SZTUKA
Zawodowe powinności
Designer jest trochę jak pilot szybowca – wyczuwa, skąd wieje wiatr, szuka ciągów wznoszących, a postronny widz ciągle się dziwi, że jednak leci. O tym szybowaniu i łapaniu trendów i zmian przez projektantów opowiada bardzo ciekawy pokaz „Zawód: projektant” w warszawskim Salonie Akademii. Procesy globalizacyjne, wielokulturowość, starzenie się społeczeństw – to tylko kilka wymiarów rzeczywistości, którą musi wyczuć dziś ten, kto podejmuje się wymyślania przedmiotów i rozwiązań.
A jak to dokładnie robi? Ot, np. projektuje uchwyty ze szlufkami, które można zatknąć na dwa kijki znalezione w lesie – tak powstaje polska, tania i dostępna dla seniorów odpowiedź na nordic walking („Polish walking”, Malafor). Albo wymyśla system Veturilo, dzięki któremu jazda na rowerze staje się dostępną ekologiczną alternatywą dla komunikacji miejskiej. Te i inne przedmioty – odpowiedzi na konkretne cywilizacyjne wyzwania – zostały pokazane w Salonie Akademii. To wystawa skonstruowana jak brzytwa – kategorii tu dużo, mnóstwo wiedzy i opisów dotyczących m.in. najnowszych rozwiązań technologicznych. Kto ma podejrzenie, że polski design to tylko udziwnione przedmioty, powinien się koniecznie wybrać. I zobaczyć, skąd to wszystko się bierze. Anna Theiss
„Zawód projektant. Świadomość i działanie”, Galeria Salon Akademii, Warszawa. Wystawę można oglądać do 17 maja
KSIĄŻKA
Hollywood Afryki
Kilkanaście lat temu z zaskoczeniem odkrywaliśmy istnienie indyjskiego Bollywood. Dzisiaj przyszedł czas na Nollywood: przemysł filmowy Nigerii. W Afryce obrazy z tego kraju bywają popularniejsze od hitów z Ameryki, choć w większości są kręcone taśmowo, za minimalne pieniądze i chałupniczymi metodami. Szacunki odnośnie wartości tej branży, a nawet liczby produkcji są diametralnie różnie, ale wszystkie wysokie. Teraz nigeryjski show-biznes profesjonalizuje się. Można się o tym przekonać w siedmiu miastach Polski dzięki festiwalowi Afrykamera. Zostaną tu zaprezentowane m.in. najciekawsze produkcje z tego kraju z 2013 r. Krzysztof Kwiatkowski
9. Festiwal Filmów Afrykańskich „Afrykamera” 23-27 kwietnia
TEATR
Ramota kanapowa
Woperze od dawna przestały funkcjonować sztywne podziały na inscenizatorów związanych z teatrem muzycznym i dramatycznym. Transfer artystów kojarzonych dotąd z kinem czy telewizją wielokrotnie przynosił rewelacyjne rezultaty. Zaproszenie Pippo Delbono, jednego z najciekawszych twórców progresywnego teatru europejskiego, przez Teatr Wielki w Poznaniu do inscenizacji „Don Giovanniego” Mozarta, wydawało się strzałem w dziesiątkę. Delbono to artysta renesansowy: autor szeroko komentowanych niekonwencjonalnych projektów teatralnych w udziałem aktorów niezawodowych, reżyser filmowy oraz aktor współpracujący z Bertoluccim, Greenawayem czy Guadagnino. Ostatnią rzeczą, o którą bym podejrzewał tego awangardowego artystę, byłoby stworzenie ramoty pozbawionej jakiejkolwiek energii. Niestety, sceniczna asceza „Don Giovanniego” Delbono to amatorszczyzna, a autentycznie brzydkie kostiumy przypominająnajsłabsze momenty polskiej opery lat 80., kiedy niedobory tkanin czy materiałów maskowały nędzne falsyfikaty, z kolei finałowa zamiana strojów z epoki staje się ornamentem nie tyle zagadkowym, ile niemądrym. Spektakl w ogóle nie grzeszy nadmiarem artystycznego rozsądku. Mnożą się pytania: dlaczego „Don