Musimy dowodzić wartości Polski

DARIUSZ DANILUK

Dwa razy do rok u Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) publikuje oczekiwany przez analityków raport dotyczący perspektyw gospodarki światowej. Na ostatni – „Światowe perspektywy ekonomiczne. Osłabiony popyt: symptomy i środki zaradcze” (dostępny na www.imf.org) – warto zwrócić szczególną uwagę. Przemawia za tym powaga instytucji zatrudniającej 2400 osób (połowa to ekonomiści), jakość analizy, bogactwo faktów i informacji oraz wyważone oceny i wnioski. Dodatkowy powód to kontekst, czyli wybory prezydenckie w USA oraz dynamiczna sytuacja polityczna i militarna w wielu regionach świata. W raporcie nie znajdziemy plotek czy anegdot, ale potężne źródło wiedzy pozwalające odnaleźć się w szumie informacyjnym. Raport przewiduje w 2017 r. m.in. wzrost światowego PKB o 3,4 proc. (w 2016 r. – 3,1 proc.), o 0,1 proc. mniej niż w poprzednim, kwietniowym raporcie, i słabszy wzrost gospodarki w krajach wysoko rozwiniętych, w tym w USA. Wywoływać ma to presję na obniżenie i tak już niskich stóp procentowych. Autorzy zwracają uwagę na podwyższoną niepewność wynikającą z napięć politycznych, nie do końca znanych skutków Brexitu i ewentualnej zmiany nastrojów społecznych w UE. Sprzyjać to może prowadzeniu populistycznej, protekcjonistycznej polityki i odchodzeniu od współpracy międzynarodowej. Dodatkowym balastem jest nierozwiązany problem złych długów w systemach bankowych w wielu krajach praktycznie na wszystkich kontynentach. Gospodarki rynków wschodzących będą w bardzo zróżnicowanej sytuacji, a wielu inwestorów może wstrzymywać się z podejmowaniem decyzji o lokowaniu w nich kapitału. W raporcie zwrócono uwagę na negatywne czynniki pozaekonomiczne, np. suszę w południowej Afryce, wojny domowe i konflikty na Bliskim Wschodzie i w Afryce, exodus uchodźców, terroryzm, a nawet rozprzestrzenianie się wirusa zika. Z dobrych wieści: pomimo narastających problemów gospodarka Chin w średnim okresie będzie nadal się transformować przy relatywnie wysokiej stopie wzrostu PKB, a ceny surowców mogą nieco odbić w górę.

Pozytywnie oceniono uspokojenie się rynków finansowych po szoku wywołanym Brexitem oraz poprawę na rynku pracy w USA. Po lekturze raportu można formułować wiele wniosków. Chcę zwrócić uwagę na dwa. Po pierwsze: z raportu wynika, że Polska jest solidnym członkiem UE. W latach 2015-2017 mieliśmy i będziemy mieli co roku ponad dwukrotnie szybszy wzrost PKB niż kraje ze strefy euro przy wyraźnie niższym (o jedną trzecią) bezrobociu. Pod tym względem jesteśmy w pierwszej piątce w UE. Co więcej, nie wymienia się nas w negatywnym kontekście w żadnym z fragmentów raportu. Jednocześnie jesteśmy zaliczani do grupy rynków wschodzących, zatem wciąż nam daleko do Ligi Mistrzów. To sygnał zarówno dla polityków, jak i dla przedsiębiorców. Próbując przyciągać inwestorów, promując polskie towary i usługi za granicą czy licząc na międzynarodową ekspansję naszych firm, musimy pamiętać, że ciężar dowodu naszej wartości spoczywa na nas. Po drugie, raport po wielokroć (bezpośrednio lub pośrednio) przypomina o złożoności i zróżnicowaniu współczesnego świata, współzależnościach między krajami, sektorami, zjawiskami gospodarczymi, społecznymi czy politycznymi. Wyraźnie potwierdza potrzebę współpracy lokalnej i międzynarodowej. W celu skutecznego rozwiązywania istotnych problemów (a o innych się tam nie pisze) oraz przeciwdziałania zagrożeniom, raport rekomenduje działania o charakterze strukturalnym, systemowym i zazwyczaj długookresowym. Przestrzega też przed protekcjonizmem i populizmem. Powinniśmy zatem bardzo krytycznie podchodzić do tych wszystkich, którzy mają proste rozwiązania złożonych problemów, zarówno u nas w kraju, jak i za granicą. Chyba że mamy do czynienia z węzłem gordyjskim, a w pobliżu byłby ktoś pokroju Aleksandra Macedońskiego. Co wydarzy się po wyborze nowego prezydenta USA? Pierwsze reakcje rynków finansowych w USA i w Europie Zachodniej nie wyglądały źle. Raporty MFW ukazują się w październiku i w kwietniu, na kolejne uporządkowanie informacji i formułowane na chłodno wnioski poczekamy do przyszłego roku. g

DARIUSZ DANILUK, PRACOWAŁ M.IN. W NBP, BYŁ WICEMINISTREM FINANSÓW I PREZESEM BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO