Tygodnik Wprost Wydanie: 28/2008 (1333)
Okładka tygodnika Wprost nr 28/2008 (1333)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Zabójcy nadziei

Dodano:   /  Zmieniono: 
Niewielka grupa złych ludzi może rzucić odium na całe społeczeństwo
 Rocznica pogromu kieleckiego (4 lipca 1946 r.) powinna nam przypomnieć, że to tragiczne wydarzenie położyło kres kruchej nadziei, którą chcieli żyć ludzie po drugiej wojnie światowej. Nadziei, że nic takiego jak Holocaust się nie powtórzy, a pamięć o nim zapobiegnie pogromom. A jednak 4 lipca 1946 r. doszło do pierwszego pogromu Żydów po Holocauście. Zginęło 46 osób, a wraz z nimi złudna nadzieja "nigdy więcej".
Po wojnie do Polski wróciło wielu Żydów. W Kielcach zaczęła się odradzać gmina żydowska. Wielu Żydów wiązało się z ruchem syjonistycznym, w nadziei na powstanie państwa żydowskiego. Mieli nadzieje na swoją ojczyznę, na swoje kibuce, na nowe życie. Część nie chciała opuszczać Polski, tak jak moja rodzina. Dokąd mieli się wybierać Żydzi-Polacy, którzy mówili po polsku, kochali Chopina, byli dumni z Brunona Schulza? Pogrom odebrał im nadzieję, poczucie bezpieczeństwa. W ciągu roku po nim z Polski uciekło około 100 tys. Żydów. Wyjechała też moja rodzina. W Europie wiedza o niej zaszkodziła Polsce i wzmogła oskarżenia o antysemityzm. Niewielka grupa złych ludzi może rzucić odium na całe społeczeństwo.
Więcej możesz przeczytać w 28/2008 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 28/2008 (1333)

  • Na stronie - Młodość durna i wiek męski6 lip 2008, 22:00 — Część polskiego biznesu „podpisała” swój pierwszy milion3
  • Wprost od czytelników6 lip 2008, 22:00 — EkowariatkiDziwi mnie, że autorka artykułu „Ekowariatki" (nr 27) tak ostro skrytykowała znane kobiety za to, że angażują się w obronę praw zwierząt czy ochronę środowiska. Nie wspomniała np. o Paulu McCartneyu, który jest wegetarianinem...3
  • Wakacje z Tuskiem6 lip 2008, 22:00 — Polityka6
  • Nerwy Sarko6 lip 2008, 22:00 — Francja6
  • Skaner6 lip 2008, 22:00 — 6
  • Polityka hip-hopu6 lip 2008, 22:00 — USA7
  • Zagubiony elektorat6 lip 2008, 22:00 — Biznes7
  • Kto ostrzegł gangsterów z Magdalenki?6 lip 2008, 22:00 — Policja7
  • Dossier6 lip 2008, 22:00 — "Osobiście nazywam go Dużym Kaczorem"Joanna Kluzik-Rostkowska, posłanka PiS, w TVN 24 o Jarosławie Kaczyńskim"Wprawdzie papież jest Niemcem, ale Pan Bóg jest Hiszpanem!"Zbigniew Girzyński, poseł PiS, na swoim blogu po wygranej...8
  • PYTANIA NIEPOLITYCZNE - Gosiewski ma w sobie coś6 lip 2008, 22:00 — Rozmowa z Iwoną Arent, uznaną za najpiękniejszą posłankę klubu PiS8
  • Odgrzewane kotlety6 lip 2008, 22:00 — Telewizja8
  • Ludzie6 lip 2008, 22:00 — Rusin aktorkąKinga Rusin zadebiutuje jako aktorka. Dziennikarka zagra w drugiej części „Rejsu" Marka Piwowskiego. Ma się wcielić w rolę dziennikarki. Reżyser planuje rozpoczęcie zdjęć do filmu pod koniec wakacji. (UBI)Emigrant Sean...9
  • 10 najbogatszych rodzin Europy6 lip 2008, 22:00 — Pieniądze10
  • "Top Gear" na gazie6 lip 2008, 22:00 — Telewizja12
  • Makbet w wersji pop6 lip 2008, 22:00 — Teatr12
  • Midas Kylie6 lip 2008, 22:00 — Nagrody12