Giovanniego” wykastrowano z jakiejkolwiek zmysłowości? Jakie są rzeczywiste relacje między bezradnie błąkającymi się po scenie postaciami? Czy pomysł, w którym głównym rekwizytem jest wnoszona i wynoszona kanapa, oznacza coś więcej niż podprogową sugestię dla widzów sygnalizującą, że czas na drzemkę? Jedynym jasnym punktem przedstawienia były głosy solistów: piękny baryton Stanisława Kuflyuka w tytułowej roli, Wojciech Śmiłek jako Leporello, przede wszystkim zaś Iwona Hossa w partii Donny Anny uchronili poznańskiego „Don Giovanniego” przed pełną kompromitacją. Łukasz Maciejewski
„Don Giovanni”, reż. Pippo Delbono, Teatr Wielki w Poznaniu
KSIĄŻKA
Capote u Garbo
Chciałbym wrócić na świat pod postacią myszołowa. Są miłe i wolne” – mówi Lawrence’owi Grobelowi w książce „Truman Capote. Rozmowy” pisarz. Literat opowiada m.in. o trudnym dzieciństwie z matką alkoholiczką, pisarstwie, umyśle morderców i środowisku artystycznym Ameryki: o uroku Freda Astaire’a czy łazience Grety Garbo. I choć momentami sztuka i anegdoty o artystach niepotrzebnie przyćmiewają życie i obserwacje pisarza, wywiady Grobela pozwalają wejrzeć w sposób myślenia Capote’a. Fascynujący. KK
Lawrence Grobel, "Truman Capote. Rozmowy", Axis Mundi 2014
TVP
Problemy pastora
Za tydzień „Wprost” można kupić z filmem „Wszystko zostaje w rodzinie” na DVD. W czarnej komedii Nialla Johnsona w rodzinie anglikańskiego pastora nic się nie dzieje, jak powinno. Córka podrywa kolejnych facetów, żona spędza podejrzanie dużo czasu z trenerem golfa, syn pada ofiarą fali w szkole. Nastrój tej propozycji dobrze oddaje odtwórca głównej roli: znany jako Jaś Fasola Rowan Atkinson.
DVD „WPROST”
Poezje papieża
Z okazji kanonizacji Jana Pawła II w Poznaniu wystąpi wybitny hiszpański tenor Placido Domingo. Śpiewak wykona utwory z płyty „Amore Infinito” z kompozycjami do poezji Karola Wojtyły. Koncert z udziałem rodzimych solistów ma także zainaugurować obchody 1050-lecia chrztu Polski.
„Tu zaczęła się Polska” – Koncert Placido Domingo, TVP 2, Niedziela 27 kwietnia, godz. 19.05 (cz. I) godz. 22.50 (cz. II)
film
Z kamerą wśród zwierząt
Na wiosnę na ekrany kin wchodzą „Amazonia. Przygody małpki Sai” i „Bella Mia”. Filmy, których twórcy każą nam przejrzeć się w świecie zwierząt. Naczelnych i parzystokopytnych. Mała kapucynka przeżywa wypadek samolotowy i trafia w środek amazońskiej dżungli. Wychowana w mieście – nie oszukujmy się, głównie w klatce – małpa musi nauczyć się wolności: jej piękna, możliwości, które stwarza, ale i zagrożeń. Zacząć funkcjonować wśród innych zwierząt, poznać naturę, stawić czoła burzom. W „Amazonii...” Thierry’owi Ragobertowi udało się w świecie zwierząt odnaleźć ludzkie emocje. W oczach małpki odbijają się strach, nadzieja, siła przetrwania, uczucie. I, może najbardziej ludzki, zawód miłością: krótką i utraconą. Choć film jest pewnie adresowany bardziej do dzieci niż dorosłych, ma strukturę niemal z kina przygodowego. Bohaterka wciąż jest poddawana nowym próbom, a chwile wytchnienia przerywają kolejne, czające się za rogiem niebezpieczeństwa. „Amazonia...” jest też pięknie zrealizowana. Dech w piersiach zapierają zarówno panoramiczne ujęcia z lotu ptaku, jak i zbliżenia detali. Może się wydawać, że półtorej godziny obserwacji małpy na drzewie (i nie tylko) to dużo. Ale przecież w tym czasie Sai musi nauczyć się świata. To naprawdę niezły