Mniej niż 1 proc. pozostałości starożytnych cywilizacji odsłoniły dotychczas wykopaliska archeologiczne prowadzone na całym świecie. Czego próbujemy się jeszcze dokopać? Jakie są najważniejsze prowadzone obecnie wykopaliska? Jeszcze 50 lat temu archeolodzy szukali „skarbów”, teraz interesuje ich choćby osad na glinianej skorupie, warstwa spalenizny czy potrzaskane kości zwierząt. Znaczna część pracy archeologa odbywa się w laboratoriach, a odkrycia są zasługą całych zespołów badaczy, którzy próbują się dowiedzieć, co jedli, na co chorowali, co myśleli i w co wierzyli ludzie przed tysiącami lat. Każde wykopalisko to kolejna kartka z wielkiej księgi historii ludzkości. Na niektórych stanowiskach naukowcy zdołali uchwycić przełomowe momenty historii.
1. Göbekli Tepe (Turcja) Narodziny wiary Kiedy powstała pierwsza świątynia na świecie? Odpowiedź na to pytanie mogą przynieść wykopaliska prowadzone w Göbekli Tepe w pobliżu dzisiejszego miasta Urfa w południowo-wschodniej Turcji. 11 tys. lat temu ludzie wznieśli tam kamienne kręgi. Na filarach wyrzeźbili dzikie zwierzęta oraz abstrakcyjne piktogramy. Jeden z reliefów przedstawia nagą, kucającą kobietę, inny – pozbawione głowy ciało otoczone przez sępy. Badacze obliczyli, że filary, z których największe ważyły nawet 50 ton, musiało transportować z kamieniołomów ponad 500 osób. Najbardziej zdumiewające jest to, że społeczność, która wzniosła świątynię, składała się z łowców i zbieraczy. Zagadką pozostaje, w jaki sposób zdołali zgromadzić wystarczającą ilość pożywienia dla setek ludzi zatrudnionych przy budowie kamiennych kręgów. Dotychczas archeolodzy sądzili, że pierwsze świątynie powstały dopiero po wprowadzeniu rolnictwa i hodowli zwierząt, dzięki którym można było wyprodukować nadwyżkę pożywienia. To doprowadziło też do zróżnicowania społeczeństwa: pojawił się król, kapłani oraz artyści i rzemieślnicy. Społeczeństwa przedrolnicze były egalitarne, wszyscy ich członkowie nieustannie musieli się troszczyć o to, by przetrwać kolejny dzień.
Więcej możesz przeczytać w 37/2009 wydaniu tygodnika Wprost .
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.
