Dźwięki, które znamy
Udostępnijdodaj Skomentuj
Tygodnik Wprost Wydanie: 39/2016 (1755)
Okładka tygodnika Wprost nr 39/2016 (1755)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Dźwięki, które znamy

Dodano:   /  Zmieniono: 
Naukowcy poszukujący praźródła języków odkryli niedawno, że w procesie ich tworzenia nazywanie podstawowych pojęć wywołało w różnych miejscach świata te same dźwiękowe skojarzenia.

Wymyślony pod koniec XIX w. przez Ludwika Zamenhofa język międzynarodowy (lingvo internacia, lepiej znany jako esperanto) miał być łatwy do przyswojenia dla ludzi pochodzących ze wszystkich stron świata. Ale włada nim dziś kilkaset tysięcy osób, a angielskim aż kilkaset milionów. W dodatku warto znać angielski, żeby łatwiej nauczyć się esperanto. Zamenhof oparł bowiem jego słownictwo na językach romańskich i germańskich, którymi zresztą sam się dobrze posługiwał. Gdyby dziś pracował nad konstrukcją swojego języka, być może zdecydowałby się na zupełnie inny klucz, a esperanto rozpowszechniłoby się znacznie szybciej.

Do tworzenia go mógłby chociażby wykorzystać najnowsze studia językoznawców, matematyków i informatyków z Uniwersytetu Cornella w stanie Nowy Jork. Uczeni z Cornell’s Cognitive Neuroscience Lab użyli do swoich badań nowoczesnej technologii komputerowej i poddali analizie statystycznej około 3,7 tys. spośród ponad 6 tys. wszystkich języków świata. Dzięki temu zauważyli, że do tworzenia słów opisujących najbardziej podstawowe pojęcia służyły często ludziom z różnych stron świata te same dźwięki. To tak, jakby wspólne całej ludzkości doświadczenia wywoływały podobne dźwiękowe skojarzenia. A przecież porównywano języki tak odmienne, jak na przykład joruba (Afryka Zachodnia) z jednej strony, a mandaryński z drugiej. Zamenhof mógłby więc wykorzystać listę takich identycznych akustycznych reprezentacji znaczeń i wymyślić na ich podstawie swój język. Tym bardziej że według lingwistów wkuwanie obcych słówek zawierających uniwersalne skojarzenia dźwięków z desygnatem [przedmiot, osoba lub zjawisko, do których odnosi się dana nazwa – red.] idzie nam najszybciej. Jakie to wyrazy? Lingwiści wymieniali dotąd głównie wyrazy dźwiękonaśladowcze, ale, jak przekonują naukowcy z Uniwersytetu Cornella, dzięki ich badaniom ten zestaw właśnie znacznie się poszerzył.

Więcej możesz przeczytać w 39/2016 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Autor:

Spis treści tygodnika Wprost nr 39/2016 (1755)

  • Polska transformacja: od Balcerowicza do Petru25 wrz 2016, 20:00 — Poznaj siłę swoich pieniędzy – to popularne w latach 90. hasło oddawało ducha polskiej transformacji, cel opisany brzęczącą monetą. Kapitalizm miał nieść ze sobą rozwiązanie wszystkich problemów. Jak się okazało, nie niósł.6
  • Skaner25 wrz 2016, 20:00 — Dymisje wymuszone Zmiany w rządzie, do których ma dojść w tym tygodniu, zostały wymuszone na premier Beacie Szydło. Z informacji, do których dotarł „Wprost”, wynika, że szefowa rządu w minionym tygodniu otrzymała od kierownictwa Prawa i...14
  • Zdarzyło się jutro25 wrz 2016, 20:00 — Pomnik Stefana, joint Krystynyi wiedeński apel Antoniego, czyli nasz cotygodniowy #czarnyprotest.18
  • Aborcyjny kłopot PiS25 wrz 2016, 20:00 — Spór o aborcję to ostatnia rzecz, jakiej teraz potrzebował PiS. Dlatego Jarosław Kaczyński chce zawczasu wyeliminować wpływy radykałów w partii i rządzie. Biuro posła PiS. Na skrzynce e-mailowej dziesiątki wiadomości, wszystkie o jednej treści:...20
