Tygodnik Wprost Wydanie: 6/2007 (1259)
Okładka tygodnika Wprost nr 6/2007 (1259)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Świńskie doły

Dodano:   /  Zmieniono: 
Lepper wpadł w pułapkę, którą sam na siebie zastawił
Mamy sposobność do rozwiązania dwóch wielkich problemów polskiego rolnictwa za jednym zamachem: pozbycia się Andrzeja Leppera i świńskiej górki. A to dlatego, iż wicepremier z Samoobrony grozi, że odejdzie, jeśli rząd nie wyda pół miliarda złotych na skup interwencyjny trzody chlewnej. Zapewne mimo stawania okoniem wicepremier Zyty Gilowskiej i ministra gospodarki Piotra Woźniaka pieniądze się znajdą (część już się znalazła i skup ruszył), bo ze względu na spory wzrost PKB wpływa ich do państwowej kasy więcej, niż oczekiwano. Ale działania interwencyjne, o których już można powiedzieć, że będą niewystarczające ilościowo i niesatysfakcjonujące cenowo, są równoznaczne z wysłaniem fałszywych sygnałów do producentów. Spowodują, że za rok zafundujemy sobie kolejną nadprodukcyjną fazę świńskiego cyklu. Czyli "świńskie doły", w które znów wpadną nie tylko rolnicy, ale także kolejni ministrowie rolnictwa.

Susza i unia świnie tuczy
Popyt na wieprzowinę wynosi około 1,8-1,9 mln ton rocznie. Taką produkcję mięsa uzyskuje się przy stadzie liczącym mniej więcej 17,5-18 mln sztuk. Obniżka cen zbóż po wejściu do Unii Europejskiej (ceny zboża spadły, bo rolnicy dostają rekompensaty w dopłatach bezpośrednich) podbiła opłacalność chowu i sprawiła, że w roku 2005 stado powiększyło się o 1,3 mln sztuk (do 18,7 mln), a produkcja mięsa wzrosła do 2,2 mln t. Dlatego przy zaniku eksportu na wschód wytworzyła się "świńska górka".
Wiele wskazywało na to, że problem rozwiąże przyroda. Gorsze zbiory zbóż powinny wpłynąć na decyzje producentów dotyczące chowu macior oraz krycia loch i stado powinno się zmniejszyć. Po sześciu miesiącach (czyli właśnie teraz) powinno to skutkować dopasowaniem popytu do podaży. Niestety, Lepper czuwał. Krzycząc o straszliwej klęsce nieurodzaju i groźbie głodu, zachęcił rolników do podtrzymywania produkcji. Liczyli, że galopujące ceny żywności pociągną w górę także opłacalność chowu (swoje dołożyli także inni politycy, obiecując, że wznowienie eksportu do Rosji będzie załatwione lada chwila). W efekcie liczebność stada nie spadła (pogłowie świń wzrosło o ponad 100 tys.), redukcja reprodukcyjna była bardzo nieznaczna.

Milion za miliard
Nieurodzaj był jednak umiarkowany, eksportu na wschód nadal nie ma, zaś ceny żywności, trzymane dość sztywnym popytem, wzrosły nieznacznie. Znacznie mniej niż ceny pasz. Dla rolników chów świń jest w satysfakcjonujący sposób opłacalny wtedy, gdy cena kilograma żywca stanowi równowartość około 10 kg żyta. Niestety, obecnie jest to tylko nieco ponad 6 kg, czyli świnie w skupie musiałyby podrożeć o ponad połowę (z obecnych 3 zł za 1 kg żywca i 4 zł za 1 kg półtusz odpowiednio do 4,5 zł i 6 zł).
