DR JOANNA ŚWIĄTKOWSKA
Polska jest szczególnie narażona na cyberataki. Ale ochrona przed nimi może się stać naszą nową narodową specjalizacją. Szczególną rolę podczas rosyjskiej agresji na Ukrainie odgrywały działania prowadzone w cyberprzestrzeni. Za ich pomocą wykradano dane, prowadzono walkę informacyjną, wreszcie atakowano infrastrukturę krytyczną. Polska jest krajem, który ze względu na położenie i uwarunkowania polityczno-gospodarcze jest szczególnie narażony na nowy typ zagrożeń. Otwarty konflikt zbrojny nie jest obecnie dla naszego kraju najbardziej prawdopodobnym scenariuszem. Atak militarny na członka NATO byłby niezwykle ryzykowny. Bardziej bezpieczną dla agresora, a jednocześnie przynoszącą oczekiwany skutek metodą wpływu, byłyby działania hybrydowe. W Polsce trudniej byłoby jednak powielić scenariusz ukraińskiej wojny hybrydowej, choćby z uwagi na niższy odsetek mniejszości narodowych w naszym społeczeństwie. Warunki te nie sprzyjają zastosowaniu znanej już strategii zielonych ludzików. Dlatego ewentualna wojna hybrydowa przeciwko Polsce najpewniej przyjęłaby zmodyfikowaną postać, z przesunięciem środka ciężkości na działania w cyberprzestrzeni. Jej celem byłoby nie tyle tradycyjnie rozumiane podbicie kraju, ile obniżenie poziomu bezpieczeństwa i stabilności wewnętrznej. Działania prowadzone w cyberprzestrzeni są idealnym narzędziem do prowadzenia konfliktu poniżej progu wojny. Sprzyja im to, że agresor jest w stanie osłabić przeciwnika bez konieczności wykorzystywania metod konwencjonalnych, kosztownych z punktu widzenia politycznego i finansowego. Atakować mogą odpowiednie jednostki państwowe, jak również grupy hakerów realizujących zlecone zadania – taka cyfrowa odmiana zielonych ludzików. Jednym z przykładów agresji może być cyberatak na system elektroenergetyczny, element infrastruktury krytycznej kraju, który mógłby sparaliżować funkcjonowanie dużej części państwa. Wśród licznych konsekwencji takiego ataku trzeba wymienić olbrzymie straty finansowe, obniżenie zaufania do rządzących, a także negatywny wpływ na wizerunek państwa na arenie międzynarodowej.
Przestrzeń cyfrowa daje także możliwość skutecznego wpływania na przeciwnika przez stosowanie nowoczesnej wojny informacyjnej. Sieć pozwala na przekazywanie uproszczonych, często atrakcyjnie zaprezentowanych treści nacechowanych emocjonalnie. Ich zaletą jest to, że docierają do nieograniczonej liczby odbiorców w bardzo szybkim czasie. Dezinformacja, manipulowanie faktami, trolling – to doskonałe narzędzia destabilizujące państwa, wywołujące niepokoje społeczne, obniżające zaufanie. To również kolejny sposób, by negatywnie oddziaływać na rywala, np. podważać jego bezpieczeństwo. Wszystkie zalety, jakie z założenia ma przynieść taktyka hybrydowa, jak w soczewce skupiają się w stosowaniu narzędzi cyfrowych. Rosnąca podatność Polski na cyberataki związana jest nie tylko z napiętą sytuacją geopolityczną, ale także z trendami i przemianami w gospodarce, opartej m.in. na dużym udziale przemysłu. Od połowy lat 90. XX w. wartość naszej produkcji przemysłowej systematycznie wzrasta. A celem, jaki stawia sobie polski rząd w nadchodzących latach, jest silniejsze i bardziej skuteczne włączenie się w procesy związane z tzw. czwartą rewolucją przemysłową. Przestrzeń cyfrowa jest siłą napędową i sercem tych procesów. Żyjemy w czasach, w których świat fizyczny przenika swój cyfrowy odpowiednik. Dlatego zapewnienie skutecznej ochrony cyberprzestrzeni stanowić będzie fundament stabilności państwa. Paradoksalnie to nasza szansa. Dbanie o cyberbezpieczeństwo kraju, a w szczególności systemy sterowania przemysłowego, może doprowadzić do wykształcenia nowej specjalizacji narodowej, która stanie się naszym towarem eksportowym. Mamy świetnych ekspertów. Potrzeba tylko uczynić to zadanie celem strategicznym kraju. g
AUTORKA JEST EKSPERTEM INSTYTUTU KOŚCIUSZKI I DYREKTOREM PROGRAMOWYM CYBERSEC
O strategicznych wyzwaniach będą dyskutować uczestnicy Europejskiego Forum Cyberbezpieczeństwa – CYBERSEC, które w dniach 26-27 września organizuje w Krakowie Instytut Kościuszki. Patronem medialnym konferencji jest „Wprost”.
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.