Trzeba wygrać nad tą wojną

Trzeba wygrać nad tą wojną

Jerzy Karwelis
Jerzy Karwelis Źródło: Newspix.pl
Polacy głosują na partie na zasadzie mniejszego zła. Czas z tym skończyć. Państwo nie jest od obsługi jednego systemu wartości – mówi Jerzy Karwelis, autor książki o tym, jak zmienić Polskę.

Od jak dawna trwa wojna polsko-polska?

Praktycznie od 1989 r. Nie zawsze była widoczna, bo toczyła się między swoimi. Teraz nabrała większych rozmiarów.

Stawiasz jasną diagnozę, geneza konfliktu sięga Okrągłego Stołu, a nawet połowy lat 80. Co się wtedy stało?

Powstały trwałe podwaliny obecnego systemu. Doszło do uwłaszczenia nomenklatury. Gdy nastał w Polsce kapitalizm, jako jedyna miała ona środki, wiedzę, dostęp do systemu gospodarczego, który przecież sama konstruowała. Powstała częściowo dysfunkcjonalna gospodarka, sieci interesów, system klientelistyczny.

Piszesz w książce o „sieci grup interesów bez centrali”. I ja się z tym zgadzam. Mam wrażenie, że PiS, przynajmniej podczas poprzednich rządów, szukał mitycznego jednego układu.

Powiązania są nieformalne i niejawne, ale istnienie potwora poznaje się po ofiarach. Tą ofiarą są zakłócenia w redystrybucji dochodu narodowego. Za rządów PO pomijano całe grupy społeczne. Mam na myśli klasę średnią czy też te, które teraz zasilił PiS, jak rodziny wielodzietne. Z krajów postkomunistycznych Polacy mają największy dochód narodowy, jesteśmy duzi. Ale przeciętna siła nabywcza Polaka jest o wiele niższa niż Słowaka czy Litwina. Dzieje się tak, bo system klientelistyczny pobiera rentę, środki trafiają do nieformalnych sieci i tam są dystrybuowane.

Używasz pojęcia bajki przy rządach PO: „społeczeństwo otrzymało obietnice końca swarów (…) i piękną baśń o konsumpcyjnej podmiotowości i roztopieniu się odwiecznych polsko-polskich konfliktów w tyglu europejskości”. Ta myśl powraca w książce: czegoś nie dostrzegamy, coś się dzieje za kulisami.

Polacy mają rzadkie przywileje widzenia fleszowych, krótkich ujęć, jak to wygląda naprawdę, gdy ujawniane są afery. Wtedy ukazuje się nam nieformalny charakter polskiej rzeczywistości, społecznej i politycznej. Afera Rywina dobitnie to pokazała. Przypominam smutny fakt, że gdy Rywin powiedział, że przysłała go grupa trzymająca władzę, to wszyscy wiedzieli, że nie była to rządząca ekipa, tylko ktoś, kto tę władzę cały czas trzymał, bez względu na zmieniające się polityczne sztandary.

Można by wyliczać, afera reprywatyzacyjna, VAT, o czym zresztą też piszesz, i inne.

Układ wymaga wielopiętrowego krycia, prof. Andrzej Zybertowicz używa pojęcia ciągu technologicznego. Przykładem jest system sprawiedliwości. Policjanci łapią złodziei, prokuratura wytacza im sprawę, trafiają do sądu, potem do więzienia. Jeżeli jeden element nie zadziała, to mamy patologię, państwo dysfunkcyjne. Można kogoś złapać, lecz prokurator go uwolni, osądzić, ale nie pójdzie do więzienia, można też zostać z niego zwolnionym itd. Afery ujawnione w Polsce pokazują wysoki poziom zorganizowania nieformalnego systemu. Kupuję diagnozę PiS, nie kupuję remedium. Polska dużo straciła na dysfunkcyjności okrągłostołowej. Rozumiem konieczność działań rewolucyjnych, natomiast remedium nie jest państwo. PiS ma taki dylemat: jeżeli wypuścimy wszystko na żywioł i społeczeństwo będzie decydowało, to wróci klientelizm, wróg pozostaje silny. W związku z tym tworzymy upartyjnione państwo, a partię kontrolujemy. Państwo wchodzi, ruguje klientelizm itd. Tylko że państwo nigdy się nie wycofuje! Z historii widać, że jak państwo gdzieś wlazło, to tworzyło natychmiast miliony uzasadnień, że powinno tam zostać. Upaństwowienie zamiast uspołecznienia powoduje, że zanika życie społeczne.