Aby zdjąć z rynku nadwyżkę podaży i podbić ceny do takiego poziomu, trzeba jednak w ciągu najbliższych miesięcy skupić ponad milion świń, wydając na to niemal miliard złotych. To jest jednak niemożliwe - zarówno ze względów prawnych (jako członek UE korzystający z dopłat nie możemy prowadzić skupu interwencyjnego), finansowych (w budżecie takich pieniędzy nie ma), jak i racjonalności ekonomicznej (gdzie składować takie zapasy mięsa i co z nimi począć?). Mimo to Andrzej Lepper mami rolników podobnym mirażem. Mówi wprawdzie o wydatku około pół miliarda złotych i cenie skupu 3,8 zł i 3,9 zł, ale i to są wielkości nierealne. W rachubę wchodzi jedynie skup przez Agencję Rezerw Materiałowych (oficjalnie nazywa się to "odnawianiem rezerw"), a ta z bólem może wchłonąć 70-80 tys. t półtusz, co kosztowałoby około 400 mln zł w skupie plus kolejne 100 mln zł na dodatkowe koszty składowania. A ponieważ wicepremier minister Zyta Gilowska pieniędzy ekstra wbudżecie formalnie nie ma, chce, aby te transakcje sfinansowało Ministerstwo Rolnictwa ze swoich rezerw. Te jednak wynoszą tylko 360 mln zł, a to wystarczy tylko na skup 50 tys. t.

Górka goni górkę
Nieważne jednak, ile rząd w końcu wysupła pieniędzy na skup. Zawsze będą to pieniądze, które się ani nie zwrócą, ani nie zmienią istotnie opłacalności chowu już wyprodukowanych tuczników. Będą natomiast fałszywym sygnałem, że żywiec zawsze jakoś się sprzeda. Przyhamują zatem redukowanie stada, które - jeśli tegoroczne zbiory będą normalne - od lata znowu może niebezpiecznie rosnąć.
A pozostawiony samemu sobie rynek rozwiązałby to może bardziej brutalnie, ale skutecznie, z dodatkowym pozytywnym skutkiem: zmiany ministra rolnictwa.
Więcej możesz przeczytać w 6/2007 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 6/2007 (1259)

  • Na stronie - Poglądacze4 lut 2007, 23:45 — Brak poglądów jest u nas najbardziej rozpowszechnionym poglądem3
  • Wprost od czytelników4 lut 2007, 23:45 — Błogosławiona wina arcybiskupaZ wielkim zainteresowaniem przeczytałem artykuły na temat lustracji w Kościele "Błogosławiona wina arcybiskupa", "Agent Ignacy" (nr 2). Chciałbym jednak zwrócić uwagę na pewien - w moim odczuciu -...3
  • Skaner4 lut 2007, 23:45 — 8
  • Ustawa4 lut 2007, 23:45 — Szeregowy Jaruzelski8
  • Serial4 lut 2007, 23:45 — Klonowanie Klossa9
  • Estrada4 lut 2007, 23:45 — Rosiewicz wiecznie żywy9
  • Nowy Sącz4 lut 2007, 23:45 — Miasteczko multimedialne9
  • Książka4 lut 2007, 23:45 — Redaktor Urbański?10
  • Komputery4 lut 2007, 23:45 — Piraci w policji?10
  • Sawka czatuje4 lut 2007, 23:45 — Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)10
  • Prezydentura jest nudna4 lut 2007, 23:45 — Rozmowa z Kazimierzem Marcinkiewiczem12
  • Dyplomacja4 lut 2007, 23:45 — Chusta Angeli14
  • Obyczaje4 lut 2007, 23:45 — Gafy Sego14
  • Zanieczyszczenia4 lut 2007, 23:45 — Toksyczny śnieg15
  • Włochy4 lut 2007, 23:45 — Kto strzelił gola?15
  • Wprost Online4 lut 2007, 23:45 — Wojewoda w sieci16
  • Poczta4 lut 2007, 23:45 — Szkoły niesamodzielnościPrzyznam szczerze, że jestem zszokowany artykułem "Szkoły niesamodzielności" głównie z tego powodu, że w tym roku podjąłem studia na Politechnice Śląskiej na kierunku tak skrytykowanym przez ekspertów. Jako że...18