  • CBA znów na fali25 wrz 2016, 20:00 — CBA staje się najpotężniejszą służbą w państwie. Agenci pod przykryciem zatrudniani są między innymi w spółkach Skarbu Państwa.24
  • Smartfon w dłoń, dyrektora goń, goń, goń25 wrz 2016, 20:00 — Dzięki mediom społecznościowym Polacy przekonują się, że mają wpływ na politykę nie tylko przy okazji wyborów. Świadczy o tym przypadek Bartłomieja Misiewicza.28
  • Ekologiczna firma za unijne25 wrz 2016, 20:00 — Poprawa efektywności energetycznej, lepsze wykorzystanie zasobów i odnawialnych źródeł energii to działania proekologiczne, na które przedsiębiorcy mogą dostać dofinansowanie unijne. Firmy mogą się ubiegać o wsparcie w ramach programów...29
  • Klaps podzielił Polskę25 wrz 2016, 20:00 — Spór o fizyczne karanie dzieci znowu zelektryzował kraj. Dobra zmiana w tej dziedzinie polega jednak na tym, że tym razem od idei klapsa odcinają się przedstawiciele zarówno lewej, jak i prawej strony.30
  • Po pierwsze: nie bić25 wrz 2016, 20:00 — Gdy użyjemy agresji, dziecko nie nauczy się inaczej zachowywać. I jeśli nas zabraknie jako „straszaka”, nie będziemy mieć pewności, czy postąpi mądrze – ostrzega Małgorzata Klimowicz ze „Studia Dialogu”.32
  • Gdzie ojciec nie może...25 wrz 2016, 20:00 — Rozszyfrowałam zagadkę, dlaczego na świecie jest więcej kobiet niż mężczyzn. Wyobraźcie sobie, że to wszystko z powodu dzieci. Jest kilka takich tematów, których poruszania unikam w towarzystwie, bo jako osoba nieco porywcza zbyt szybko sięgam po...33
  • Wojna, która ratuje życie25 wrz 2016, 20:00 — Wybuch bomby czy szaleniec z bronią to zagrożenia, które są wyzwaniem nie tylko dla policji, ale też dla medyków. Dzięki wiedzy zdobytej na misjach wojskowych służby ratownicze są do nich dziś lepiej przygotowane. Ale do zrobienia jest jeszcze sporo.34
  • Szkoła szerokopasmowa25 wrz 2016, 20:00 — Resort cyfryzacji chce przenieść polską szkołę do epoki cyfrowej, łącząc 30 tys. placówek szybkim nternetem w ogólnopolską sieć. W tym czasie resort edukacji marginalizuje nauczanie informatyki.38
  • Lista 50 Najbogatszych Polek25 wrz 2016, 20:00 — Złośliwi mówią, że bogatych kobiet nie ma, są takie, które dobrze wyszły za mąż. To nieprawda, bo są też panie, które dorobiły się majątku od zera, czasem z mniejszym lub większym udziałem mężczyzn.40
  • Finanse dla wymagających25 wrz 2016, 20:00 — Osoby, które osiągnęły sukces finansowy, cenią oszczędność czasu. Dlatego od swojego banku oczekują nie tylko profesjonalnego zarządzania majątkiem, ale także usług dodatkowych pomagających w organizacji życia prywatnego – mówi Beata Majewska,...75
  • Sezon na ostrygi25 wrz 2016, 20:00 — To teraz – jesienią, rozpoczyna się na nie sezon i teraz są najsmaczniejsze. To idealny moment, by spróbować ich po raz pierwszy lub ulec pokusie po raz kolejny. Najlepiej w restauracji L’ARC Varsovie76
  • Bezpieczna przystań25 wrz 2016, 20:00 — Polski rynek luksusowych apartamentów jest w porównaniu do krajów Zachodu niewielki, ale nie oznacza to, że nie można na nim zarobić. Trzeba tylko wiedzieć, gdzie szukać.77
  • Biżuteria w roli głównej25 wrz 2016, 20:00 — Punkowe agrafki i wymowne obroże, monstrualne wisiory i efektowne kolczyki – w luksusowej biżuterii w tym sezonie modna jest ostentacja. Można nosić cokolwiek, byle zwracało na siebie uwagę.80
