Nowe oblicze Starej Pragi

Nowe oblicze Starej Pragi

Praga-Północ
Praga-Północ Źródło: Wikipedia / Adrian Grycuk
Duch dawnej Warszawy najlepiej zachował się na Pradze, gdzie wojnę przetrwało najwięcej kamienic. Wiele z nich właśnie odzyskuje dawny blask.

Praga-Północ, prawobrzeżna dzielnica Warszawy, szybko się zmienia. Druga linia metra pozwala jej mieszkańcom zapomnieć o korkach na ulicach w stronę centrum, a rozległe tereny rekreacyjne nad Wisłą (z coraz nowocześniejszym zoo) umożliwiają odpoczynek na łonie natury.

Kreatywny rozwój

Potencjał dzielnicy intensywnie rozwija urząd miasta, opracowując i wdrażając w życie Zintegrowany Program Rewitalizacji Pragi. Obejmuje on zasięgiem nie tylko inwestycje w budynki, poprawę ich wyglądu i stanu technicznego, ale także programy społeczne. Praga ma też świetne szkoły – mieści się tu na przykład liceum Władysława IV, które od lat znajduje się w czołówce rankingów szkół średnich w stolicy.

Niedawno na Pradze-Północ otwarto Campus Warsaw, czwarte na świecie centrum dla technologicznych start-upów pod patronatem Google’a. A od jesieni ubiegłego roku przy ul. Targowej 56, w zrewitalizowanej kamienicy Mintera z 1867 r., działa Centrum Kreatywności Targowa. Obiekt ma przede wszystkim pełnić funkcję inkubatora przedsiębiorczości dla start-upów sektora kreatywnego i być zapleczem technicznym oraz instytucjonalnym. – Centrum powstało z myślą o młodych przedsiębiorcach sektora kreatywnego.

Umiejscowienie go w samym sercu Pragi ma też niebagatelne znaczenie. Jestem pewna, że funkcja i lokalizacja przyczynią się do rozwoju gospodarczego tej części Warszawy – mówiła na jego otwarciu prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz. Pięć minut spacerem od nowego Centrum Kreatywności znajdziemy kolejny przykład odradzającego się ducha dzielnicy. Kamienica pod adresem Targowa 21 to ciekawy dowód na to, że nawet niemal doszczętnie zrujnowanemu budynkowi można przywrócić dawną świetność. Kamienica powstawała w dwóch etapach – pierwsze trzy kondygnacje w 1868 r., kolejne dwie w latach 1910-1912 (jej adres brzmiał wówczas Wołowa 45). W 1945 r. nieruchomość przeszła na własność miasta.

W październiku 2003 r. jej mieszkańcy zostali wykwaterowani, a budynek zamierzano zburzyć. Ale wojewódzki konserwator zabytków w Warszawie nie zgodził się na rozbiórkę i wpisał kamienicę do rejestru zabytków województwa mazowieckiego jako element układu urbanistycznego ulicy Targowej na odcinku plac Wileński – wiadukt kolejowy. Niszczejący budynek kupiła firma Fenix Group, która podjęła się jego rewitalizacji od fundamentów po dach. – Już kilka lat temu dostrzegliśmy potencjał tej dzielnicy, a przede wszystkim straszliwie zaniedbanych, a przy tym wspaniałych pod względem architektonicznym zabytkowych kamienic – mówi Radosław Martyniak, prezes Fenix Group. Firma kunsztownie odtwarza elewację budynku, wnętrza, a także wszystkie elementy świadczące o kunszcie przedwojennego rzemiosła, takie jak: ozdoby, sztukaterie, stolarka okien i drzwi czy balustrady. W budynku znajdą się głównie małe dwupokojowe mieszkania o wysokości ponad trzech metrów.

Dom pod sowami

W ramach programu rewitalizacji miasto planuje kolejny ośrodek w tej okolicy – ulicę rzemieślników i kupców, z zakładami o ginących specjalnościach. Słynny Bazar Różyckiego po przebudowie ma się stać swoistym centrum Pragi. Na prawym brzegu Wisły widać nie tylko przedsięwzięcia przeprowadzane pod egidą miasta, ale także ambitne inwestycje rewitalizacyjne prywatnych firm, takie jak Centrum Praskie Koneser, Port Praski czy indywidualne inwestycje przywracające kamienicom dawny blask. Niegdyś o wystrój kamienic dbali znakomici rzemieślnicy, dziś ich prace z pietyzmem odnawiają firmy, które zdecydowały się na rewitalizację. Tak jak w słynnym Domu pod Sowami. To elegancka narożna kamienica przy Okrzei 26 wzniesiona ok. 1906 r. dla księcia Bronisława Massalskiego. Na elewacjach, którym dzisiaj pieczołowicie przywraca się dawną świetność, dostrzec można płaskorzeźby nietoperzy i smoków. Na fasadę odrestaurowanej kamienicy powrócą wspaniałe rzeźby sów z rozpostartymi skrzydłami, od których budynek wziął swoją nazwę. W kamienicy na niższych piętrach znajdą się głównie jednoi dwupokojowe małe mieszkania.