  • Zapytaj wprost - Nie współpracowaliśmy z SB6 lip 2008, 22:00 — Na pytania czytelników internetowego wydania tygodnika "Wprost" odpowiadają Sławomir Cenckiewicz i Piotr Gontarczyk, autorzy książki "SB a Lech Wałęsa. Przyczynek do biografii".14
  • Poczta6 lip 2008, 22:00 — Lekcja socjalizmuW artykule „Lekcja socjalizmu" (nr 22) podany został przykład z opublikowanego przez wydawnictwo eMPi2 podręcznika do podstaw przedsiębiorczości „Szansa dla przedsiębiorczych" Mariana Pietraszewskiego –...15
  • Playback6 lip 2008, 22:00 —  Premier Donald Tusk i prezydent Lech Kaczyński15
  • Wprost przeciwnie - Klawe nieróbstwo6 lip 2008, 22:00 — Posada deputowanego do europarlamentu jest prosta, łatwa i przyjemna16
  • Z życia koalicji6 lip 2008, 22:00 — Nasze Słońce Peru spotkało się z Michelem Platinim. Podczas rozmowy Donald Tusk przekonywał Francuza, że Peru powinno grać w mistrzostwach Europy.Rozmawiano też o przygotowaniach do Euro 2012. Po rozmowie tryskał wprost optymizmem i zapewniał, że...18
  • Z życia opozycji6 lip 2008, 22:00 — Podobno rząd chciał się wypiąć na Amerykę, ale wtedy do USA wyruszyła Anna Fotyga i uratowała nam „tarczę rakietową". Z pozoru brzmi idiotycznie, bo Fotyga nie doprowadza do szału jedynie przydrożnych kamieni, a i to tylko wtedy, gdy...19
  • Polityka Airlines6 lip 2008, 22:00 — Politycy i urzędnicy wydali kilkanaście milionów złotych na bezsensowne podróże zagraniczne20
  • Droga pani prezydent6 lip 2008, 22:00 — Hanna Gronkiewicz-Waltz obarczy każdą warszawską rodzinę długiem w wysokości 16 tys. zł24
  • Pegeery zdrowia6 lip 2008, 22:00 — Prywatna służba zdrowia upodabnia się do państwowej28
  • Klaus Kaczyński6 lip 2008, 22:00 — Lech Kaczyński jeszcze płynie, ale kra już nad nim zamarza32
  • Tajemnica koperty6 lip 2008, 22:00 — Czy szef pionu śledczego IPN w Gdańsku przyczynił się do zaginięcia dokumentów dotyczących TW Bolka?34
  • Postać tygodnia - Jan bez akt6 lip 2008, 22:00 — Jan Olszewski36
  • Wprost z blogu6 lip 2008, 22:00 — PolitykaArchipelag PRLw.s_media Aleksander Ścios www.cogito62.salon24.plPolacy po dwunastu latach kontaktu z Wałęsą nie są w stanie osądzić, czy jest on bohaterem, łajdakiem, czy błaznem. Dzieje się tak dlatego, że niewielu Polaków odważyło się...37
  • Trójka bez sternika6 lip 2008, 22:00 — 38
  • Policzek z Warszawy6 lip 2008, 22:00 — Warszawa nie powinna się domagać pieniędzy od Waszyngtonu38
  • Czas antyekonomii6 lip 2008, 22:00 — Wiara w inwestorów to najlepszy sposób na zażegnanie giełdowej bessy38
  • Zabójcy nadziei6 lip 2008, 22:00 — Niewielka grupa złych ludzi może rzucić odium na całe społeczeństwo38
  • Ryba po polsku - Encyklopedyści6 lip 2008, 22:00 — Głupota triumfująca, lansowana przez media, zaczyna być warunkiem życiowego sukcesu39
  • Giełda6 lip 2008, 22:00 — 40
  • Teczka na giełdzie6 lip 2008, 22:00 — Informacja o współpracy Leszka Czarneckiego, głównego udziałowca Getin Holding, LC Corp i Noble Banku, z tajnymi służbami PRL spowodowała falę wyprzedaży akcji jego firm. Wartość giełdowa trzech spółek miliardera po podaniu tej informacji spadła o...40
  • Zadyszka Irlandii6 lip 2008, 22:00 — Irlandzka gospodarka, która do niedawna miała najwyższe wskaźniki wzrostu gospodarczego w Europie i była określana mianem celtyckiego tygrysa, zmierza ku recesji. PKB Irlandii spadł w pierwszym kwartale 2008 r. o 1,5 proc. – podało Centralne...40