  • Playback4 lut 2007, 23:45 — Wojciech Dąbrowski, były wojewoda mazowiecki© A. JAGIELAK18
  • Ryba po polsku - Socjalizmu i żywca!4 lut 2007, 23:45 — Dla polityka nie ma nic bardziej podniecającego niż wydanie cudzych pieniędzy19
  • Z życia koalicji4 lut 2007, 23:45 — Wicepremier Andrzej Lepper żąda, żeby rząd zgodził się na skup trzody chlewnej. Jeśli się nie zgodzi, najsłynniejszy polski Mulat grozi rozpadem koalicji. Hm, jest coś symbolicznego w tym, że o losie koalicji z Samoobroną mogą zdecydować...20
  • Z życia opozycji4 lut 2007, 23:45 — Zaczepił nas ostatnio pewien platformers J.S. i gorąco zachęcał, byśmy zajęli się pochodzeniem Anny Fotygi. A bo jej dziadek, a babcia, to już ho, ho! Mówił serio. Wiele chamówy widzieliśmy w Sejmie, ale takie numery rzadko tam przechodzą. Umówmy...21
  • Wprost przeciwnie - Nie przegrzać!4 lut 2007, 23:45 — Lepiej zatrzymać się na lata na wzroście 5-procentowym, niż po wskoczeniu na 7 proc. stoczyć się do zera22
  • Fotoplastykon4 lut 2007, 23:45 — Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)23
  • Wyrok na Jana Pawła II4 lut 2007, 23:45 — Tajne służby PRL wiedziały o planowanym zamachu na papieża Polaka, ale go nie ostrzegły24
  • Archiwum Gustka4 lut 2007, 23:45 — Autor książki o zamachu na papieża przez trzydzieści lat współpracował z wywiadem PRL31
  • Ucieczka księży4 lut 2007, 23:45 — Co piąty duchowny porzucający w Europie kapłaństwo jest Polakiem32
  • Polska Bawaria4 lut 2007, 23:45 — Ściana wschodnia przeprowadza się na zachód36
  • Giełda4 lut 2007, 23:45 — 42
  • Rosja obiecana?4 lut 2007, 23:45 — Aż 60 mld USD łącznie wyniosły w ubiegłym roku zagraniczne inwestycje w Rosji. Połowę z nich stanowiły inwestycje bezpośrednie, co stawia Rosję na trzecim miejscu wśród gospodarek rozwijających się - za Chinami i Singapurem. Rosyjskich ekonomistów...42
  • Polski tygrys4 lut 2007, 23:45 — Aż o 5,8 proc. wzrósł w ubiegłym roku produkt krajowy brutto Polski - wynika ze wstępnych danych GUS. Ten najlepszy od dziewięciu lat wynik zaskoczył większość analityków. Jeszcze trzy tygodnie temu Ministerstwo Finansów prognozowało wzrost PKB o...42
  • Merkel jak Thatcher4 lut 2007, 23:45 — Osiem ostatnich kopalń węgla kamiennego w Niemczech zostanie zamkniętych do 2018 r. Porozumienie w tej sprawie podpisała koalicja CDU/CSU-SPD z przedstawicielami Nadrenii Północnej-Westfalii i Kraju Saary. Na przełomie XIX i XX wieku Zagłębie...42
  • Tesco w Ameryce4 lut 2007, 23:45 — Tesco, największa brytyjska sieć hipermarketów, wkracza na amerykański rynek. Pierwsze sklepy (pod marką Fresh and Easy) zostaną otwarte w Kalifornii. Mają konkurować z sieciami średnich marketów, takimi jak 7-Eleven. Nie będzie to łatwe. Walkę o...42
  • Big mBang4 lut 2007, 23:45 — MBank, największy polski bank wirtualny, po sukcesie odniesionym w Polsce (1,3 mln klientów) chce wejść na rynki Czech i Słowacji. Pierwsi klienci będą mogli zakładać konta w obu krajach już w drugiej połowie tego roku. MBank rozwija się także w...42
  • Gdzie jest 265 milionów?4 lut 2007, 23:45 — Fatum wisi nad sprzedażą Orlenowi rafinerii Możejki. Jednym z warunków zgody amerykańskiego sądu federalnego na sprzedaż akcji litewskiej rafinerii polskiemu koncernowi było to, by pieniądze z transakcji trafiły do depozytu sądu w Amsterdamie,...42