Na ostatnich kondygnacjach ulokowano duże, dwupoziomowe mieszkania.

Ocalić od zapomnienia

W przypadku Starej Pragi nie wystarczy jednak powtarzać do znudzenia, że to prawdziwa warszawska starówka. Ktoś może odpowiedzieć, że to głównie typowe czynszówki z początku XX w. To prawda, ale drobiazgowo przeprowadzana renowacja pozwala się przekonać, jak piękne i stylowe bywały niegdyś takie czynszowe kamienice.

– Gdzie we współczesnym budownictwie znajdziemy stonowaną i elegancką dekorację fasady, w której architekt wyjątkowo plastycznie zastosował detal architektoniczny w formie girland kwiatowych, tak jak przy Jagiellońskiej 27? A pod numerem 22 zachowała się piękna stolarka drzwiowa z dekoracją snycerską, elementy dekoracyjne jak sztukaterie oraz metalowe balustrady na klatkach schodowych – zauważa Radosław Martyniak. Przy wspomnianej ulicy Jagiellońskiej można znaleźć wiele ciekawych historycznie obiektów. Kiedyś nosiła wiele nazw: w I połowie XIX w. nazywano ją Szeroką, od roku 1865 odcinek na północ od obecnej ul. Kłopotowskiego – Petersburską, a południowy – Moskiewską. Dopiero po 1919 r. otrzymała obecną nazwę: Jagiellońska. W czasach PRL północną część przemianowano na Stalingradzką. Dziś ponownie mamy Jagiellońską, gdzie pod numerem 22 znajdziemy kamienicę Chaima Herkowicza i Perlii Grinberg. Budynek wzniesiono jako dom czteropiętrowy z oficynami południową i poprzeczną, które wraz ze skrzydłami sąsiedniego domu, Okrzei 28, domykały wspólną przestrzeń podwórza. Budynek pod numerem 22 wzniesiono w latach 1911-1912 w stylu wczesnomodernistycznym. Na fasadzie pozostało niewiele śladów dawnej świetności i bogactwa.

Na szczęście wewnątrz zachowało się wiele elementów jej zabytkowego wyposażenia, zwłaszcza pośród detali klatki schodowej i przejazdu bramowego, np. stolarka drzwiowa z dekoracją snycerską. Natomiast na posadzkach podestów można podziwiać zachowaną dwubarwną ceramikę. W odnowionej kamienicy znajdą się przede wszystkim małe mieszkania, a ich wysokość wyniesie nawet do trzech i pół metra. Innym przykładem tego, jak zachował się duch dawnego miasta, może być budynek przy Kępnej 15. Kępna to jedna z najstarszych ulic warszawskiej Pragi. Zamieszkiwana była w większości przez bogatych mieszczan. Kamienicę pod numerem 15 wybudowano ok. roku 1897 dla Ludwika Karola Manitiusa, warszawskiego przemysłowca, właściciela kilku emalierni, syna biskupa ewangelickiego Karola Gustawa. Wzniesiona w stylu eklektyzmu należy do najbardziej oryginalnych i najlepiej zachowanych budynków w dzielnicy. W kamienicy zachowało się wyjątkowo bogate wyposażenie, takie jak sztukaterie na klatkach schodowych i żeliwne balustrady z dekoracją ze stylizowanych motywów kwiatowych. W planowanych tu mieszkaniach znajdą się drewniane okna z elementami ozdobnymi, odtworzonymi na wzór oryginalnych, a także odrestaurowane drzwi do lokali czy okucia balkonowe wzorowane na pierwotnych. Będzie też reprezentacyjna brama kuta ze stali.