Mamy podział – w uproszczeniu – PO i PiS. Pierwszy dualistyczny podział, o którym piszesz, to „jawniacy” i „podziemniacy” w Solidarności, inspirowany przez komunistów.

Narodził się, gdy byłem w podziemiu, ku mojemu zdziwieniu i smutkowi. Okazało się, że wielu działaczy, którzy wychodzili z podziemia na pozycje dysydenckie, zmieniało cel. W podziemiu dążyliśmy do obalenia ustroju, oni coraz więcej mówili, że trzeba się dogadać. Rozumiem, że nasza rewolucyjna postawa mogła nie mieć praktycznych podstaw, ale wywierała presję, którą udało im się zdyskontować przy osiąganiu kompromisu. Podział przełożył się później na Okrągły Stół, komuniści sterowali, kto przy nim usiądzie, stosując kryterium „konstruktywności”. Przeformułowany podział funkcjonuje do dziś. Patriotyczny, antykomunistyczny, narodowy i konserwatywny charakter działań możemy odnaleźć w narracji PiS i prawicy, drugą stronę tworzą formacje postsolidarnościowe, które z większym zaufaniem patrzyły w stronę reformatorskich komunistów. Nieszczęście polega na tym, że doszło do wojny na wartości, która się nigdy nie skończy. Nie można na niej budować polityki, bo to jest ciągły konflikt. Nie można też budować demokracji.

Stawiasz tezę, że nie chodzi o to, kto wygra wojnę, ale by wygrać nad tą wojną.

Tak, w tej wojnie nie można wygrać. Wystarczy prosty rachunek. Wyobraźmy sobie, że życzenia jednego z plemion się spełniają, PO albo PiS znika i można przejąć władzę. Problemy, jakie PiS wydobył, nie znikną. Grupy społeczne, które wyciągnął z biedy, zza kordonu sanitarnego i pewnego wykluczenia, też nie znikną. Pytanie, co się wtedy stanie? Czy dalsze działania będą podejmowane w formach demokratycznych? Liberalna demokracja ma tendencje do izolowania swoich przeciwników i odmawiania im prawa do istnienia. Jeśli PiS zniknie, to z PO będą chcieli rozprawić się narodowcy. I odwrotnie, jeżeli zniknie „lewicująca Platforma”, pojawi się jeszcze bardziej lewicowa siła. Ze sporu PiS i PO nie wynika, co trzeba zrobić dobrze w Polsce. Z niego wynika: trzeba zabić przeciwnika i wszystko się samo ułoży.

Piszesz o grupie ludzi, która nie ma reprezentacji w życiu publicznym. Część społeczeństwa głosuje na mniejsze zło?

Dochodzimy do kluczowego punktu: nie część, ale większość. Po analizie i m.in. prześledzeniu przepływu twardego elektoratu stworzyłem piramidę uwodzenia III RP. I tu pojawił się trzeci sort. Zauważyłem to po sobie: jeżeli scena polityczna nie zapewnia mi wyboru kogoś, kogo naprawdę cenię, mój wybór jest negatywny, wybieram mniejsze zło, kogoś, kto mniej zaszkodzi Polsce albo bardziej zaszkodzi temu komuś, kogo uważam za niebezpieczeństwo. Nie są to wybory merytoryczne, dokonujemy ich z zaciśniętymi zębami. To smutna prawda o polskiej polityce. Z plemiennego myślenia nie może wyniknąć pozytywny program. Uwodzony trzeci sort zmienia swoje preferencje co cztery lata, wybiera mniejsze zło. Tyle że tak naprawdę okazuje się, że wybiera to samo, bo każda partia w rzeczywistości III RP po kilku miesiącach staje się partią władzy. Do tego powroty do władzy kolejnych plemion stają się dla państwa coraz bardziej kosztowne.

Przed wyborami zaczynają się umizgi wobec trzeciego sortu, czyli przesuwanie się do centrum.