  • Klapa Grada6 lip 2008, 22:00 — Tradycyjne uderzenie w giełdowy dzwon, szampan, pompatyczna muzyka, a po kilku godzinach – klapa. Aż o 18,5 proc. spadła cena akcji Azotów Tarnów podczas ich giełdowego debiutu. To pierwsza duża spółka sprywatyzowana przez rząd PO-PSL....40
  • Lunch za dwa miliony6 lip 2008, 22:00 — Za 2,11 mln USD chiński finansista Zhao Danyang wygrał licytację przeprowadzoną na eBay, której stawką był lunch z najbogatszym człowiekiem świata i guru inwestorów Warrenem Buffettem. Miliarder już po raz szósty sprzedał prawo do zjedzenia z nim...40
  • Gates na emeryturze6 lip 2008, 22:00 — Po 33 latach pracy Bill Gates oficjalnie pożegnał się etatem w Microsofcie. Najbogatszy emeryt świata (ma majątek wart 58 mld USD) poświęci się działalności charytatywnej. Fundacja Billa i Melindy Gatesów przeznacza setki milionów dolarów na...40
  • Złomowisko Czarnobyl6 lip 2008, 22:00 — Każdego dnia z okolic zamkniętej elektrowni jądrowej w Czarnobylu wywozi się 100 ton metalowego złomu – donosi ukraiński tygodnik „Korrespondent". Połowę radioaktywnego złomu przechwytują rządowe służby, reszta przynosi szmuglerom...40
  • Biznes zadowolonych6 lip 2008, 22:00 — Zdumiewającym optymizmem wykazali się polscy przedsiębiorcy w ankiecie, którą w Europie Środkowej i Wschodniej przeprowadziły niemieckie izby gospodarcze. 70 proc. właścicieli firm w Polsce chce zwiększyć zatrudnienie w 2008 r. (na Słowacji...40
  • Krawiec klasy średniej6 lip 2008, 22:00 — Zara, czyli od dyktatury do demokracji w świecie mody42
  • Strefa łapówkowa6 lip 2008, 22:00 — Polski mały biznes jest gnębiony, a zagraniczne koncerny wspierane finansowo46
  • Mercedesożercy6 lip 2008, 22:00 — Legendarna marka luksusowych samochodów przegrywa z młodymi wilkami48
  • Diabeł jada w McDonaldzie6 lip 2008, 22:00 — Czy jesteśmy jeszcze klientami, czy już marionetkami52
  • 2x2=4 - Smutna alternatywa6 lip 2008, 22:00 — Demokracja to miecz Damoklesa nad sprawującymi władzę54
  • Know-How6 lip 2008, 22:00 —  56
  • Dieta lepsza od ruchu6 lip 2008, 22:00 — Nawet intensywna aktywność ruchowa dzieci nie zmienia ich wskaźnika BMI, czyli stosunku masy ciała do wzrostu. Brytyjscy uczeni z Peninsula Medical School w Plymouth nie zauważyli różnicy między BMI dzieci, które ćwiczyły regularnie, a BMI tych,...56
  • Miażdżyca w transie6 lip 2008, 22:00 —   Nienasycone kwasy tłuszczowe typu trans bardziej przyczyniają się do miażdżycy niż nasycone kwasy tłuszczowe. Do niedawna sądzono, że jest odwrotnie. Dzienne spożycie zaledwie 5,6 grama kwasów trans może zwiększyć ryzyko wystąpienia chorób...56
  • Wegetariańskie dinozaury6 lip 2008, 22:00 — W  czasach dinozaurów bycie jaroszem nie gwarantowało lekkiego życia. W świecie roślin dominowały bowiem ciężko- lub wręcz w ogóle niestrawne rośliny. Nie były też dobrym źródłem energii. Jak na takiej diecie przetrwały ważące...56
  • Morderca w mózgu6 lip 2008, 22:00 —   Czy guz mózgu może być odpowiedzialny za zachowania aspołeczne? Do niedawna sądzono, że decydujący wpływ na zaburzenia zachowania ma okres wychowania i dorastania. Dziś coraz bardziej zwraca się uwagę na biologiczne podłoże nienormalnych...56