Więcej możesz przeczytać w 24/2017 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 24/2017 (1790)

  • Historia Polski pisze się przez cały czas11 cze 2017, 20:00Ta wiadomość została przyjęta spokojnie jak na polskie standardy: w ubiegłym tygodniu Sąd Najwyższy zgodził się na zatrzymanie przez Centralne Biuro Antykorupcyjne oraz ewentualne aresztowanie byłego prezesa Sądu Apelacyjnego w Krakowie Krzysztofa...3
  • Niedyskrecje parlamentarne11 cze 2017, 20:00NASZA KOMISARZ ELŻBIETA BIEŃKOWSKA ZOSTAŁA OSTRO SKRYTYKOWANA przez międzynarodową organizację, która tropi wpływy lobbystów na agendę polityczną Unii Europejskiej. Otóż Bieńkowska najczęściej ze wszystkich komisarzy spotyka się z lobbystami. –...6
  • Obraz tygodnia11 cze 2017, 20:0021 mld dol. w formie świadczeń socjalnych wypłacono w 2016 r. Norwegom. Skorzystała z nich ponad jedna piąta mieszkańców kraju. Wygrany Robert Lewandowski Głosami piłkarzy, a więc boiskowych rywali, został wybrany najlepszym piłkarzem Bundesligi....8
  • Info radar11 cze 2017, 20:00Zagajewski z księżną ADAM ZAGAJEWSKI OD LAT JEST NAJCZĘŚCIEJ NAGRADZANYM PRZEZ ZAGRANICZ NE GREMIA POLSKIM POETĄ, więc pewnie wkrótce będzie jednym z najważniejszych kandydatów do literackiego Nobla. Na razie do kolekcji zdobytych przez siebie...12
  • Zdarzyło się jutro11 cze 2017, 20:00Melania, Kolinda, bezkonkurencyjny Donald i ogólne szczytowanie. ZNOWU DEFENESTRACJA. Z Pałacu Prezydenckiego wyleciała pani Sadurska. Ale inaczej niż fortepian Chopina, nie na bruk, tylko do PZU. To znaczy, PZU nie jest pewne, w przeciwieństwie...14
  • Przekleństwa polityczne11 cze 2017, 20:00I NIE WÓDŹ NAS NA POKUSZENIE… Właściwie każda firma, która organizuje ryzykowne eventy integrujące, postępuje wbrew słowom modlitwy z „Ojcze nasz”. Sąd Najwyższy stwierdził już ładnych kilka lat temu, że obowiązek przestrzegania „zasad współżycia...16
  • Polityka antyrodzinna11 cze 2017, 20:00W Sejmie adrenalina, odpowiedzialność, podziw otoczenia, a w domu nuda, pretensje, wymagania. Nic dziwnego, że politykom rozpadają się związki.18
  • Ksiądz Sowa & Przyjaciele11 cze 2017, 20:00TOMASZ P. TERLIKOWSKI Żenujące rozmówki kumpli, z których jeden wyraźnie ma ochotę zrobić porządek z mediami, których nie lubi. Takie rozmowy się zdarzają. Jeśli coś zaskakuje, to fakt, że jednym z rozmówców jest kapłan. Nie jestem jakoś...23
  • Rządowe trzęsienie ziemi11 cze 2017, 20:00Zmiany w rządzie, które zajmują wyobraźnię opinii publicznej, prawdopodobnie sprowadzą się do wymiany jednego, góra dwóch ministrów i kilku podsekretarzy stanu.25
  • Płacz po brexicie11 cze 2017, 20:00JAN ROKITA Jeszcze nie nastąpił brexit, ale jego skutki już odmieniają oblicze Europy i niepomyślnie wpływają na sytuację Polski. Wiemy już, że przyszły status miliona Polaków na Wyspach jest niejasny, a odejście drugiego najbogatszego kraju z...27
  • Kłaniam się ludziom Solidarności11 cze 2017, 20:00Solidarność w największym stopniu przyczyniła się do upadku PRL i całego obozu sowieckiego. Historycznie prawda jest po ich stronie – przyznaje Włodzimierz Czarzasty, lider SLD.28
  • Wygra prawda faktów11 cze 2017, 20:00Nie zadbaliśmy o świętowanie historii. Dziś niektórzy używają jej jako paliwa politycznego – przekonują Ludwika i Henryk Wujcowie, działacze opozycji.30