Przykładem była kampania samorządowa. Pojawiły się nawet wśród partii hasła o bezpartyjności, co napawa śmiechem – założył diabeł ornat i ogonem na mszę dzwoni. Ale zwracam uwagę, że jeśli kandydat na prezydenta miasta przed wyborami oświadcza, że będzie bezpartyjny, potwierdza, że coś jest na rzeczy. A scena polityczna jest zabetonowana.

Co cechuje partie władzy?

Ci, którzy przejęli władzę, zajmują się bieżącymi sprawami życia politycznego i państwowego. To się powtarza, tylko narracja jest inna, skierowana do różnych grup. Na pierwszy plan wchodzi walka o reelekcję. Ustrój w Polsce preferuje operacyjną zdolność wdrażania programów partyjnych. Rządzi się łatwiej. Ale łatwiej też wprowadza się w życie błędne decyzje. No i gdzie jest interes reszty, która na ciebie nie głosowała? Przypominam, że na PiS, podobnie jak na PO, oddało głos 19,1 proc. Polaków. Brakuje zrównoważonego sposobu nadzoru nad władzą. Brakuje instytucji pochodzących z innych wyborów, o innej kadencyjności itd. Nie ma kontroli społecznej. Ten, kto sprawuje władzę, przez cztery lata ma spokój. PiS oddziaływuje bezpośrednio na masy. Nie widzi pośrednika, którym są instytucje.

Oskarża się je o partykularyzm.

Bo PiS ich nie rozumie i uważa, że wszystko, co poza masami i nim samym, jest emanacją klientelizmu, wszyscy mają złe intencje i tylko partia rewolucyjna uchroni masy przed takimi zbójami. Ale instytucje społeczne nie powstały w większości na życzenie oligarchów, to są inicjatywy oddolne. Zorganizowane społeczeństwo jest trudniejszym partnerem dla państwa, bardziej wymagającym, dlatego PiS instytucje omija. Daje masom pieniądze, mosty itd. Nie rozumie, że to pośrednictwo jest konieczne, bo inaczej ma do czynienia z tłumem.

Jakie jest wyjście z tego klinczu?

Ponieważ polska sfera publiczna jest przeżarta partyjnymi interesami, trzeba znaleźć takie środowiska, instytucje oraz ludzi, którzy mają na celu nie partykularyzm, ale dobro wspólne. I posiadają kompetencje. Próby powołania trzeciej siły bez kompetencji publicznych kończyły się na populizmie Andrzeja Leppera czy pohukiwaniach kulturowych Janusza Palikota. Nie było tam nic z pragmatyzmu prowadzenia państwa. Znalazłem grupy niezainfekowane partyjniactwem. Pierwszą jest samorząd, głównie terytorialny. Ludzie działają na rzecz małych ojczyzn, a dobro wspólne nie jest im obce. Są też inne samorządy, zaangażowane w ochronę swoich interesów, nie partykularnych, ale współtworzących dobro wspólne – państwo. Drugą grupą są organizacje pozarządowe. Do partii należy 80 tys. ludzi, do NGO – milion. Licząc z beneficjentami ich działań, to już kilka milionów ludzi żyjących poza sferą polityczną, raczej nawet przez nią gnębione. Trzecia grupa to klasa średnia, gnębiona przez wszystkie partie. PO kreowała transfer od klasy średniej w stronę oligarchów, a PiS w kierunku 500+ i świadczeń socjalnych. Jeżeli te trzy grupy się zjednoczą, to mówimy o kilkunastu milionach ludzi, którzy potrzebują przejścia ze społecznego poziomu swoich działań do politycznego. Taka grupa nie byłaby skupiona wokół jednego systemu wartości. Państwo nie jest od obsługi jednego systemu wartości. Państwo jest od dobrego działania organizmu społeczno-politycznego. Ludzie, którzy są za in vitro, mogą mieć dobre albo złe pomysły na gospodarkę. Jedno z drugim się nie wiąże. Wspólnota pragmatyzmu zbudowanego wokół dobra wspólnego daje możliwość wyjścia z plemiennego myślenia, czarno-białego, PiS – anty-PiS.

Co stoi na przeszkodzie, aby ten potencjał społeczny wykorzystać?

