Jak się zmienia polszczyzna
Udostępnijdodaj Skomentuj
Tygodnik Wprost Wydanie: 39/2009 (1392)
Okładka tygodnika Wprost nr 39/2009 (1392)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Jak się zmienia polszczyzna

Dodano:   /  Zmieniono: 
Jaka jest polszczyzna po dwóch dekadach transformacji? Kilka lat temu diagnozy części językoznawców przybierały ton katastroficzny. Najwyraźniej wyczuwało się go w 1995 r. w trakcie Forum Kultury Słowa we Wrocławiu. – Polszczyzna nam się kundli! – grzmiał Andrzej Ibis Wróblewski, dziennikarz i miłośnik języka polskiego. Rok później Ibis ogłosił „Program naprawy polszczyzny”. O patronat chciał się zwrócić do samego Jana Pawła II. W tak gorącej i niespokojnej atmosferze powstawała w 1996 r. Rada Języka Polskiego, a później – w roku 1999 – ustawa o języku polskim.
Dziś, z perspektywy dwudziestu lat, wydaje się, że polszczyzna dobrze sobie poradziła z intensywnymi przeobrażeniami rzeczywistości, których doświadczaliśmy od roku 1989. Znacznie gorzej wypadliśmy my – jej użytkownicy. Odpowiadamy przynajmniej za część negatywnych zjawisk językowych i  zachowań komunikacyjnych. Jesteśmy wulgarni, agresywni, popełniamy błędy, ulegamy modom, ale – co istotniejsze – po dwudziestu latach pozostajemy nadal wobec tych zmian bezradni.

Więcej możesz przeczytać w 39/2009 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Autor:

Spis treści tygodnika Wprost nr 39/2009 (1392)

  • Poczta20 wrz 2009, 19:00 — Tępić dzieciorobów Zszokował mnie artykuł „Tępić dzieciorobów" (nr 38). Sam pochodzę z rodziny wielodzietnej i jestem z tego dumny. Choć osobiście nie spotkałem się z jakimś przejawem nietolerancji, to cieszy mnie, ze redakcja poruszyła...4
  • Na stronie - Dresiarze polityki20 wrz 2009, 19:00 — Wdeptać w glebę i upokorzyć – to nowe motto naszych politycznych elit. I wcale to nie jest ironiczne, jak w piosence Kazika „12 groszy”, gdzie bohater „wyk… z laczka i poprawia z kopyta”, lecz zwyczajnie...5
  • Z życia koalicji20 wrz 2009, 19:00 — Dlaczego Donald Tusk nie zaszczycił Obamy pogawędką przez telefon? Dwóch polityków PO i trzy wersje (i niech nam ktoś powie, że to nie jest prawdziwie polska partia!): 1) nie bardzo kumał, o co chodzi z tą tarczą; 2) po spotkaniu towarzyskim był,...6
  • Z życia opozycji20 wrz 2009, 19:00 — Pyszna historyjka. Otóż w tekście Agnieszki Kublik poświęconym zamieszaniu wokół Telewizji Burdelicznej zamieszczona jest wypowiedź ministra Grada, który twierdzi, że nie zna pani profesor Nowińskiej (którą skierował do rady nadzorczej TVB), a w...7
  • Koszyk pobożnych życzeń20 wrz 2009, 19:00 — Stał się cud. Mamy koszyk usług medycznych – cieszy się Ministerstwo Zdrowia. Czy teraz każdy pacjent będzie wiedział, co, gdzie i za ile mu się należy? Ależ skąd! Mimo że prezydent Lech Kaczyński podpisał rządową nowelizację ustawy o...8
  • Skaner20 wrz 2009, 19:00 — 14