  • Szkoleniowy survival4 lut 2007, 23:45 — Co jest jedną z największych zmór pracowników? Marek i Wojciech Wareccy sugerują, że są to przymusowe szkolenia. I dlatego napisali "Praktyczny przewodnik dla uczestników szkoleń, czyli jak przeżyć każde szkolenie". Autorzy przytaczają...42
  • Usterkiada4 lut 2007, 23:45 — Konsumenci zaakceptowali nową regułę na rynku: za niższą cenę - niższą jakość44
  • Nie chcę recenzować rządu4 lut 2007, 23:45 — Rozmowa ze Sławomirem Skrzypkiem, prezesem Narodowego Banku Polskiego50
  • Program Psucia Rzeczypospolitej4 lut 2007, 23:45 — Jan Rokita wpadł w pustkę, rzucając się od ściany liberalnej do konserwatywnej52
  • Świńskie doły4 lut 2007, 23:45 — Lepper wpadł w pułapkę, którą sam na siebie zastawił54
  • Supersam4 lut 2007, 23:45 — 56
  • Anglik w Paryżu4 lut 2007, 23:45 — Połączeniem stylów Harry'ego Pottera i księcia Harry'ego (syna księcia Karola) nazwano najnowszą kolekcję mody Paula Smitha. Legenda brytyjskiego krawiectwa na zeszłotygodniowym paryskim tygodniu mody męskiej przypomniała Francuzom, że to Anglicy...56
  • Powrót GT4 lut 2007, 23:45 — Gdy w 1968 r. zaczęła się produkcja samochodu opel GT, wyglądającego jak miniatura chevroleta corvette, był to jeden ze zwiastunów nadejścia w Niemczech ery beztroskiej konsumpcji. Samochód ten zyskał popularność nawet w USA. Teraz, po latach,...56
  • Dotknięcie wiosny4 lut 2007, 23:45 — Francuska marka Lacoste promuje limitowaną edycję kosmetyków Lacoste Vitality, w której skład wchodzą perfumy i balsam do ciała Touch of Spring oraz perfumy i żel pod prysznic Hot Play. Touch of Spring, czyli "dotknięcie wiosny", jest...56
  • Kolor iPoda4 lut 2007, 23:45 — Doda Elektroda lubi się ubierać na różowo, więc jej laptop też jest różowy. Gadżety elektroniczne coraz częściej stają się nieodłącznym elementem stylu i muszą pasować do stroju. Producenci wiedzą o tym i dlatego iPod Shuffle będzie teraz dostępny...57
  • Parcie na skalpel4 lut 2007, 23:45 — Chirurgia plastyczna ma coraz mniej przeciwników. Jej upowszechnianiu się sprzyjają akceptacja społeczna i malejące koszty operacji - w Polsce w ciągu 5 lat spadły o jedną czwartą. W rezultacie Polacy znajdują się w czołówce zwolenników...57
  • Władza z kapelusza4 lut 2007, 23:45 — Historyk mody mógłby nazwać polski rząd partyzantką60
  • Wojna polsko-ruska4 lut 2007, 23:45 — Mecze narodowych drużyn są najlepszym barometrem stosunków Polski z Niemcami i Rosją66
  • Międzynarodowy Dzień Głupoty4 lut 2007, 23:45 — Swoje święta mają nawet koty, znaczki pocztowe, toalety i musztarda68
  • Pazurem - Przegięcie symfoniczne4 lut 2007, 23:45 — Rubik na mecenasów z RFN raczej nie ma co liczyć. Wie o tym i kręci się koło swoich spraw, jak potrafi70
  • Krótko po Wolsku - Ladacznica monumentalna4 lut 2007, 23:45 — Różne już wznoszono pomniki - ludziom, zwierzętom, widziałem nawet swego czasu (w Detroit) pomnik opony, a w Rosji (gdzieżby indziej) jest podobno pomnik wódki. Jednak pomysł holenderskiej feministki, aby postawić w Amsterdamie monument...70
  • Żałuję, że musiałem4 lut 2007, 23:45 — Trudno było nie zostać zdrajcą i świnią72