Trzeba się tylko dogadać. Jazgot wojny polsko-polskiej tak wszystko zagłusza, że wydaje się, iż nie ma już nic poza nim. A ten, kto nie myśli w kategoriach konfliktu, jest samotnym atomem zatopionym w wojnie polsko-polskiej. Jest dokładnie odwrotnie: to mniejszości są hałaśliwe. Trzeba stworzyć mechanizm, aby ludzie się porozumieli. Ewolucyjnie. Ja sam zaangażowałem się we wsparcie bezpartyjnych samorządowców.

Po zbliżeniu się do politycznego jądra ciemności samorządowcy nie zostaną wchłonięci?

To twarde charaktery. Nie takie propozycje mieli prezydenci czy wójtowie, aby przejść na stronę jednej czy drugiej partii, a ta w zamian nie przeszkadzałaby w rozwoju miasta czy gminy. Już dawno mogli dyskontować swoją niezależność.

W tym, co proponujesz, czuć ducha dawnej Solidarności?

Wkładem Solidarności do historii świata, nie przesadzam, było pokazanie, jak samorządność i idea dobra wspólnego mogą przybrać rewolucyjne wręcz rozmiary i przyczynić się do kooperacji grup społecznych, które – wydawałoby się – mają sprzeczne interesy. 10 mln ludzi postanowiło się zorganizować dla dobra wspólnego. Solidarność była największą emanacją samorządu, kiedy instytucje państwa i społeczne zawiodły. Dziś jest podobnie. Spotykam wielu ludzi, mają czas, swoje pieniądze, chcieliby działać dla dobra wspólnego, ale styl polityki jest dla nich nie do przyjęcia.

Nie mówiliśmy jeszcze o mediach, ważnych w komunikacji.

Media w Polsce są plemienne. Rzadko można znaleźć kogoś, kto próbuje wyjść poza układ duopolu. Gdy trzeci sort chce się czegoś dowiedzieć, czuje się osamotniony. On nie łapie się na plemienność, ale łapie się na bezalternatywność podziału PiS – antyPiS. Wielu warszawiaków w wyborach na prezydenta czuło, że coś jest nie tak. Ale w polityce dominuje obawa przed utratą głosu. Produkuje się sondaże, gdzie jest dwóch wielkich itd. Człowiek się zastanawia: no ja lubię Józka, ale on jest siódmy, mój głos się zmarnuje. Zatem który z dwóch wielkich jest mniej gorszy? Duopol mediów depresyjnie oddziałuje na trzeci sort i oni odchodzą, np. w media społecznościowe.

Co może wydarzyć się w Polsce?

Pozytywny scenariusz jest jeden, pojawi się trzecia siła, która powie: z pierwszym, który otrzeźwieje, stworzę koalicję. I zbudujemy pragmatyczne państwo. Przy zrównoważonych siłach plemiennych nie trzeba mieć większości, poszukiwany jest koalicjant. Trzecia siła się pojawi, tęsknota za nią jest ogromna, tylko z powodu duopolu mediów ludzie o tym nie wiedzą.

Więcej możesz przeczytać w 44/2018 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 44/2018 (1859)