  • Putin wykiwał Tuska20 wrz 2009, 19:00 — Otwarcie Zalewu Wiślanego jest fikcją. Zgadzając się na przepływ polskich statków, Władimir Putin jednocześnie odciął Elbląg od zagranicznej żeglugi. Odblokowanie zalewu na początku września przedstawiano jako jeden z głównych sukcesów Donalda...14
  • Rabat zamiast tarczy20 wrz 2009, 19:00 — Rząd Donalda Tuska w zamian za rezygnację z budowy tarczy będzie chciał uzyskać od Waszyngtonu rabat na zakup rakiet Patriot – dowiedział się „Wprost". Według planu rozwoju Sił Zbrojnych RP na lata 2009-2018 modernizacja obrony...14
  • Gazowe konsultacje20 wrz 2009, 19:00 — Konsultacje w sprawie zakupu gazu z Kataru i negocjacji z Gazpromem będą prowadzone z udziałem przedstawicieli rządu w Kancelarii Prezydenta – dowiedział się „Wprost". – To będzie robocze spotkanie. Chcemy, by doszło do...14
  • Przegląd prasy zagranicznej20 wrz 2009, 19:00 — Gorący wieczór. W niedzielę 13 września Niemcy przeżyli najgorętszy od wielu lat polityczny wieczór. W transmitowanej przez cztery stacje telewizyjne debacie urzędująca kanclerz RFN Angela Merkel starła się w przedwyborczym pojedynku z ministrem...20
  • Puls gospodarki20 wrz 2009, 19:00 — Śmierć na zdrowie Ubiegałeś się o kredyt hipoteczny, ale bank przedstawił ci wygórowane wymagania i odprawił z kwitkiem? Właśnie poczułeś na własnej skórze skutki tego, o czym przed rokiem czytałeś tylko w gazetach. Bankructwa Lehman Brothers....21
  • Tkwimy w greckim kapitalizmie20 wrz 2009, 19:00 — Rozmowa z Leszkiem Balcerowiczem, profesorem ekonomii, prezesem fundacji Forum Obywatelskiego Rozwoju, wicepremierem i ministrem finansów w rządach Tadeusza Mazowieckiego, Jana Krzysztofa Bieleckiego i Jerzego Buzka, szefem NBP w latach 2001-200722
  • PiS-SLD: sojusz samotnych wysp20 wrz 2009, 19:00 — Nic tak nie łączy jak wspólny wróg. PiS i SLD mogą mieć inne zdanie na każdy temat, ale zgadzają się, że rząd Tuska jest fatalny. Czy to wystarczy, żeby zbudować sojusz sięgający dalej niż na Woronicza?24
  • Poczet baronów związkowych20 wrz 2009, 19:00 — Karol Guzikiewicz i Roman Gałęzewski – szefowie „Solidarności" w Stoczni Gdańskiej. Głównodowodzącym w tym duecie jest Gałęzewski, który za rządów Jarosława Kaczyńskiego z tylnego siedzenia sterował zarządem stoczni. – Do...26
  • Zapytaj Wprost - Polska ma szczęście20 wrz 2009, 19:00 — Na 10 pytań czytelników internetowego wydania „Wprost” odpowiada Jacek Saryusz-Wolski, eurodeputowany Platformy Obywatelskiej.30
  • Plus ujemny - Stringi na tarczy20 wrz 2009, 19:00 — Kto to jest? Mówi o wszystkim, tylko nie o tym, co tak naprawdę zajmuje jego umysł. To mężczyzna uwodzący kobietę. Cóż, podobnie czynią kobiety, dodając do tego cudowne bodźce wzrokowe. Kiedyś zapewne powstaną urządzenia, które umożliwią...31
  • Jak się zmienia polszczyzna20 wrz 2009, 19:00 — Jaka jest polszczyzna po dwóch dekadach transformacji? Kilka lat temu diagnozy części językoznawców przybierały ton katastroficzny. Najwyraźniej wyczuwało się go w 1995 r. w trakcie Forum Kultury Słowa we Wrocławiu. – Polszczyzna nam się...33