  • E-dowód do lamusa11 cze 2017, 20:00Resort cyfryzacji przedstawił ostatnio Radzie Ministrów nową koncepcję tego dokumentu. Z ustaleń „Wprost” wynika jednak, że idea stworzenia elektronicznego dowodu w ogóle może trafić do kosza.32
  • Doktryna wojenna tematem tabu11 cze 2017, 20:00WALDEMAR SKRZYPCZAK, generał broni Doktryna wojenna to zbiór oficjalnie przyjętych w państwie i jego siłach zbrojnych poglądów na charakter przyszłej wojny oraz wynikających z tego wymogów przygotowania państwa w dziedzinie politycznej,...34
  • Sportowa kasa pęcznieje11 cze 2017, 20:00To jest wojna. Telewizje licytują do upadłego prawa do wydarzeń sportowych. A kibice odpłacą im z nawiązką.37
  • Dworzec pod specjalnym nadzorem11 cze 2017, 20:00Przez prawie 10 lat procesu nie udało się wyjaśnić wszystkich okoliczności zabójstwa, ale policja zyskała dużą wiedzę o nocnym życiu na dworcu Warszawa Centralna.40
  • Kobiety, które nienawidzą kobiet11 cze 2017, 20:00EWA WANAT Najbardziej wkurzają mnie nie mizoginiczni faceci, którzy boją się kobiet, w związku z czym starają się je kontrolować. Najbardziej wkurzają mnie ich koleżanki. Polskie prawicowe polityczki. Kobiety, które nienawidzą kobiet. Kobiety,...44
  • Kolej na kolej!11 cze 2017, 20:00JEDEN TIR NISZCZY DROGĘ W PODOBNYM STOPNIU CO 160 TYS. SAMOCHODÓW OSOBOWYCH. Takie wyniki podaje Instytut Badawczy Dróg i Mostów. Gdyby ustawić te 160 tys. samochodów jeden za drugim, to korek zaczynałby się w Zakopanem, a kończył w Gdańsku. Nie...45
  • Podyskutujmy o kobietach11 cze 2017, 20:00JACEK POCHŁOPIEŃ, redaktor naczelny Nie ma właściwie tygodnia, aby kwestia kobiet nie stawała się w Polsce ważnym tematem debaty publicznej. Często w kontekście nowych przepisów, które mają dotyczyć Polek, albo też wyzwań, przed którymi stają....45
  • Emerytalny rak systemowy11 cze 2017, 20:00Umiesz liczyć, licz na siebie. Trudno o lepsze przesłanie dla myślących o swoich emeryturach Polaków. Oby jeszcze państwo było uprzejme trzymać się przy tej okazji od nas z daleka.46
  • Co dalej z bankami11 cze 2017, 20:00Przez trzy dni finansiści dyskutowali o zmianach na rynku usług finansowych i w gospodarce. Wnioski płynące z tych rozmów są ważne dla ich klientów.50
  • Klient staje się królem11 cze 2017, 20:00W latach 2015-17 doszło do przesunięcia władztwa w sektorze finansowym. Klient staje się panem – mówi Brunon Bartkiewicz, prezes ING Banku Śląskiego.52
  • Spór o tlen11 cze 2017, 20:00Choć mieszkańcy Oświęcimia mają problem z zanieczyszczonym powietrzem, Synthos zbuduje im tam wielką spalarnię śmieci.56
  • Giełda sercem gospodarki11 cze 2017, 20:00Na Giełdzie Papierów Wartościowych można zarobić. Rynek jest jednak przeregulowany i wymaga zmian – mówili uczestnicy panelu „Wprost” na konferencji WallStreet w Karpaczu.58
  • Kujawsko-pomorskie Orły nagrodzone11 cze 2017, 20:00Gala wręczenia nagród najlepszym przedsiębiorcom stała się okazją do rozmowy na temat tego, co jest dla nich szczególnie ważne.60
  • Hossa Bessa11 cze 2017, 20:00Rekord z Matejką Prawie 3,7 mln zł zapłacono w zeszłym tygodniu za obraz Jana Matejki „Zabicie Wapowskiego”. To absolutny rekord wszech czasów, bo jeszcze nikt nigdy nie zapłacił takiej kwoty za polskie dzieło. Obraz został sprzedany w Warszawie...62
  • Know How11 cze 2017, 20:00HomePod zaskakuje dźwiękiem Apple zaprezentowała HomePoda, długo oczekiwany głośnik domowy z zaimplementowanym asystentem głosowym Siri na pokładzie. Urządzenie ma stanowić konkurencję dla Google Home i Amazon Echo. Na pokładzie HomePoda...64