  • Kto rozpoczął tę wojnę28 paź 2018, 20:00Pan Krzysztof (imię zmienione) piastuje ważną funkcję publiczną w swoim mieście. Jest powszechnie szanowany i lubiany. Od jakiegoś czasu zaczął angażować się w politykę, działając na szczeblu lokalnym. Im bliżej było wyborów samorządowych, tym...3
  • Nie wolno czekać28 paź 2018, 20:00Z prof. Dariuszem M. Kowalskim, onkologiem, prezesem Polskiej Grupy Raka Płuca, rozmawia Katarzyna Pinkosz5
  • Niedyskrecje parlamentarne28 paź 2018, 20:00PIS KOMBINUJE, JAK BY TU WYGASIĆ MANDAT NOWO WYBRANEJ PREZYDENT ŁODZI HANNY ZDANOWSKIEJ, żeby nie sprowokować przeciągających się demonstracji. Najnowszy pomysł brzmi, że wojewoda, zamiast samodzielnie podjąć uchwałę w tej sprawie, od razu pójdzie...6
  • Obraz tygodnia28 paź 2018, 20:004 tys. zł takimi alimentami przysądzonymi Kazimierzowi Marcinkiewiczowi zakończyła się miłosno-sądowa opera mydlana w wykonaniu byłego premiera i jego młodej, ale też już byłej żony Trochę niezręcznie jest mi opowiadać o tym, ale to naprawdę...9
  • Info radar28 paź 2018, 20:00Karnowscy kupią Radio Zet. W tle ludzie Ziobry To może być pierwszy krok w lansowanej przez PiS koncepcji repolonizacji mediów. Pod koniec ubiegłego tygodnia pojawiła się informacja o sprzedaży Radia Zet. Według „Pulsu Biznesu” kupnem...10
  • Stara to w pewnym sensie ja28 paź 2018, 20:00Rozmowa z Ewą Szykulską, odtwórczynią głównej roli w sztuce „Krzesła” w reż. Piotra Cieślaka, którego premiera miała miejsce w warszawskim Teatrze Polonia.11
  • Trzaskowski prezydent Polski?28 paź 2018, 20:00RAFAŁ TRZASKOWSKI TO NIEWĄTPLIWIE NAJWIĘKSZY ZWYCIĘZCA TEGOROCZNYCH WYBORÓW SAMORZĄDOWYCH. I to nie dlatego, że wkrótce obejmie stołeczny ratusz – to akurat było do przewidzenia od dosyć dawna.12
  • Od strachu do nadziei28 paź 2018, 20:00Lewo STRACH PRZED OPOLSKIM WATAŻKĄ, KTÓRY OBIECYWAŁ WARSZAWIE POWSTANIE, BYŁ TAK WIELKI, ŻE NAWET RADYKALNI przeciwnicy PO zagłosowali na Trzaskowskiego, nie trwoniąc głosów na swoich faworytów. A szkoda, bo paleta polityczna mogłaby się...13
  • Kaczyński i Schetyna na huśtawce nastrojów28 paź 2018, 20:00Toczy się jeszcze walka o drugie tury, trwa montowanie sejmikowych koalicji. PiS i KO rozliczają wybory samorządowe, ale już się szykują do kolejnych.15
  • Śpiewak: Jak przegraliśmy wybory28 paź 2018, 20:00W przyszłym parlamencie mogą się znaleźć jedynie Platforma i PiS. To utrwali obecną wojnę domową na polskiej scenie politycznej.20
  • Koniec świata PSL28 paź 2018, 20:00Dariusz Klimczak i Adam Jarubas z PSL w niedzielę 21 października poszli spać jako marszałkowie sejmików wojewódzkich łódzkiego i świętokrzyskiego. Obudzili się jako przegrani liderzy organizacji wojewódzkich PSL.22
  • Powyborczy układ sił28 paź 2018, 20:00Nowi pisowscy marszałkowie muszą teraz bronić przed Warszawą swoich wpływów i pozycji Jeśli wyniki wyborów komunalnych traktować jako próbę generalną przed „prawdziwymi” wyborami – to jasne jest tylko jedno: za rok każdy wynik jest możliwy. Swego...25
  • Podatek VAT, 250 miliardów strat28 paź 2018, 20:00Decyzją Donalda Tuska w ABW zlikwidowano departament ochrony interesów ekonomicznych państwa. To był sygnał, że ten obszar nie jest strategiczny z punktu widzenia państwa czy działań służb specjalnych – twierdzi Marcin Horała, szef sejmowej...26
  • Trzeba wygrać nad tą wojną28 paź 2018, 20:00Polacy głosują na partie na zasadzie mniejszego zła. Czas z tym skończyć. Państwo nie jest od obsługi jednego systemu wartości – mówi Jerzy Karwelis, autor książki o tym, jak zmienić Polskę.30