wynik. Gorzej podobna sztuka wychodzi tytułowej Belli z czesko-polskiego filmu „Bella Mia” Martina Duby. Stado krów pod jej przewodnictwem podejrzane o BSE (chorobę wściekłych krów) ucieka przed przymusowym ubojem do lasu. We wsi zbiera się grupa myśliwych, aby zabić zwierzęta. Przez wiele miesięcy te dwie grupy będą się wzajemnie zwodzić. Duba opowiada o przemianach czeskiej prowincji, na którą wkraczają europejskie dyrektywy, o zmieniającym się stosunku do przyrody, miłości do trzody. Ale nieprzekonująco. Całość wypada jak z serialu „Ranczo”, ni to ciepłe, ni zimne obrazki z wiejskiego życia plus romanse miejscowego weterynarza z córką farmera. Paradoksalnie więcej o człowieku można się dowiedzieć z „Amazonii...” – z filmu, w którym praktycznie w ogóle się on nie pojawia. Krzysztof Kwiatkowski
„Amazonia. Przygody małpki Sai” reż. Thierry Ragobert, Gutek Film „Bella Mia”, reż. Martin Duba, Fundacja Magellan
film
Perscy medycy
XI-wieczna Anglia. Historia chłopca, który po stracie rodziców przyłącza się do wędrownego cyrulika. Ale jego ambicje są większe. W średniowiecznym świecie pragnie zgłębić medycynę i udaje się do Persji. Epicki „Medicus” Philippa Stölzla jest zrealizowany według prawideł gatunku. Są tu: walka o wiedzę i prawdę z zabobonem, wyklęta miłość, dojrzewanie, znani aktorzy (Ben Kingsley, Stellan Skarsgård), „egzotyczna” scenografia Orientu sprzed wieków. Patos, przygoda, wzruszenia, chwile grozy i ckliwa muzyka. Czyli klasyczna superprodukcja historyczna. Krzysztof Kwiatkowski
„Medicus”, reż. Philipp Stölzl, Monolith Films
film
Och, chłopcze
Zaskakujący film. Skromny, czarno- -biały „Oh, Boy” Jana Olego Gerstera jest zapisem 24 godzin z życia dwudziestokilkulatka: chłopaka z dobrej rodziny, który rzucił studia prawnicze i szuka swojego miejsca w życiu. Film jest celnym, momentami satyrycznym, ale i ciepłym portretem berlińczyków. Często samotnych, niespełnionych, skrywających własne fobie i żale. Niemal zawsze zagubionych. Nienachalna wizja współczesnej metropolii i jej mieszkańców. Krzysztof Kwiatkowski
„Oh, Boy” reż. Jan Ole Gerster Aurora Films
muzyka
Kraina radości
Głośny debiut Howler był niezły, choć raczej mało oryginalny. Drugi, „trudny” album choć bardziej autorski, też nie zmienia historii gatunku, do czystej energii dodając sporo odniesień do rockowej encyklopedii, poczynając od lat 50. Jego tytuł znakomicie podsumowuje zawartość. Dziesięć piosenek w 28 minut. Ortodoksyjna garażowa płyta spod znaku Iggy Popa i Ramones ze świeżą punkową energią kolejnego pokolenia. Historia znów zatoczyła koło. I bardzo dobrze. Rock and roll żyje i ma się znakomicie. Piotr Metz
Howler „World of Joy” Sonic
muzyka
Starzenie się z klasą
Po 16 latach jeden z najciekawszych songwriterów rocka przełomu wieków, Greg Dulli znów spotkał się w studiu z kolegami z Afghan Whigs, z którymi zaczynał w grunge’owych czasach i z którymi od pewnego czasu koncertuje. Rezultat to album lepszy niż jakakolwiek z solowych płyt Dullego. Kultowy już zespół, w odróżnieniu od wielu prawie karykaturalnych obecnych dokonań mu współczesnych, starzeje się z klasą i dziś widać, jak ogromny wpływ wywarł na wielu muzyków debiutujących już w XXI w. Piotr Metz
Afghan Whigs „Do to the beast” Sub Pop
książka
Uciec z frontu
