Cukrzyca bez powikłań sercowych

Typowy polski diabetyk ma ponad 63 lata, nadwagę, podwyższoną wartość hemoglobiny glikowanej we krwi i choruje od 10 lat. Z cukrzycą zmaga się już 3 mln Polaków, z czego ok. 1 mln nie wie, że na nią choruje. Co druga osoba umiera z powodu cukrzycy przed 60. rokiem życia – pokazują najnowsze dane Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (IDF, International Diabetes Federation). Szczególnie znaczący wzrost zachorowań na cukrzycę odnotowano w ostatniej dekadzie, co jest skutkiem m.in. poprawy wykrywalności choroby oraz dłuższego życia, zwłaszcza kobiet.

60 tysięcy zgonów rocznie

W cukrzycy poziom cukru we krwi jest przewlekle podwyższony, a to powoduje uszkodzenia ważnych dla życia narządów – naczyń krwionośnych, nerek, oczu. Powikłania cukrzycy związane z zaburzeniami krążenia – udary mózgu, zawały i inne choroby niedokrwienne serca – to pierwsza przyczyna zgonów w Polsce. Z ich powodu notuje się w naszym kraju ponad 60 tys. zgonów rocznie. Niepokojącym zjawiskiem jest także to, że na cukrzycę choruje coraz więcej dzieci. I to nie tylko na cukrzycę typu 1, tę, która ujawnia się w dzieciństwie, lecz na cukrzycę „dorosłych”, typu 2, związaną z otyłością i stylem życia. Im dłużej trwa cukrzyca i im gorsza jest jej kontrola, czyli wyrównanie glikemii, tym większe ryzyko powikłań. Do niedawna cukrzycę można było leczyć, zwiększając wydzielanie insuliny albo poprawiając wrażliwość organizmu na jej działanie. – Od niedawna mamy do wykorzystania w terapii jeszcze trzeci mechanizm, całkowicie niezależny od insuliny. Pojawiły się leki – flozyny, które obniżają wchłanianie zwrotne glukozy w nerkach i dzięki temu jest ona wydalana wraz z moczem, a jej poziom we krwi spada – tłumaczy prof. Paweł Piątkiewicz, kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Endokrynologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Obniżenie poziomu glukozy zmniejsza liczbę przewlekłych powikłań cukrzycy: retinopatii, nefropatii, zawału mięśnia sercowego. Intensywne obniżanie poziomu glukozy niesie jednak z sobą wiele problemów, jak np. wzrost ryzyka niedocukrzeń. A w leczeniu chodzi o to, żeby to ryzyko minimalizować. Pacjenci boją się niedocukrzeń, bo hipoglikemia pogarsza jakość ich życia, obniża funkcje poznawcze, prowadzi do wypadków, urazów. Często także do zgonów.

Badanie Empa-Reg Outcome

Idealny lek przeciwcukrzycowy to taki, który nie tylko obniża poziom glukozy, ale też pomaga znormalizować masę ciała, nie stwarza ryzyka niedocukrzeń (hipoglikemii), nie powoduje istotnych działań niepożądanych i poprawia rokowanie pacjentów chorych na cukrzycę. Celem leczenia cukrzycy typu 2 jest bowiem nie tylko uzyskanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi, ale także ochrona przed powikłaniami sercowo-naczyniowymi i przedwczesną śmiercią. I taki lek pojawił się ponad rok temu na światowym rynku medycznym. Empagliflozyna, bo o niej mowa, to doustny lek przeciwcukrzycowy, który zmniejsza ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych o 38 proc. Takie spektakularne działanie tego leku wykazało międzynarodowe wieloośrodkowe badanie Empa-Reg Outcome. Polska również była uczestnikiem tego badania. – Empa-Reg Outcome jest jednym z przełomowych badań dotyczących zastosowania nowych leków w cukrzycy. Wykazanow nim, że empagliflozyna, doustny lek przeciwcukrzycowy, zmniejsza śmiertelność u chorych na cukrzycę typu 2 z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym, i to niezależnie od swojego działania obniżającego stężenie cukru we krwi – mówi prof. Edward Franek, kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych, Endokrynologii i Diabetologii szpitala MSWiA w Warszawie.

Nagroda za innowację

Znaczenie empagliflozyny doceniła kapituła nagrody Prix Galien, przyznając jej w listopadzie 2016 r. pierwsze miejsce w kategorii „Innowacyjny produkt leczniczy stosowany w lecznictwie otwartym”. Prix Galien ufundował w 1970 r. we Francji farmaceuta Roland Mehl z intencją promowania znaczących, przełomowych dokonań w przemyśle farmaceutycznym i medycznym. Z biegiem lat nagroda zyskała prestiż i uznanie w wielu krajach. Obecnie stanowi jedno z najważniejszych wyróżnień w farmacji i medycynie. Jej ranga jest porównywana do Nagrody Nobla. Od dwóch lat nagroda jest przyznawana także w Polsce. – Empa-Reg Outcome i inne podobne badania przenoszą diabetologię na inny poziom myślenia o lekach przeciwcukrzycowych. Ważne jest nie tylko obniżenie stężenia cukru, które przynosi także chorym ogromne korzyści na dłuższą metę. Inne, plejotropowe [wielokierunkowe – red.] działania leków przeciwcukrzycowych mogą przynosić podobne korzyści w o wiele krótszym czasie – komentuje prof. Franek. Według specjalistów diabetologów, gdyby nowoczesne innowacyjne leki przeciwcukrzycowe były szerzej stosowane, to – wraz z obowiązującą od początku tej dekady zasadą intensywnego leczenia cukrzycy od momentu jej rozpoznania – w ciągu 20 lat udałoby się niemal całkowicie zapobiec rozwojowi powikłań sercowo-naczyniowych w cukrzycy. Podobnie jak udało się zatrzymać inne powikłanie – obecnie cukrzyca w zasadzie już nie prowadzi do ślepoty. Cukrzyca i otyłość mogą spowodować, że przeciętna oczekiwana długość życia będzie krótsza. Z tego względu potrzebne są zarówno działania profilaktyczne, czyli edukacja społeczeństwa, jak i dostęp do nowoczesnych leków. Flozyny dzięki swojej skuteczności oraz minimalnemu ryzyku działań niepożądanych szybko stały się lekami pierwszego wyboru na świecie. Niestety nie w Polsce. Standard leczenia w naszym kraju odbiega znacząco od reszty świata. A bez dostępu do nowoczesnych i skutecznych leków Polacy będą chorować coraz częściej i żyć krócej. – Niestety, na razie chorzy na cukrzycę w naszym kraju nie mogą korzystać z nowych metod leczenia tej choroby z uwagi na brak refundacji. Nie sądzę jednak, żeby było możliwe w nowoczesnym państwie utrzymanie tej sytuacji dłużej, przynajmniej jeśli chodzi o leki zmniejszające ryzyko zgonu – podsumowuje prof. Franek.