  • Do Cezarego Gmyza28 paź 2018, 20:00Znamy się 16 lat. Poznaliśmy się w Berlinie, starając się o stypendium dziennikarskie. Nie dostaliśmy go. Ja zostałam szefową TOK FM, Ty zacząłeś pracować w tygodniku „Wprost”. Zapraszaliśmy Cię do radia jako komentatora, również kiedy pracowałeś...34
  • Tak oszczędzają Europejczycy28 paź 2018, 20:00174 proc. wartości całego PKB – tyle wynoszą emerytalne oszczędności Holendrów. W Polsce to zaledwie 0,1 proc. Mamy więc co nadrabiać.35
  • Lista 100 najbogatszych. Mity o polskich miliarderach: agenci służb, nieuki, umoczeni w politykę28 paź 2018, 20:00Kiepsko wykształcony, umoczony w politykę, powiązany ze służbami PRL. Takie mity o najbogatszych Polakach obaliło unikatowe badanie ekonomistów z Uniwersytetu Warszawskiego. Na podstawie list 100 najbogatszych tygodnika „Wprost” jako pierwsi...36
  • Chcemy łączyć ludzi28 paź 2018, 20:00To, co dobrego robili nasi przodkowie, nie minęło, my kontynuujemy dobre tradycje. Arystokracja to od zawsze byli ludzie, którzy wprowadzali nowe rzeczy, nowoczesne rozwiązania – mówią hrabianka Helena Mańkowska i książę Jan...46
  • Wartościowe wnętrze28 paź 2018, 20:00Rośnie zainteresowanie Polaków inwestowaniem w nieruchomości, a także ich świadomość jako inwestorów. Rynek motywuje firmy do poszukiwania nowych dróg rozwoju oraz przygotowywania ofert o wyższej rentowności.57
  • Pasywne zarabianie prostsze niż kiedykolwiek28 paź 2018, 20:00Od lat jedną z najpopularniejszych i najbezpieczniejszych form pasywnego oszczędzania jest inwestowanie w nieruchomości.58
  • Czy Kościół uniesie winę księży28 paź 2018, 20:00Kilka osób dziennie chce opowiedzieć o krzywdach, których doznały w dzieciństwie ze strony duchownych. Ludzie poczuli, że wreszcie zostaną potraktowani poważnie.61
  • Polska jachtem stoi28 paź 2018, 20:00Nawet 1,5 mld zł rocznie wart jest polski eksport branży jachtowej. Problem jednak w tym, że produkujemy niemal wyłącznie na eksport i nie pod własnymi markami.64
  • W świecie ludzi i robotów28 paź 2018, 20:00W Amazonie pracuje dziś ponad 570 tys. ludzi i 100 tys. robotów. W ciągu ostatniego roku przybyło 230 tys. nowych pracowników. Nie sprawdzają się przewidywania, że roboty zabierają im pracę.68
  • Dlaczego zginął Dżamal Chaszukdżi28 paź 2018, 20:00Powiązania zamordowanego w Stambule dziennikarza z saudyjską bezpieką okazały się dla niego równie zabójcze co pozycja nieformalnego rzecznika Bractwa Muzułmańskiego w zachodnich i arabskich mediach.72
  • Know How28 paź 2018, 20:00Mycie i masowanie Firma Oral-B rozwija linię elektrycznych i inteligentnych szczoteczek Genius. Najnowsza, oznaczona cyfrą 10 000, to nie tylko szczoteczka, a całe pudło akcesoriów. Mamy opakowanie podróżne z dodatkową baterią, ładowarkę ze...78
  • Innowatorzy nagrodzeni po raz ósmy28 paź 2018, 20:00Gala Innowatory Wprost 2018, na której nagrodzono najbardziej innowacyjne firmy i projekty roku, zgromadziła przedstawicieli świata biznesu, polityki i nauki.80
  • Czyste powietrze dla Rzeszowa28 paź 2018, 20:00W Elektrociepłowni Rzeszów należącej do Grupy Kapitałowej PGE zacznie działać Instalacja Termicznego Przetwarzania z Odzyskiem Energii (ITPOE) – jedna z najnowocześniejszych w Europie.84
  • System innowacji28 paź 2018, 20:00Nasz system gwarantuje jakość przy wzroście firmy i szybko zmieniającym się rynku wynajmu samochodów – mówi Michał Łotoszyński, prezes 99rent.86