  • Co zje Marsjanin?11 cze 2017, 20:00Kosmos otwiera przed nami swoje podwoje i musimy znaleźć sposób na to, jak wyżywić tych, którzy zdecydują się tam zamieszkać.65
  • Nowe oblicze Starej Pragi11 cze 2017, 20:00Duch dawnej Warszawy najlepiej zachował się na Pradze, gdzie wojnę przetrwało najwięcej kamienic. Wiele z nich właśnie odzyskuje dawny blask.66
  • Brexit pozostaje aktualny11 cze 2017, 20:00Wyniki wyborów na Wyspach nie przekreślają planów wyjścia z UE. Jednak dla mieszkających tam Polaków to dobra wiadomość, bo Brytyjczycy odrzucili proponowany przez torysów plan ostrego rozwodu z Unią.69
  • Czołganie Kataru11 cze 2017, 20:00Saudowie postanowili wykorzystać amerykańsko-rosyjską rywalizację na Bliskim Wschodzie, by zemścić się na maleńkim, choć niebotycznie bogatym sąsiedzie.72
  • Religia globalnego ocieplenia11 cze 2017, 20:00Wycofując się z porozumienia, Trump powiedział głośno, że „król jest nagi” – uważa brytyjski ekonomista Rupert Darwall.74
  • Psy stawiają diagnozy11 cze 2017, 20:00O psach, które ratują życie chorym na raka czy cukrzycę, opowiada Claire Guest, trenerka psów, psycholożka i autorka książki „Psi dar”.78
  • Rock żyje!11 cze 2017, 20:00W czerwcu na jedyny koncert przyjeżdżają do Polski Guns N’ Roses. To przykład zespołu, o którym wszyscy myśleli, że zniknie w mrokach historii, a on się odrodził niczym Feniks z popiołów. Przykład, dodajmy, niejedyny.83
  • Jeszcze was zaskoczę11 cze 2017, 20:00Na ekrany wkroczyła właśnie kolejna, po „Martwych wodach”, komedia z szaloną rolą Juliette Binoche – „Mamy2mamy”.86
  • Wydarzenie11 cze 2017, 20:00TEATR Umarła rasa Kiedy powieść Kosińskiego po raz pierwszy ukazała się w polskim tłumaczeniu, wywołała nie lada skandal. Oburzenie spowodowały nie tylko okrutne, często na granicy pornografii opisy, ale przede wszystkim fakt, że żydowski chłopiec...88
  • Koniecznie!11 cze 2017, 20:00KSIĄŻKA Mleko się rozlało ROSE I SOFIA, MATKA I CÓRKA, PRZYJEŻDŻAJĄ LATEM Z LONDYNU NA HISZPAŃSKIE WYBRZEŻE MORZA ŚRÓDZIEMNEGO. Nie po to, aby wypoczywać, tylko na leczenie. Jest to jednak kuracja specyficzna, bo o dziwną tu idzie chorobę. Rose...90
  • Powyżej średniej11 cze 2017, 20:00FESTIWAL To idzie młodość „TAKIEJ ATMOSFERY NIE MA NA ŻADNYM INNYM FESTIWALU” – powiedział rok temu na zakończenie imprezy Jacek Bromski i każdy, kto choć raz był w czerwcu w Koszalinie, wie, że nie ma w tych słowach przesady. Na festiwalu „Młodzi...92
  • Bez entuzjazmu11 cze 2017, 20:00MUZYKA Niewolnik opowieści Opinia czołowego interpretatora muzyki dawnej przestała Jordiemu Savallowi wystarczać około roku 2005.  Wówczas to kataloński wizjoner gamby opublikował pierwszą „fonograficzną operę” – połączenie concept albumu ze...94
  • Paulina Chruściel: To się państwu spodoba11 cze 2017, 20:00IM DŁUŻEJ JESTEM W ZAWODZIE, TYM BARDZIEJ DOCENIAM TO, co jest dobrze zrobione. Doceniam kunszt rzemiosła. Artystą, wiadomo, tylko się bywa, a w dzisiejszym świecie sztuka często mylona jest z hochsztaplerką, nieuctwem czy z pseudopolitycznym...96
  • Senator z Wyoming i spódniczka „tutu”11 cze 2017, 20:00RYSZARD CZARNECKI W Kongresie USA siedzę w gabinecie senatora Mike’a Enziego. Sędziwy senator z Wyoming to nie tylko szycha, ale wręcz barwna szycha. Potężny szef potężnej komisji budżetowej amerykańskiego Senatu, konserwatywny republikanin, no i...98