  • Filozof pod siatką20 wrz 2009, 19:00 — Jego charakter zdradza nie to, jak poprowadził polskich siatkarzy do mistrzostwa Europy, lecz to, jak uwiódł kobietę swego życia. Jeszcze jako młody chłopak Daniel Castellani wraz z kolegami wybrał się do baru. Przy jednym ze stolików siedziała...42
  • Brak dyplomu to wielki błąd20 wrz 2009, 19:00 — Rozmowa z Robertem Lucasem, wieloletnim profesorem University of Chicago, laureatem Nagrody Nobla z ekonomii w 1995 r.46
  • Opieszały Fundusz Emerytalny20 wrz 2009, 19:00 — Tylko w 2008 r. klienci OFE stracili 22 mld zł, co odbije się na ich przyszłych emeryturach. Tak gigantycznej straty można było uniknąć, gdyby fundusze mogły bez ograniczeń inwestować środki za granicą, czego obecnie zabrania im polskie prawo.48
  • Przezorny zawsze ugodowy20 wrz 2009, 19:00 — Kończąc dziesięcioletni spór z Eureko o PZU, Aleksander Grad ma szansę ocalić nie tylko własną skórę, ale także budżet państwa. Tylko dzięki sprzedaży akcji polskiego ubezpieczyciela do państwowej kasy może wpłynąć nawet 10 mld zł. Drugie tyle...50
  • Głos z Ameryki - Małe firmy leżą20 wrz 2009, 19:00 — Wskaźnik bezrobocia w USA wzrósł z 9,4 proc. w lipcu do 9,7 proc.w sierpniu. Ujawnił się poważny problem wynikający z różnic między firmami wielkimi a małymi, a więc między tymi, którzy mają, a tymi, którzy nie mają.51
  • Dekalog świńskiej grypy20 wrz 2009, 19:00 — Czy Polsce grozi epidemia świńskiej grypy? – Wirus nie musi się zmutować, żeby się stać groźniejszy. Wystarczy zmiana temperatury, zimniejsze i bardziej suche powietrze, a wirus stanie się bardziej agresywny – ostrzega prof. Ivan Hung...52
  • Płaczę, więc jestem20 wrz 2009, 19:00 — Dlaczego ludzie płaczą? Jeszcze niedawno naukowcy uważali, że jest to reakcja na ból i stres. Biolog Oren Hasson z uniwersytetu w Tel- Awiwie uważa jednak, że płacz jest subtelnym sposobem manipulacji; pojawił się, by zwiększyć szanse przetrwania...56
  • Seks w oku20 wrz 2009, 19:00 — Twarz mężczyzny może wyzwalać w kobiecie różne zachowania. Wszystko zależy od tego, w której fazie cyklu miesiączkowego się znajduje. W okresie płodnym panie preferują mężczyzn o wyrazistych rysach – lgną do twarzy seksowych, emanujących...58
  • Nowy Stary Testament20 wrz 2009, 19:00 — Fragment najstarszej Biblii świata, Kodeksu Synajskiego, odkryto w klasztorze św. Katarzyny na Synaju. Starożytną księgę, nazywaną z łaciny Codex Sinaiticus, spisano po grecku na pergaminie mniej więcej w połowie IV wieku n.e.68
  • Laczki Jezusa20 wrz 2009, 19:00 — „Kto nie docenia Merkel, ten już przegrał – albo nie myśli, jak wykorzystać posiadaną broń, albo zauważa po fakcie, że ją stracił” – mówi Horst Seehofer, szef bawarskiej Unii Chrześcijańsko-Społecznej (CSU). Dlatego w...70
  • Pani mafia20 wrz 2009, 19:00 — „Mamo, co to jest mafia?” To pytanie kilkuletniego synka sprawiło, że 37-letnia Giuseppina Vitale postanowiła wyznać całą prawdę o sobie i swojej rodzinie. Giuseppina pochodzi z miasta Partinico na Sycylii, zdominowanego przez mafijne...72