  • Jagiellońska 55 A, Warszawa adres wart zapamiętania!25 wrz 2016, 20:00 — Unikalne na skalę europejską SPA & Wellness zainspirowane mądrością natury!81
  • Śląskie orły nagrodzone25 wrz 2016, 20:00 — Podczas gali w Piekarach Śląskich zostali uhonorowani najlepsi przedsiębiorcy, laureaci Orłów „Wprost” 2016.82
  • Hossa Bessa25 wrz 2016, 20:00 — Pogrzeb małego druczku Koniec reklam kredytów za 0 zł, gwarancji najmniejszych rat na rynku i najniższego oprocentowania. Ministerstwo Finansów wspólnie z Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów pracują nad nowymi przepisami regulującymi, w jaki...83
  • Polacy, chodźcie z nami25 wrz 2016, 20:00 — Decyzja o wyjściu z UE bardzo nas wzmocniła. Będę zachęcał Polaków, żeby poszli w nasze ślady – mówi konserwatywny brytyjski poseł Daniel Kawczynski, pierwszy w historii członek Izby Gmin urodzony w Polsce.84
  • O włos od wojny25 wrz 2016, 20:00 — USA i Rosja stanęły na progu otwartej konfrontacji, obrzucając się wzajemnie oskarżeniami o zerwanie rozejmu w Syrii.88
  • Know-How25 wrz 2016, 20:00 — McLaren do przejęcia? O SAMOCHODZIE APPLE’A MÓWI SIĘ OD LAT, a jednak przez ten czas nie wyciekły żadne konkretne informacje na jego temat. Teraz te plany zaczynają się krystalizować. Według „Financial Times” Apple negocjuje przejęcie kontroli nad...90
  • Dźwięki, które znamy25 wrz 2016, 20:00 — Naukowcy poszukujący praźródła języków odkryli niedawno, że w procesie ich tworzenia nazywanie podstawowych pojęć wywołało w różnych miejscach świata te same dźwiękowe skojarzenia.92
  • Nierzeczywisty obraz rzeczywistości25 wrz 2016, 20:00 — Pacjent ze schizofrenią może się uczyć, pracować, być aktywny społecznie. Warunkiem tego jest jednak właściwa opieka medyczna, dostęp do leków i systematyczne ich przyjmowanie.94
  • Szybkowar w służbie dżihadu25 wrz 2016, 20:00 — Robienie bomb już dawno przestało być domeną specjalistów. Historia chałupniczej produkcji śmiercionośnych ładunków ma już ponad 100 lat.96
  • Biznes z gwiazdkami25 wrz 2016, 20:00 — Eksperci są zgodni – nadszedł świetny czas dla polskiego rynku hotelowego. Skorzystają na tym zarówno luksusowe, jak i ekonomiczne marki. Inwestorzy już intensyfikują swoje działania.98
  • Jak przedłużyć wakacje25 wrz 2016, 20:00 — Jeszcze nie jest zimno, turystów mniej niż w wakacje, a hotele oferują atrakcyjne zniżki. Jesień to najlepszy moment na kilkudniowy wypad w Polskę. Podpowiadamy, które miejsca wybrać.104
  • Powietrzne rekordy25 wrz 2016, 20:00 — Polacy pokochali latanie – latają więcej i coraz sprytniej. A linie lotnicze rewanżują się jeszcze lepszymi ofertami i powiększają sieć połączeń.110
  • Wyjść poza zaklęty krąg25 wrz 2016, 20:00 — Chcieliśmy, by ten projekt nie był podobny ani do repertuaru zespołu Bracia, ani do twórczości Budki Suflera – deklaruje Wojciech Cugowski. Właśnie ukazuje się pierwsza wspólna płyta Krzysztofa i jego synów.112
  • W poszukiwaniu straconego sensu25 wrz 2016, 20:00 — Tegoroczny Festiwal w Gdyni zdominowali młodzi reżyserzy. Zaprezentowali świetne, dojrzałe filmy, w których stworzyli niepokojący portret kilku polskich pokoleń.116
  • Ukąszenie kobiety węża25 wrz 2016, 20:00 — 30 września do kin wchodzi film „Ostatnia rodzina”, opowieść o rodzinie Beksińskich. Przede wszystkim o Zdzisławie, sławnym malarzu i jego synu Tomaszu, radiowym prezenterze i tłumaczu. I o grozie życia nadwrażliwców.118
