Jeszcze kilkanaście lat temu większość procesów logistycznych była realizowana samodzielnie przez przedsiębiorstwa. Z czasem wyłoniły się dziedziny działalności, w których wykonywanie części procesów we własnym zakresie stało się nieefektywne lub nawet niemożliwe. Jedną z nich był handel elektroniczny. Przedsiębiorcom sprzedającym produkty przez internet nie opłaca się dostarczać samodzielnie towarów ze względu na duże rozproszenie geograficzne klientów i rozdrobnienie zamówień. Coraz rzadziej chcą również magazynować swoje produkty. Z pomocą przychodzą firmy logistyczne, które oferują wiele usług dla e-sprzedawców i ich klientów.
Polski biznes internetowy
Pierwsze sklepy internetowe powstały w Polsce 20 lat temu. W 1997 r. otwarto internetowy supermarket ToTu, rok później ruszył Empik.com. W 1999 r. uruchomiono Allegro. Na początku były to dość prymitywne strony internetowe oferujące stosunkowo małą liczbę produktów. Dostawa była droga, a klienci czekali na przesyłkę wiele dni. Z czasem pojawiły się alternatywne sposoby płatności, nowe możliwości nadania i odbioru przesyłek, moduły do śledzenia zamówień i inne udogodnienia. Popularność handlu elektronicznego rośnie z roku na rok. Dziesięć lat temu działało ok. 2,5 tys. sklepów internetowych, a obroty polskiego e-handlu wynosiły ok. 5 mld zł. Dzisiaj 20 tys. sklepów generuje ponad 30 mld zł obrotów. To jednak nadal mniej niż przychody największej sieci dyskontowej w Polsce. Chociaż nasz rynek jest kilkakrotnie mniejszy od innych rynków europejskich – brytyjskiego, niemieckiego czy francuskiego – polski e-handel jest jednym z najszybciej rozwijających się w Europie.
Dynamicznemu rozwojowi sprzyjają duże projekty prowadzone w naszym kraju przez firmy z Europy Zachodniej, a także ze Skandynawii. Można dostrzec tendencję do przenoszenia logistyki dużych sklepów internetowych do Polski, skąd prowadzona jest dystrybucja do odbiorców indywidualnych w Europie. Inwestorów przyciąga nie tylko atrakcyjne położenie geograficzne Polski i obecność najważniejszych przedsiębiorstw logistycznych, ale również tania i wykwalifikowana siła robocza oraz doświadczona kadra menedżerska. Idea Jedwabnego Szlaku 2.0 przedstawiona przez władze chińskie prawdopodobnie jeszcze nasili ten proces. Polska, która leży na tym szlaku, może się stać centrum logistycznym dla krajów europejskich i azjatyckich. To ważne, jeśli weźmiemy pod uwagę, że chiński e-handel dynamicznie się rozwija, a w szczególności jedna z największych firm handlowych na świecie – Grupa Alibaba. Firma ta umożliwia m.in. zakup produktów z Chin bezpośrednio od producentów. Dzięki temu pomija się koszty pośredników i uzyskuje bardzo konkurencyjne ceny.
Usługi logistyczne
Jednym z największych wyzwań dla sklepów internetowych jest logistyka. Zakupy przez internet w przeciwieństwie do handlu tradycyjnego wiążą się z dostarczeniem towaru do klienta, czyli z procesem, który jest najbardziej skomplikowany i kosztowny w całym łańcuchu dostaw. Problem stanowi nie tylko obsługa magazynowa towarów, ale też duże rozdrobnienie zamówień, zagwarantowanie dostępności produktów oraz zwroty towarów. E-sklepy, które są skupione na swojej głównej działalności, czyli na sprzedaży i promocji produktów, nie mają odpowiednich zasobów oraz doświadczenia w dziedzinie logistyki. Korzystają z usług logistycznych, które są oferowane najczęściej przez firmy z branży przesyłek kurierskich, ekspresowych i paczkowych (KEP). Usługi te w dużym uproszczeniu polegają na dostarczeniu przesyłki od nadawcy do odbiorcy w określonym czasie, przy wykorzystaniu odpowiedniej sieci operacyjnej, z zachowaniem odpowiednich kosztów. Dostawa towarów może się odbywać na kilka sposobów – prosto do drzwi klienta, do punktów nadań i odbioru oraz terminali samoobsługowych. Poza dostarczaniem przesyłek niektóre firmy logistyczne oferują klientom również inne usługi, takie jak magazynowanie, przetwarzanie zamówień czy zarządzanie zapasami. Operatorzy logistyczni mogą się więc zająć obsługą całego łańcucha dostaw – od przyjęcia towaru do magazynu przez jego składowanie, kompletację, pakowanie aż do wysyłki do klienta oraz ewentualnego zwrotu. Mają również w ofercie wiele usług dodatkowych, np. oznakowanie produktów i dołączanie dokumentów (np. instrukcji, gwarancji), kontrola i odświeżanie zwracanych produktów, a także obsługa klientów przez telefon.
Kierunki rozwoju
Handel elektroniczny w Polsce ma wielką przyszłość. Analizując obroty generowane przez ten rynek w krajach zachodnich, można się spodziewać dalszego dynamicznego rozwoju w naszym kraju. Dzięki stosunkowo niskim barierom wejścia będzie powstawało coraz więcej e-sklepów. Wraz z tym wzrostem pojawi się potrzeba sprawnej obsługi logistycznej. Trendem rozwojowym na polskim rynku jest wdrażanie strategii wielokanałowej (omnichannel), która polega na sprzedaży produktów na bazie kilku kanałów dystrybucji. Jednym z nich jest sprzedaż internetowa, którą nie wszyscy tradycyjni sprzedawcy chcą lub potrafią się zająć. Operatorzy logistyczni przygotowują specjalne usługi dla takich klientów. Pewnym kierunkiem rozwoju jest handel transgraniczny (cross border), który polega na sprzedaży lub kupowaniu produktów za granicą. W Polsce jest to na razie niszowa usługa. Wynika to przede wszystkim z wysokich kosztów przesyłki, dłuższego czasu dostawy, barier językowych itp. Z czasem może się to jednak zmienić. Komisja Europejska już kilka lat temu zwróciła uwagę, że usługi transgraniczne powinny być istotnym elementem e-handlu. Może w przyszłości powstaną ujednolicone ceny usług kurierskich w ramach Unii Europejskiej przez analogię do roamingu w telekomunikacji. Innym rozwojowym trendem są usługi dostaw tego samego dnia. Jeśli rozwiną się zakupy dokonywane za pomocą urządzeń mobilnych (a wszystko na to wskazuje), może się zwiększyć potrzeba dostaw tego samego dnia. Na razie są to usługi dość drogie, ponieważ wiążą się z bezpośrednią dostawą od nadawcy do odbiorcy z pominięciem punktów pośrednich. Poza tym dostępne są tylko w największych miastach.
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.