  • Trucizna z Biblii6 lip 2008, 22:00 —   Mnisi, którzy w średniowieczu przepisywali biblijne teksty, zostali otruci. Uczeni z Uniwersytetu Południowej Danii odkryli, że kości znalezione na cmentarzu klasztoru Cystersów w Øm zawierają rtęć. Medykamenty zawierające ten...56
  • Łowca raka6 lip 2008, 22:00 — Prof. Jan Lubiński rewolucjonizuje onkologię58
  • Wakacyjny afrodyzjak6 lip 2008, 22:00 — Najlepszym sposobem na udany seks jest wyjazd na urlop64
  • Handlowcy na czterech łapach6 lip 2008, 22:00 — Nawet najbardziej prymitywne zwierzęta potrafią posługiwać się pieniędzmi68
  • Łysina Cezara6 lip 2008, 22:00 — Czczą fantazją są nasze wyobrażenia o tym, jak wyglądali władcy, twórcy i filozofowie70
  • Zbrodnia na Gibraltarze6 lip 2008, 22:00 — 4 lipca 1943 roku w pałacu gubernatora Gibraltaru zostali zamordowani gen. Sikorski, gen. Klimecki, płk Marecki i por. Ponikiewski72
  • Grzech Churchilla6 lip 2008, 22:00 — Polski rząd powinien się domagać od Brytyjczyków wyjaśnienia tzw. katastrofy gibraltarskiej76
  • Górna półka - Pieśni Polaków6 lip 2008, 22:00 — Co może muzyka? Może nas ogłuszyć albo wyciszyć. Rzucić na kolana albo porwać do tańca. Podnieść albo przygnieść. Muzyka Henryka Mikołaja Góreckiego może to wszystko. Wiadomo: jego III Symfonia, zwana symfonią pieśni żałosnych, stała się światowym...77
  • Bez granic6 lip 2008, 22:00 — 78
  • Rejs "Argo"6 lip 2008, 22:00 — 2 lipca, Grecja – replika statku „Argo", którym mityczny Jazon wypłynął na wyprawę w poszukiwaniu złotego runa, przepływa przez Kanał Koryncki. Załogą łodzi są obywatele wszystkich krajów Unii Europejskiej.78
  • Encyklopedia bezpieczeństwa6 lip 2008, 22:00 —  Jakie są zagrożenia międzynarodowego bezpieczeństwa po zakończeniu zimnowojennego podziału świata? W jaki sposób współczesne państwa próbują sobie zagwarantować bezpieczeństwo? Odpowiedzi na te i podobne pytania udzielono w książce...78
  • Cytat tygodnia6 lip 2008, 22:00 —   „Cywilizowana Europa zaakceptowała jawne barbarzyństwo" Hugo Chávez, prezydent Wenezueli, o nowym unijnym prawie imigracyjnym zezwalającym na aresztowanie nielegalnych imigrantów, deportowanie ich i wydawanie zakazu powrotu.78
  • Kwiz6 lip 2008, 22:00 — Sprawdź swoją wiedzę o świecie78
  • Obama na celowniku6 lip 2008, 22:00 —  Barack Obama, kandydat demokratów na prezydenta USA, naraził się wpływowemu lobby posiadaczy broni zrzeszonych w National Rifle Association. NRA przeznaczy 50 mln USD na akcję, która ma przekonać właścicieli broni, by nie głosowali na Obamę....78
  • Po co byliśmy w Iraku6 lip 2008, 22:00 — Misje wojskowe wcale nie muszą się kończyć militarnym zwycięstwem, żeby były politycznym sukcesem80
  • Demobil Europa6 lip 2008, 22:00 — Aby stać się naprawdę mocarstwem, Unia Europejska musi mieć czym zaprowadzać pokój84
  • Odniemczanie Lizbony6 lip 2008, 22:00 — Czescy politycy odrzucają traktat lizboński także ze strachu przed zachodnim sąsiadem86
  • Durni Polacy i mądrzy Niemcy6 lip 2008, 22:00 — Głównym hamulcowym unii jest prezydent RFN, a nie Polski88
  • Plan Gorbaczowa6 lip 2008, 22:00 — W Moskwie otworzą szampana, gdy kryzys z przyjęciem traktatu lizbońskiego będzie rozwiązany89