  • Kolej na innowacje28 paź 2018, 20:00O polskiej kolei coraz częściej mówi się jako o firmie, która się rozwija i stawia na innowacje – mówi Krzysztof Mamiński, prezes PKP SA.88
  • IMPLANT Warsaw28 paź 2018, 20:00To nowa, zielona przestrzeń w Warszawie. Miejsce dla tych, którzy chcą więcej – więcej niż zakupy i więcej niż dobry obiad.89
  • Innowacje w medycynie28 paź 2018, 20:00Inwestujemy w rozwój sztucznej inteligencji w medycynie – mówi prof. Adam Krętowski, diabetolog i endokrynolog, rektor UM w Białymstoku, laureat Innowatora Wprost.90
  • Zmiany w leczeniu cukrzycy28 paź 2018, 20:00Innowacyjne leki sprawią, że pojawią się mniej inwazyjne terapie – zapowiada dyrektor generalna Novo Nordisk Pharma Katarzyna Kacperska.91
  • Przyszłość transportu jest jasna28 paź 2018, 20:00Wręczenie nagród Innowatory Wprost 2018 poprzedziła poranna konferencja, podczas której dyskutowano o przyszłości polskiego transportu.92
  • Paliwa dla innowacji28 paź 2018, 20:00PKN ORLEN promuje nowatorskie rozwiązania. I przeznacza na nie miliardy złotych.94
  • Wyścig dronów28 paź 2018, 20:00Przyglądamy się technologiom dostępnym na rynku, zbierając wiedzę dotyczącą wymagań technicznych dla przyszłego systemu zarządzania ruchem dronów. – mówi Janusz Janiszewski, prezes Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej.95
  • Finanse: cyfrowo, wygodnie i bezpiecznie28 paź 2018, 20:00Załatwienie spraw bez wychodzenia z domu, papierowej korespondencji, czekania na kuriera, który przywiezie umowę – do świata usług finansowych wkracza rewolucja.96
  • Co oferuje WPT28 paź 2018, 20:00Wrocławski Park Technologiczny (WPT) to ośrodek wspierający przedsiębiorców w rozwoju ich działalności i zarabianiu na wdrażaniu innowacji.98
  • RBL_ – przestrzeń, która inspiruje rozwój innowacji28 paź 2018, 20:00RBL_START to autorski program Alior Banku. Jego celem jest wypracowanie przez start-upy nowoczesnych produktów i usług dla bankowości.100
  • Gwarancja Biznesmax z dotacją28 paź 2018, 20:00Zaciągając kredyt w banku na działalność innowacyjną, trzeba zabezpieczyć jego spłatę. Jest nowa możliwość takiego zabezpieczenia.104
  • Największe targi przemysłowe w Polsce28 paź 2018, 20:00Innowacyjne rozwiązania dla przemysłu zostaną zaprezentowane podczas Warsaw Industry Week w Ptak Warsaw Expo.106
  • Światło, które leczy29 paź 2018, 13:56Dzięki naszym udoskonaleniom lasery femtosekundowe są tańsze i łatwe w obsłudze. To duży krok w stronę rewolucji w okulistyce – mówi Dr Michał Nejbauer, prezes firmy Fluence110
  • Nasze oczy nie są cyfrowe29 paź 2018, 14:36Nowoczesny świat i sposób, w jaki żyjemy, powodują znaczny wzrost ryzyka pogorszenia widzenia – mówi Szymon Grygierczyk, zastępca dyrektora generalnego w firmie Hoya Lens Poland.112
  • Chirurgia pod mikroskopem29 paź 2018, 14:04– Mikrochirurgia oka jest dziś wyjątkowo precyzyjna. Nie ma dziś okulistyki bez możliwości powiększenia obrazu operowanego miejsca – mówi prof. Jerzy Szaflik , właściciel CMO Laser.114
  • Widzieć wszystko29 paź 2018, 15:03Chcemy, by nasz wzrok był doskonały – mówią dr n. med. Anna Maria Ambroziak, Centrum Okulistyczne Świat Oka, i Dr Andrzej Dmitriew, Okulistyka Szpitala św. Wojciecha116
  • Okulista z nawigacją29 paź 2018, 16:03Soczewki wieloogniskowe wszczepiane przy operacji zaćmy pozwalają pozbyć się okularów do jazdy samochodem, oglądania telewizji i do pracy przed komputerem – mówi Dr Agnieszka Miśkiewicz-Wójcik z Ośrodka Mikrochirurgii i Terapii Okulistycznej OKO.M...119