  • Ożywianie serca4 lut 2007, 23:45 — "Gdyby ratownicy nie mieli defibrylatora, pewnie już bym nie żył" - mówi 57-letni Ryszard Szelest z Sanoka. Jest on jedną z pierwszych osób w Polsce, której udało się przywrócić akcję serca za pomocą automatycznego defibrylatora, którego...76
  • Know-how4 lut 2007, 23:45 — 76
  • Zakupy z lustra4 lut 2007, 23:45 — Już wkrótce przymierzając sukienkę w sklepie, będzie można zapytać przyjaciółkę o ocenę za pomocą lustra. Amerykańska firma opracowała interaktywne lustro, które wysyła obraz do telefonu komórkowego lub przez Internet na konto e-mail. Za pomocą...76
  • Rak - dziecko ewolucji?4 lut 2007, 23:45 — Ewolucja jest kojarzona ze znakomitym przystosowaniem do środowiska, tymczasem w przyrodzie występuje mnóstwo organizmów, które przeczą tej teorii. Przykładem jest ciało człowieka, któremu daleko do biologicznego majstersztyku. Tchawica jest...76
  • Amnezja przyszłości4 lut 2007, 23:45 — Osoby cierpiące na amnezję nie tylko nie pamiętają przeszłości, ale także nie potrafią sobie wyobrazić przyszłości. Uczeni z uniwersytetu w Toronto badali osoby z uszkodzeniami hipokampu - obszaru mózgu odpowiedzialnego za przechowywanie...76
  • Prehistoryczny dwupłatowiec4 lut 2007, 23:45 — Żyjący 125 mln lat temu przodek ptaków Microraptor gui rozpościerał cztery kończyny pokryte piórami i szybował od drzewa do drzewa. Jednym susem mógł pokonać 40 m. Jack Templin i Sankar Chatterjee z Museum of Texas Tech University dowiedli, że...77
  • Filar zdrowia4 lut 2007, 23:45 — To minister Religa ma rację, a nie premier Kaczyński78
  • Mowa krwi4 lut 2007, 23:45 — Grupa krwi jest tak samo istotna dla zdrowia jak geny czy tryb życia84
  • Łotr Kolumb4 lut 2007, 23:45 — Inwestycja w wyprawy Kolumba dała Hiszpanii największe przebicie w dziejach - 1,7 miliona razy86
  • Wiosna świstaka4 lut 2007, 23:45 — Świstak Phil z Punxsutawney w amerykańskim stanie Pensylwania nie zobaczył w tym roku swojego cienia. To oznacza, że do USA dużymi krokami zbliża się wiosna. Według legendy, jeżeli świstak w Święto Ofiarowania Pańskiego (2 lutego) wyjrzy z nory i...88
  • Bez granic4 lut 2007, 23:45 — 88
  • Dziurawy bankier4 lut 2007, 23:45 — Podczas niedawnej wizyty w Turcji Paul Wolfowitz, szef Banku Światowego, pokazał się z nowej strony. Kiedy przed wejściem do meczetu Selimiye w Edirne zdjął buty, oczom osób towarzyszących mu ukazały się dwie dziury w skarpetkach gościa....88
  • Muzeum myśli Busha4 lut 2007, 23:45 — Południowy Uniwersytet Metodystyczny z Dallas chce utworzyć bibliotekę, muzeum i think tank imienia George'a W. Busha. Projekt wartej 500 mln USD inwestycji podzielił środowisko uniwersyteckie. Plany budowy centrum skrytykowało 68 profesorów...88
  • Błękitne sari4 lut 2007, 23:45 — Służbę w ramach misji pokojowej Narodów Zjednoczonych w Liberii rozpoczął batalion 103 policjantek z Indii. To pierwszy oddział sił ONZ złożony wyłącznie z kobiet. Batalion będzie pomagał w utrzymaniu porządku w Monrowii, stolicy kraju. Jego...88
  • Oś Putina4 lut 2007, 23:45 — Prezydentowi Rosji nie udało się zwerbować Angeli Merkel90
  • Batalia perska4 lut 2007, 23:45 — Sytuacja w Zatoce Perskiej przypomina Europę tuż przed wybuchem I wojny światowej94
  • Bajki pięknej Julii4 lut 2007, 23:45 — Wiktor Juszczenko definitywnie przegrywa ukraińską wojnę na górze96
  • Barbarzyńcy i winowajcy4 lut 2007, 23:45 — Niemcy i Rosja to ofiary wojny, a wszystkiemu winna jest Polska98
