną Europy Środkowej” — napisał prezes Orlenu Daniel Obajtek.
Zmiana nazwy spółki
Aby dać wyraz zmieniającemu się profilowi działalności koncernu, 3 lipca 2023 roku nastąpiła zmiana nazwy firmy z dotychczasowej: Polski Koncern Naftowy Orlen na Orlen. Rezygnacja z trzech pierwszych słów podkreśla, że ropa naftowa nie jest już głównym obszarem działalności spółki.
– Dziś nazwa Orlen jest nazwą właściwą. Pokazuje siłę koncernu. To nie koncern paliwowy, ale multienegtetyczny. Zbudowaliśmy duży koncern, który może konkurować na rynkach europejskich – powiedział Daniel Obajtek.
Orlen wchodzi na europejskie rynki
Równocześnie z rozwojem na terenie Polski, Orlen wchodzi również na rynki zagraniczne. Na początku lipca 2023 roku spółka poinformowała o zakupie 100 proc. udziałów w austriackiej spółce Doppler Energie GmbH. Prowadzi ona 266 stacji paliw pod marką Turmöl zlokalizowanych w Austrii. Wartość transakcji nie została ujawniona. Doppler Energie jest operatorem austriackiej sieci stacji paliw działających pod marką Turmöl. W ramach umowy Orlen przejmie 266 stacji paliw zlokalizowanych w Austrii i rozpocznie swoją działalność na nowym rynku handlu detalicznego. Szczegóły dotyczące wartości transakcji nie zostały ujawnione.
Od 2019 roku Orlen funkcjonuje na Słowacji poprzez należący do grupy PKN Orlen Unipetrol. W 2019 uruchomiono w pobliżu Bratysławy pierwszą stację paliw. Działała pod nazwą Benzina, z której koncern zrezygnował, przechodząc na brand Orlenu. Pod koniec 2022 roku PKN Orlen wraz z grupą MOL zawarły porozumienie na transakcję, dzięki której Orlen zwiększył liczbę swoich stacji benzynowych. Na Słowacji doszło do przejęcia 39 placówek, a na Węgrzech 182 (umowa miała związek z realizacją środków zaradczych wynikających z fuzji z Lotosem). W grudniu 2022 r. Orlen podawał, że po uruchomieniu kolejnych planowanych obiektów koncern będzie dysponować na Słowacji ponad 90 stacjami i wejdzie do grona trzech największych sieci w tym kraju.
Od czerwca 2004 r. PKN Orlen był większościowym akcjonariuszem, a od 2018 r. jest jedynym akcjonariuszem czeskiego holdingu Unipetrol a.s. zajmującego się przerobem ropy naftowej, dystrybucją paliw i produkcją petrochemiczną. Wśród spółek holdingu są: Ceska Rafinerska – największy przetwórca ropy naftowej w Czechach, Paramo – największy czeski producent i dostawca m.in. paliw samochodowych, olejów napędowych i przemysłowych, Chemopetrol – główny dostawca półproduktów dla przemysłu chemicznego oraz branży farmaceutycznej i tworzyw sztucznych oraz Benzina – największy dystrybutor i sprzedawca paliw w Czechach. W Czechach Orlen ma obecnie sieć składającą się już z 433 stacji z logo Orlen lub Orlen Benzina.
Z końcem 2022 roku Orlen stał się właścicielem 79 stacji na Węgrzech, wszystkie działają już pod marką Orlen.
Na Litwie Orlen jest właścicielem spółki Orlen Lietuva i największym udziałowcem morskiego terminalu przeładunkowego w Butyndze.
W Niemczech Orlen jest właścicielem Orlen Deutchland, który zajmuje się detaliczną sprzedażą paliw w ramach sieci paliw pod marką STAR.
Sponsor sportu
Orlen jest największym sponsorem sportu w Polsce. W 2022 roku wspierał m.in. 11 związków sportowych, dwa komitety olimpijskie, 70 klubów sportowych, a także ponad 90 indywidualnych zawodników.
Na wsparcie sportu, kultury i działań CSR koncern przeznaczał w tym czasie aż o 180 proc. więcej środków w porównaniu z 2015 r. Orlen przekonuje, że sponsorowanie sportowców to dla niego długofalowa inwestycja, która przynosi wymierne efekty.
Sponsoring Grupy ORLEN nie ogranicza się tylko do sportu zawodowego. Od lat koncern zaangażowany jest w autorskie projekty skierowane do dzieci i młodzieży. W 2021 r. w tego typu inicjatywach podejmowanych przez ORLEN i Grupę Lotos wzięło udział ponad 62 tys. dzieci w całej Polsce. W porównaniu z 2015 r. dla obu firm oznacza to wzrost liczby projektów skierowanych do dzieci o ponad 200 proc. i wzrost nakładów finansowych na sport młodzieżowy o ponad 130 proc.