  • Dlaczego warto nosić aparaty?29 paź 2018, 14:54Niedosłuch zwiększa ryzyko demencji, wycofania społecznego i depresji – mówi lek.med. Ryszard Mikołajewski z Firmy Oticon.120
  • Palący problem28 paź 2018, 20:00Co trzeci Europejczyk doświadcza zgagi. Dla jednych to mało znacząca dolegliwość, innym skutecznie utrudnia codzienne funkcjonowanie i odbiera radość życia.123
  • Gdy brzuch żyje własnym życiem28 paź 2018, 20:00Dolegliwości trawienne potrafią spędzić sen z powiek. Szczególnie gdy pojawiają się notorycznie. Jak z nimi walczyć i – co ważniejsze! – jak im zapobiegać?126
  • Król i Królowa28 paź 2018, 20:00Ten film powstawał długo i w bólach. Ale przecież powstać musiał, bo historia Freddiego Mercury’ego i zespołu Queen nadaje się na duży ekran jak mało która.129
  • Mocniejsze kontury28 paź 2018, 20:00Chciałem opisać wyobrażenia towarzyszące nam, gdy stajemy się świadkami umierania – mówi Marek Bieńczyk o swojej książce „Kontener”.132
  • Nie odpuszcza28 paź 2018, 20:00W Polsce właśnie wyszła jego ostatnia powieść, tymczasem sam Harlan Coben coraz bardziej przenosi swe zainteresowanie z literatury na telewizję.136
  • Wydarzenie28 paź 2018, 20:00Obok siebie Javier Marías, „Berta Isla”, Sonia Draga Javier Marías coraz częściej wymieniany jest jako jeden z głównych kandydatów do literackiej Nagrody Nobla. Hiszpański pisarz regularnie wydaje powieści, a w Polsce regularnie publikuje jego...138
  • Film28 paź 2018, 20:00Odzyskać życie „Dziedziczki”, reż. Marcelo Martinessi, Aurora Films Dziedziczki to film skromny, intymny. Rozegrany w niuansach. Ale właśnie dlatego piękny. Dwie starsze lesbijki spędziły razem całe życie. Jedna z nich pozostawała w tej relacji...139
  • Muzyka28 paź 2018, 20:00Romskie opowieści Paderewski mówił, że „Manru” to pierwsza opera poświęcona problemowi rasy – nietolerancja i akty przemocy w stosunku do społeczności romskiej to problem nadal aktualny. Reżyser zmienił jednak Romów w hipisów, a czemu np. nie w...140
  • Książki28 paź 2018, 20:00Pożegnanie z Cohenem Leonard Cohen, „Płomień. Wiersze, piosenki, fragmenty notatników”, Rebis Jako młody człowiek chciał być pisarzem i poetą. Tym drugim był do końca życia, ale dla świata był przede wszystkim piosenkarzem. I może to lepiej, bo...141
  • Kalejdoskop28 paź 2018, 20:00WYSTAWA W co się bawić? „Zabawa z kulturą. Tradycyjne zabawy i gry Azji”, Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie, do 10.11 Zamiast spędzać długie jesienne wieczory przy kolejnym serialu, lepiej w coś zagrać. Jeśli nie macie pomysłu, w co, w sukurs...142
  • Kulturalna trzynastka28 paź 2018, 20:00Magda Steczkowska PIOSENKARKA, AUTORKA TEKSTÓW; WE WRZEŚN UKAZAŁ SIĘ JEJ ALBUM „SERIALOVE” Z NAJPIĘKNIEJSZYMI PIOSENKAMI Z POLSKICH SERIALI 1. Kulturalnie potrafię... Odmówić. 2. Którym bohaterem z literatury chciałabyś być i dlaczego? Elizabeth...143
  • Happy Halloween28 paź 2018, 20:00Wiem, że znowu wyjdę na starego pryka, który nie rozumie i tak dalej, albo co gorsze na podstarzałą, wielce kulturalną polonistkę, ale muszę to powiedzieć: nigdy nie nauczyłem się, jak się pisze wyraz „Halloween” (ile jest tych „l”, ile „o”, a ile...144
  • Jak się rozwieść bez wojny28 paź 2018, 20:00RADZI Marcin Bachman, radca prawny Wiele razy słyszałem od swoich klientów oraz znajomych, że zamierzają się rozwieźć kulturalnie, jak „normalni ludzie”, ale w pewnym momencie emocje brały górę i zaczynała się wojna na wyniszczenie. Jak jej...145
  • Zrób sobie ... Pawłowicz28 paź 2018, 20:00Ratunku! PiS atakuje nawet z lodówki! Tym razem słynną sałatką ą la Krystyna Pawłowicz.146