  • Pasaż6 lip 2008, 22:00 — 90
  • Kawokracja6 lip 2008, 22:00 — Kawa jest jedyną używką, do której regularnego spożywania przyznają się gwiazdy. Jednorazowy kubek z café latte w ręku to gadżet modniejszy od minipieska w torebce, a Madonna i Nicole Richie praktycznie nie ruszają się bez niego z domu. Z kolei...90
  • Królewskie łyżeczki6 lip 2008, 22:00 — Marka Lavazza jest równie znana z kawy, jak z kalendarza, który sławą zaczyna prześcigać dotychczasowy numer jeden – kalendarz Pirelli. Dla wielbicieli tych charakterystycznych fotografii włoska firma wprowadziła na rynek ozdobioną zdjęciem...90
  • Mała czarna według Clooneya6 lip 2008, 22:00 — Jednym z najbardziej znanych kawoszy w Hollywood jest George Clooney. Aktor zdecydował się nawet zostać twarzą marki Nespresso. Jego udział w kampanii reklamowej ma symbolizować dbałość o jakość, klasę i dobry styl. Clooney, który ekspresy do kawy...90
  • Lądowanie UFO6 lip 2008, 22:00 — Zaparzacz do kawy nie musi przypominać tradycyjnego sprzętu kuchennego, lecz może być awangardowym elementem wystroju. Model Inka marki Alessi wygląda jakby obejmował go zielony przybysz z kosmosu. Naczynie wykonane jest z żaroodpornego szkła, a...90
  • Falujący spodek6 lip 2008, 22:00 — Kawa elegancko podana smakuje lepiej. Firma Villeroy & Boch stworzyła serię porcelany NewWave Caffe Chocolate Drops, która już samym wyglądem przywodzi na myśl aromat kawy. Kubek i falujący spodek z wgłębieniem na filiżankę w ciepłej...90
  • Śmietanka z ukrycia6 lip 2008, 22:00 —   Gadżet trochę z gatunku zbędnego luksusu, ale wyjątkowo pomysłowy. Utilo marki Blomus to dyspenser do śmietanki do kawy w jednorazowych opakowaniach. Służy do chowania niezbyt estetycznych plastikowych pojemniczków, spodoba się więc tym,...90
  • Laser6 lip 2008, 22:00 — 94
  • Wakacje w krótkich majteczkach6 lip 2008, 22:00 — Czym zająć pociechy latem? Między uciechami pod chmurką proponujemy kilka kulturalnych ofert, które nie tylko urozmaicą wakacyjne szaleństwa, ale też w przyjemny sposób pomogą edukować najmłodszych, usilnie próbujących zapomnieć o szkolnej rutynie.94
  • Kung-fu w rozmiarze XXL6 lip 2008, 22:00 —  Niekwestionowany dziecięcy przebój lata. Film już kilka dni po premierze uplasował się na pierwszym miejscu amerykańskiego box office. Bohaterem animacji jest handlujący makaronem, leniwy i tłuściutki miś panda Pu, który marzy o uprawianiu...94
  • Wakacje z Mona Lisą6 lip 2008, 22:00 — Sztuka dorosłych w wersji dla najmłodszych. Autor książki z najważniejszymi dziełami w historii malarstwa zestawia pasujące do nich tematyką wiersze dla dzieci, co jest świetnym zabiegiem mnemotechnicznym. Płótnom Picassa czy Arcimbolda towarzyszą...94
  • Trójwymiarowe potwory6 lip 2008, 22:00 — Wydawnictwo unikatowe i zachwycające. Informacje o ponad 50 gatunkach dinozaurów opakowane – dosłownie – w piękny materiał ilustracyjny, którego główną atrakcją są wychodzące (dosłownie) z każdej kartki ogromne trójwymiarowe stwory. W...94
  • Pochodzenie Supermana6 lip 2008, 22:00 — Ponoć encyklopedie to najnudniejsze książki świata. Propozycja wydawnictwa La- rousse obala tę teorię. Znajdują się tu odpowiedzi na 200 pytań najczęściej zadawanych przez dzieci. Lektura równie pożyteczna, co sympatyczna, ilustrowana zabawnymi...94