  • ŻARÓWKA W USTACH4 lut 2007, 23:45 — /Po latach lekceważenia czeskie kino stało się ulubionym obiektem adoracji polskich recenzentów. Tymczasem filmy, które docierają do nas ostatnio z ojczyzny Szwejka, są przewidywalne jak niedzielny rosół. Ekran zaludniają wciąż tacy sami poczciwi,...100
  • Recenzor4 lut 2007, 23:45 — 100
  • OD BETLEJEM DO HIROSZIMY4 lut 2007, 23:45 — Twórcy tego 13-odcinkowego serialu, przedstawiającego historię chrześcijaństwa, nie pragnęli za wszelką cenę być oryginalni. Nie starali się udowadniać, że z powodu ewangelii Judasza czy odkrycia manuskryptów z Kumran należałoby napisać Biblię na...100
  • MAFIOSI NIE PŁACZĄ4 lut 2007, 23:45 — Pan Blachowski z Pruszkowa, ksywa Blacha (Robert Więckiewicz), to skruszony gangster, który żyje w luksusach i odosobnieniu, bo jest świadkiem koronnym. Gawędzi z nim dziennikarz Kruk (Paweł Małaszyński), który szuka pomsty za zabitą żonę. Od...100
  • DŻIHAD - PIERWSZA KREW4 lut 2007, 23:45 — To była prawdziwa sensacja. Tureckie imperium, przed którym w XVI wieku drżała chrześcijańska Europa, połamało sobie zęby na małej skalistej wysepce. Maltę obronił zakon rycerski św. Jana, będący reliktem ery wypraw krzyżowych. Batalię z 1565 r....101
  • ŚMIERĆ KOKOSIAKOM4 lut 2007, 23:45 — Mianem Londonistanu określa się nad Tamizą przybyszów z południowej Azji, którzy nie chcą się asymilować z brytyjskim społeczeństwem. Ich młodość i zapalczywość stanowią podatny grunt dla wszelkich fundamentalizmów i terroryzmów. Tacy są...101
  • PAMIĘTNIK OBCEGO4 lut 2007, 23:45 — Bohaterem nowego albumu Bloc Party jest Londyn. Wokalista Kele Okereke, syn nigeryjskich imigrantów, patrzy na metropolię oczami wyobcowanego kolorowego o nie całkiem zdefiniowanych preferencjach seksualnych. Po debiutanckim frenetycznym...102
  • ŚWIATŁA DYSKOTEKI4 lut 2007, 23:45 — Kylie Minogue wygrała walkę z nowotworem i dokończyła przerwane tournée "Showgirl". Znów tysiące osób klaskały, gdy spod sceny nagle wyjeżdżały kabiny z biorącymi prysznic tancerzami, a piosenkarka, leżąc na koźle, zaczynała...102
  • DZIEWICA Z ODZYSKU4 lut 2007, 23:45 — Właściwie nie zdarza się, by muzykę do filmu nagrywała jedna z najlepszych - i najdroższych - orkiestr świata pod batutą wielkiego dyrygenta. Lecz widowisko Tykwera musiało przede wszystkim pachnieć, zaś obrazowi mogła w tym pomóc jedynie muzyka....102
  • Tymizacja Barei4 lut 2007, 23:45 — Im gorzej zostanie przyjęty "Ryś", tym lepszy będzie się nam wydawał "Miś"104
  • Czarna rozpacz4 lut 2007, 23:45 — Im bardziej filmowcy chcą się przymilić Afrykanom, tym bardziej rasistowskie dzieła im wychodzą109
  • Stary dziki4 lut 2007, 23:45 — Picasso był pierwszą supergwiazdą popkultury110
  • Wencel gordyjski - Fusstracja4 lut 2007, 23:45 — Każdy antysemita to homofob, a każdy homofob to katolik112
  • Ueorgan Ludu4 lut 2007, 23:45 — Nr 6 (223) Rok wyd. 6 WARSZAWA, poniedziałek 5 lutego 2007 r. Cena + VAT + ZUS + akcyzaSensacja Anety K.: Ojcem ktoś z "GW"!Adwokat Anety K. oświadczyła dla "Ueorganu Ludu": - Moja klientka ujawni prawdę, choć niecałą - ojcem...113
  • Skibą w mur - Terror telefoniczny4 lut 2007, 23:45 — Głośne pytlowanie przez telefon to najnowszy koszmar podróży pociągiem114