  • Konieczna? Koniecznie!25 wrz 2016, 20:00 — Przeczytałam, że Zofia Beksińska była jak łagodna firanka. Zagrać się tego nie da, trzeba się nią stać. Firanka bywa poruszana wiatrem, otula – mówi Aleksandra Konieczna. Jednak zagrała i stworzyła w „Ostatniej rodzinie” wielką kreację.122
  • Książki25 wrz 2016, 20:00 — Polska królowa Wikingów Elżbieta Cherezińska, „Królowa” Zysk Wydajność Cherezińskiej budzi podziw. Tym bardziej że pisarka nie obniża jakości. Ledwie półtora roku temu wydała swoją najlepszą powieść, rozgrywający się w połowie XIX w. „Turniej...124
  • Muzyka25 wrz 2016, 20:00 — W imieniu ojca i syna To ważne uzupełnienie filmu, który stał się obrazem kultowym, jeszcze zanim wszedł do kin. Rzadko zdarza się, żeby twórcy – z reżyserem i scenarzystą na czele – tak bardzo ważną rolę przypisali muzyce, osobiście nadzorując...126
  • Film25 wrz 2016, 20:00 — Dziennik starej rockmanki Wolność to dla mnie uczciwe obserwowanie świata. Dostrzeganie jego złożoności, zachowywanie otwartego umysłu – powiedziała mi kiedyś Laurie Anderson. Jej „Serce psa” jest jednocześnie hymnem na cześć rzeczywistości,...128
  • Misiewicze zawsze byli z nami25 wrz 2016, 20:00 — Ludzie, spoko. Dajmy sobie trochę czasu. Nie naparzajmy się. Że nasza demokracja kuleje? Że Misiewicze wokół? To przecież nie od dziś („Staszek chciał się sprawdzić w biznesie” – pamiętacie?). Że kombinowanie w omijaniu podatków? Że lepiej...130
  • Medycyna estetyczna – nowe trendy i możliwości25 wrz 2016, 20:00 — XVI Kongres Medycyny Estetycznej odbędzie się w dniach 7-9 października 2016 roku. To największe i najważniejsze spotkanie naukowe dla ponad 1400 lekarzy zrzeszonych w polskim towarzystwie medycyny estetycznej i anti-aging.135
  • Dla zdrowia i urody25 wrz 2016, 20:00 — Bezpieczeństwo pacjentów i osiąganie naturalnych efektów operacji i zabiegów to nasze priorytety – mówią lekarze z kliniki promedion.142
  • Zachować naturalne piękno25 wrz 2016, 20:00 — Polki w gabinecie szukają zabiegów, które pozwolą im jak najdłużej zachować naturalne piękno. Brytyjki wybierają zabiegi naprawiające zaniedbania – mówi Elżbieta Lipska, właścicielka TLC Clinic w Ostrołęce.143
  • Laser W GABINECIE25 wrz 2016, 20:00 — Laser Duetto MT służy nie tylko do depilacji, ale także do usuwania zmian naczyniowych i przebarwień oraz fotoodmładzania – mówi dr n. Med. Marta Wilkowska-Trojniel, specjalista dermatolog i wenerolog.146
  • Polki odkrywają medycynę estetyczną25 wrz 2016, 20:00 — – Co trzecia polka chce skorzystać z zabiegów medycyny estetycznej – mówi Oliwia Bożek, business manager w warszawskim centrum szkoleniowym Ollie.147
  • Techniki łączone25 wrz 2016, 20:00 — O zaletach technik łączonych w medycynie antiaging mówi dr Łukasz Preibisz, specjalista dermatolog z gabinetu Preibisz SkinDoctors.148
  • Wymodelować twarz25 wrz 2016, 20:00 — – Przychodzą do mnie 20-letnie pacjentki, których skóra jest dwa razy od nich starsza – mówi dr n. med. Kamila Padlewska, właścicielka warszawskiej Kliniki Oricea. – Na naszą skórę oddziałują używki, słońce, niezdrowa dieta oraz wiek – dodaje.150
  • Rewolucja w ginekologii estetycznej25 wrz 2016, 20:00 — Rodzenie dzieci i naturalne procesy starzenia nieodwracalnie zmieniają wygląd i napięcie żeńskich narządów płciowych, powodując dyskomfort i brak satysfakcji z życia seksualnego. Na szczęście teraz ten efekt można odwrócić dzięki rewolucyjnemu...154