  • Lato na scenie6 lip 2008, 22:00 —   Podczas wakacji większość teatrów dla dorosłych ma wolne, za to otwierają się letnie sceny dla dzieci. W Warszawie podczas „Lata z bajką" organizowanego przez Teatr Literacki spektakle będą pokazywane do końca sierpnia. W...94
  • Śpiewać każdy może6 lip 2008, 22:00 — Seria popularnych składanek „The Best… Ever!" wzbogaciła się o pozycję dla dzieci. Na czterech płytach CD znajduje się zestaw ponadczasowych dziecięcych przebojów w wykonaniu samych znanych i lubianych, m.in. Michała Bajora,...94
  • Straż dzienna i straż nocna6 lip 2008, 22:00 — Lipiec jest miesiącem filmów. Poza dwoma wielkimi festiwalami, warszawskim Latem Filmów i wrocławskim Era Nowe Horyzonty, zobaczymy aż 17 kinowych premier. Jak co roku latem dystrybutorzy filmów wychodzą z założenia, że iloraz inteligencji...94
  • Angelina ze spluwą6 lip 2008, 22:00 — Jeszcze rok temu Amerykanie śmiali się z Borata z Kazachstanu, a teraz on sam robi filmy! Timur Bekmambetov nakręcił najbardziej dochodowy film rosyjski „Straż nocna" i jego kontynuację „Straż dzienna”. To wystarczyło, żeby...94
  • Ukradziona impreza6 lip 2008, 22:00 — Festiwal, który do tej pory był największą chlubą Torunia, przeniesiono w tym roku do Warszawy. W repertuarze 14. edycji jest aż 150 filmów. Poza głównym konkursem odbędzie się przegląd kina niezależnego i nowej fali, zobaczymy kinematografię...94
  • Kino pod gwiazdami6 lip 2008, 22:00 — Era Nowe Horyzonty to najlepszy festiwal filmowy w kraju i jeden z lepszych w tej części Europy. Tradycyjnie najważniejszą częścią imprezy będzie Międzynarodowy Konkurs Nowe Horyzonty obejmujący 16 nieznanych dotychczas w Polsce filmów, które...94
  • Irytujący superbohater6 lip 2008, 22:00 — Niegłupia komedia z Willem Smithem w roli głównej. Hancock to superbohater nieco inny niż z opowieści typu „Batman" czy „Spiderman”. Chociaż ratuje wielu ludzi, mieszkańcy Los Angeles mają go serdecznie dosyć. Bo Hancock...94
  • Wybieg pod flagą biało-czerwoną6 lip 2008, 22:00 — Moda to jedyna dziedzina show-biznesu, w której Polacy odnoszą światowe sukcesy96
  • Buraki hip-hopu6 lip 2008, 22:00 — Rockmani stanęli w obronie hipisowskich wartości i przeciw luksusowym dresom100
  • Wencel gordyjski - Purobciach6 lip 2008, 22:00 — Nie ma już na świecie dorosłych. Są tylko dzieci i starcy.104
  • Ueorgan Ludu6 lip 2008, 22:00 — Lizbonie – nie! Dublin-Warszawa – wspólna sprawa * Red. Blumsztajn oddał order, red. Maleszka nie dostał takiej szansy *Wino proste - paliwo ekologiczne wszechstronnego zastosowania * Polska - kraj bez pucybutów i bez TW * Prez....105
  • Krótko po wolsku - Droga do nieśmiertelności6 lip 2008, 22:00 — Kult jednostki jest jedną z najmniej opłacalnych inwestycji, na jakie mogą porwać się dyktatorzy. A przecież jest on prawidłowością, od której wolni są nieliczni. Rzadko się zdarza tyran żyjący wyłącznie doczesnością, pławiący się w orgiach i...105
  • Skibą w mur - Suche gardło6 lip 2008, 22:00 — Piewca Prawdy, zarażony wirusem wysuszającym jamę ustną, stracił ślinę i możliwość opluwania innych106