  • Niemcy są ważniejsze dla USA niż Polska20 wrz 2009, 19:00 — Rozmowa ze Zbigniewem Brzezińskim, amerykańskim sowietologiem polskiego pochodzenia, byłym doradcą prezydenta Jimmy’ego Cartera.74
  • Niepokornie - Amerykańska masakra tarczą antyrakietową20 wrz 2009, 19:00 — Koniec polskich marzeń o amerykańskiej tarczy – krzyczał czerwony pasek w telewizorze. „Cios w plecy. Zdrada. Jak mogli nam to zrobić? I to 17 września” – skojarzyli błyskawicznie posłowie PiS, a na ich twarzach malowały...75
  • Falenica - jak Monte Cassino20 wrz 2009, 19:00 — To oni mieli wygrać wojnę: 13. Dywizja płk. dypl. Władysława Zubosz- -Kalińskiego, 27. Dywizja gen. Juliusza Drapelli plus Pomorska Brygada Kawalerii płk. Adama Zakrzewskiego. Razem tworzyli tzw. grupę interwencyjną gen. Stanisława Skwarczyńskiego.78
  • Życie musi być usłane kolcami20 wrz 2009, 19:00 — Rozmowa z Igorem Mitorajem, rzeźbiarzem80
  • Między maskami20 wrz 2009, 19:00 — Igor Mitoraj to – paradoksalnie – jeden z najbardziej kontrowersyjnych artystów. Wzbudza większe emocje niż działania akcjonistów i dadaistów razem wziętych.82
  • Każdy Polak ma w sobie dresiarza20 wrz 2009, 19:00 — Rozmowa z Xawerym Żuławskim, reżyserem filmowym, który na 34. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni pokazał „Wojnę polsko-ruską”84
  • Wojna wódki z colą20 wrz 2009, 19:00 — Normalnie poprosiłbym panią o colę, ale po tym filmie muszę poprosić o wódkę z colą. To zamówienie w barku przy sali kinowej najlepiej oddaje nastrój na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Inteligentni i wykształceni, bezgranicznie...86
  • Pięćdziesiątka bossa novy20 wrz 2009, 19:00 — „Wezmę cię do łóżka, nie płacz już, głuptasie, patrz, tu jest poduszka i dla ciebie jasiek” – śpiewała Maryla Rodowicz w latach 70. w „Bossa novie do poduszki”. Ale bossa nova nie usypia: choć kołysze, koi i uspokaja,...88
  • Ogród – domowa oaza20 wrz 2009, 19:00 — W nowoczesnym ogrodzie wcale nie rośliny są najważniejsze. Mają być zaledwie dodatkiem do przestrzeni, która spełnia funkcję domowej oazy ciszy i spokoju. Ogród staje się elementem wystroju wnętrza, a raczej otoczenia naszych mieszkań.90
  • Lucerna – szwajcarskie Las Vegas20 wrz 2009, 19:00 — Kiedy Szwajcar pyta rodaka, skąd pochodzi, i słyszy, że z Lucerny, zazwyczaj na chwilę milknie. Co można powiedzieć osobie, która jest bogata, uczciwa i pracowita, ale zadziera nosa? Bycie obywatelem jednego z najbogatszych miast świata, miejsca,...92
  • Zielone na kołach20 wrz 2009, 19:00 — Wstrętu do ekologii można się było nabawić podczas tegorocznego salonu motoryzacyjnego we Frankfurcie. Wszyscy producenci ścigali się o to, który model emituje do atmosfery najmniej dwutlenku węgla i ogranicza tym samym efekt cieplarniany. A dla...94
  • Skibą w mur - Gudbaj Amerika!20 wrz 2009, 19:00 — Entuzjazm Polaków dla słowa „Ameryka” słabnie jak Krzynówek goniący za piłką. Nasza ślepa miłość do Ameryki była znana od lat. Podobało nam się wszystko, co amerykańskie, nawet jeśli było szmelcem. Gdy wysłużony złom, zwany F-16,...98