Kwestia dezercji z alianckich armii w czasie II wojny światowej była tak niewygodna, że odstępowano nawet od wymierzania niby oczywistej w takim przypadku kary śmierci, aby nie epatować opinii publicznej. Eddie Slovik, Polak z pochodzenia, był jedynym żołnierzem US Army, którego rozstrzelano za uchylanie się od służby, 50 tys. innych się upiekło. Dziennikarz Charles Glass wnikliwie przygląda się tym przemilczanym kartom historii – jego książka opowiada o losach tych, dla których nie było miejsca w zwycięskiej narracji: poranionych psychicznie uciekinierów, pacyfistów, ale też bandytów grasujących na tyłach frontów. Piotr Kofta
Charles Glass „Dezerterzy. Ostatnia nieopowiedziana historia II wojny światowej” przeł. Tomasz Fiedorek Rebis 2014
książka
50 lat później
Świetny reportaż o złożonej strukturze – oryginalna, erudycyjna wędrówka w czasie i przestrzeni. Pół wieku po „Podróżach z Charleyem” Johna Steinbecka śladem pisarza na wyprawę przez USA rusza holenderski reporter Geert Mak. Steinbeck w 1960 r. jechał krajem u szczytu prosperity, gdy american dream – przed Wietnamem, kontrkulturową rewolucją i aferą Watergate – wydawał się czymś całkiem realnym. Mak w 2010 r. podróżuje przez Amerykę ogarniętą kryzysem i lękiem, próbując zrozumieć, co się właściwie stało z dumnym imperium. W XX w. USA było motorem globalnych przemian. Czy będzie nim nadal? Piotr Kofta
Geert Mak „Śladami Steinbecka” przeł. Małgorzata Diederen-Woźniak Czarne 2014
Top 10 kino
1. „Noe: Wybrany przez Boga”
reż. Darren Aronofsky
UIP
2. „Niezgodna”
reż. Neil Burger
Monolith Films
3. „Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz”
reż. Anthony Russo, Joe Russo
Disney
4. „Sarila”
reż. Nancy Florence Savard
Kino Świat
5. „Kochanie, chyba cię zabiłem”
reż. Kuba Nieścierow
Kino Świat
6. „Grand Budapest Hotel”
reż. Wes Anderson
Imperial Cinepix
7. „Witaj w klubie”
reż. Jean-Marc Vallée
Forum Film Poland
8. „Pan Peabody i Sherman”
reż. Rob Minkoff
Imperial Cinepix
9. „Droga do zapomnienia”
reż. Jonathan Teplitzky
Forum Film Poland
10. „Muppety: poza prawem”
reż. James Bobin
Disney
Top 10 muzyka
1. „A morał tej historii mógłby być taki, mimo że cukrowe, to jednak buraki”
Luxtorpeda
Stage Diving Club/Metal Mind Productions
2. Symphonica”
George Michael
Emi Other Int./Universal Music PL
3. „European Jazz (2013)”
Różni wykonawcy
Membran Music
4. „O nas się nie martw”
Bonson & Matek
Sto procent / Fonografika
5. „Kartagina”
O.S.T.R. & Marco Polo
Asfalt Records, Warner Music PL
6. „Składam się z ciągłych powtórzeń”
Artur Rojek
Kayax / Agora
7. „Girl”
Pharrell Williams
Sony Music PL
8. „Opowieści”
Illusion
Presscom / Fonografika
9. „Oryginał”
Małach, Rufuz
Prosto / Olesiejuk
10. „Night in Calisia”
Włodek Pawlik
Pawlik Relations / Fonografika
Top 10 książki
1. „Karolina na detoksie. Oczyszczanie organizmu w 7 dni”
Maciej Szaciłło, Karolina Kopocz
Agora
2. „Masa o kobietach polskiej mafii”
Artur Górski
Prószyński Media
3. „Doradca smaku”
Michel Moran
MUZA SA
4. „Zbuntowana”, tom 2
Veronica Roth
Amber
5. „Swoją drogą”
Tomasz Michniewicz
Wydawnictwo Otwarte
6. „100/XX. Antologia polskiego reportażu XX wieku” Tom 1-2
Opracowanie zbiorowe
Czarne
7. „Wierna”
Veronica Roth
Amber
8. „Bridget Jones. Szalejąc za facetem”
Helen Fielding
Zysk i S-ka
9. „Przepis na sukces Ewy Chodakowskiej”
Ewa Chodakowska, Lefteris Kavoukis
K.E.Liber
10. „Przebudzenie”
Agnieszka Lingas-Łoniewska
Filia
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.
