Recepta na rozwój

Konrad Rosenberg

Branża farmaceutyczna, zgodnie z klasyfikacją OECD, jest jednym z trzech najbardziej innowacyjnych sektorów gospodarki. Innowacyjność, ciągłe doskonalenie i rozwój wiedzy to jedyna droga do osiągnięcia sukcesu w tym dynamicznie rozwijającym się sektorze. Przykładem takiego podejścia jest Polpharma – największy producent leków i substancji farmaceutycznych w Polsce. Strategia firmy zakłada reinwestycję zysków ze sprzedaży leków w nowoczesne technologie i rozwój potrzebnych pacjentom produktów. Polpharma jest liderem w zakresie wydatków w tej dziedzinie w polskim przemyśle farmaceutycznym – od 2000 r. nakłady firmy na B+R w Polsce wyniosły ok. 1,5 mld zł. Firma zatrudnia 466 osób w obszarze badań i rozwoju, w tym 74 z tytułem doktora. Czyli leki generyczne mogą być innowacyjne?

Określenia „leki innowacyjne” potocznie stosuje się w odniesieniu do leków wprowadzanych po raz pierwszy na rynek przez określoną firmę pod zastrzeżoną nazwą i chronionych patentami. Jednak niezwykle rzadko pojawiają się produkty, które stanowią istotny przełom w medycynie. Z tego powodu nie powinniśmy bagatelizować postępu i innowacji związanych z postaciami leków czy sposobem ich wytwarzania, przynoszących realne korzyści pacjentom. Tu istotne osiągnięcia mają producenci leków generycznych wdrażanych po wygaśnięciu patentu.

Od momentu zaistnienia produktu do czasu pojawienia się produktu generycznego mija przynajmniej 10 lat. W tym czasie w większości dziedzin nauki dokonuje się postęp technologiczny, który stawia przemysł generyczny w uprzywilejowanej pozycji. Rozwijając produkt generyczny, naukowcy mają często do dyspozycji bardziej zaawansowane możliwości poznawcze, a także nowocześniejsze materiały i technologie.

Nowoczesne technologie postaci leku

W Polpharmie innowacyjność rozumiana jest zarówno jako inwestycje w nowoczesne laboratoria czy rozwój nowych leków, jak i codzienne, niekończące się doskonalenie terapii udostępnianych pacjentom. Ten rodzaj innowacyjności, nazywanej inkrementalną, przejawia się m.in. w stałym ulepszaniu procesów produkcji, nowych metodach syntezy substancji, redukcji działań niepożądanych czy poprawie form aplikacji służących zwiększeniu komfortu pacjentów. Kluczowym etapem rozwoju produktu leczniczego jest formulacja, która służy opracowaniu składu oraz procesu wytwarzania produktu. Firma rozwija przyjazne dla pacjenta formy leków, np. specjalne postaci leków dla dzieci, krople oczne pozbawione konserwantów, tabletki łączące w sobie dwie substancje czy też takie, które można przyjmować raz na kilka miesięcy. Polpharma pracuje również nad wykorzystaniem nowych technologii do rozwoju leków w formie nanoi mikrokryształów, które mają lepszą przyswajalność i są bezpieczniejsze dla pacjenta.

Przyszłość w biotechnologii

Nowe możliwości leczenia stwarzają leki biologiczne – wytwarzane przez żywe komórki i naśladujące funkcje prawidłowych białek ludzkich (np. insuliny czy hormonu wzrostu). Są one nadzieją dla wielu pacjentów cierpiących na ciężkie schorzenia (m.in. wybrane choroby nowotworowe, białaczkę, astmę, mukowiscydozę, łuszczycę czy reumatoidalne zapalenie stawów). Inwestycja w biotechnologię jest warunkiem koniecznym tego, by polski przemysł mógł konkurować z międzynarodowymi korporacjami i zapewniać pacjentom najnowocześniejsze terapie. Polpharma zdecydowała się na rozwój biologicznych leków bionastępczych, czyli leków wprowadzonych na rynek po wygaśnięciu patentu na ich oryginalne odpowiedniki. Dzięki niższej cenie umożliwią one skorzystanie z leczenia większej grupie pacjentów. Jednak również i one wymagają olbrzymich inwestycji, głównie ze względu na kosztowne badania kliniczne, jak też nakładu czasu oraz wiedzy eksperckiej. Szacuje się, że rozwój leku bionastępczegotrwa od siedmiu do dziewięciu lat i wymaga nakładów w wysokości od 80 do 100 mln euro.

Zatrzymać talenty

W Oddziale Biotechnologii Polpharmy w Gdańskim Parku Naukowo-Technologicznym trwają prace nad pięcioma projektami leków bionastępczych. To jeden z najnowocześniejszych ośrodków biotechnologicznych w Europie. Daje on młodym polskim biotechnologom unikatową szansę realizacji ich ambicji zawodowych w Polsce. Najzdolniejszym absolwentom oferuje możliwość pracy z uznanymi ekspertami w branży i kontaktu z najlepszymi światowymi technologiami. Polpharma nie tylko zatrzymuje w ten sposób talenty w kraju, ale także przyczynia się do powrotu do Polski specjalistów z emigracji. Opracowane w gdańskim laboratorium produkty będą wytwarzane w nowym zakładzie, którego budowa trwa w tej chwili w Duchnicach pod Warszawą. Będzie to największa w Polsce fabryka biotechnologiczna, w której Polpharma zamierza produkować zarówno biotechnologiczne substancje farmaceutyczne, jak i gotowe postaci leków.

W partnerstwie z nauką

Długofalowym wsparciem polskiej nauki zajmuje się Naukowa Fundacja Polpharmy. Zgodnie z dewizą „Pomagamy ludziom nauki” już od 15 lat partycypuje w rozwoju nauk farmaceutycznych i medycznych poprzez finansowanie badań naukowych w tych dziedzinach. Dotychczasowy „dorobek” Naukowej Fundacji Polpharmy to ponad 600 zgłoszonych projektów, 68 nagrodzonych zespołów naukowych, 47 przyznanych stypendiów doktoranckich oraz setki publikacji naukowych w Polsce i za granicą.

Własność intelektualna

Poza działalnością fundacji Polpharma rozwija współpracę z polskimi uczelniami i instytutami naukowymi. Pomaga firmie w tworzeniu nowoczesnych leków, udoskonalaniu już istniejących procesów, a także opracowywaniu nowych technologii. Owocem tej współpracy oraz własnej działalności badawczej są wnioski patentowe i uzyskiwane patenty. Zgodnie ze sprawozdaniem Europejskiego Urzędu Patentowego (EPO) za rok 2016 Polpharma zajmuje pierwsze miejsce wśród wszystkich polskich przedsiębiorstw pod względem liczby europejskich zgłoszeń patentowych, co plasuje ją w ścisłej czołówce najbardziej innowacyjnych firm w Polsce. Podejmowane przez Polpharmę działania przyczyniają się do poprawy rozwiązań oferowanych pacjentom i podniesienia konkurencyjności firmy. Stanowią również wkład w rozwój całej polskiej gospodarki na podstawie wiedzy.