Ratuj się przed wstrząsem

23 lipca 2006 r., ciepły letni dzień. Rodzinny piknik nad Zalewem Zegrzyńskim. Jedna z uczestniczek sięga po butelkę ze słodkim napojem. Chce się napić, podnosi ją do ust. Niespodziewanie pada zemdlona. Nie może oddychać, dusi się. Mimo natychmiastowej reanimacji umiera. Tak zmarła Ewa Sałacka (49 lat). Aktorka nie zauważyła, że do butelki z napojem wpadła osa, która ją użądliła. Nikt z osób jej towarzyszących nie zdawał sobie sprawy, że Ewa Sałacka była uczulona na jad osy i że w razie ukąszenia grozi jej wstrząs anafilaktyczny. I to właśnie było przyczyną jej śmierci. Anafilaksja to ciężka, zagrażająca życiu natychmiastowa reakcja na alergen – np. jad owada, czynnik pokarmowy (orzeszki), zwierzęcy (sierść kota, pierze ptaków), pyłki roślin czy roztocza kurzu domowego.

Najcięższą postacią anafilaksji jest wstrząs anafilaktyczny. W jego trakcie może dojść do nadmiernego skurczu oskrzeli, co, podobnie jak przy astmie, powoduje duszność i problemy z oddychaniem. Głównym objawem jest jednak spadek ciśnienia tętniczego krwi i zasłabnięcie lub utrata przytomności. Do reakcji anafilaktycznej dochodzi w ciągu kilku minut, a z reguły nie później niż w ciągu kilku godzin po kontakcie z alergenem. Pierwsze objawy to najczęściej pokrzywka i świąd na całym ciele. Kiedy anafilaksja się uogólnia, czyli zaczyna zajmować kolejne narządy, takie jak układ oddechowy (pojawia się katar, wyciekanie z nosa, trudności w oddychaniu) albo układ pokarmowy (bóle brzucha, biegunka), to znaczy, że reakcja anafilaktyczna wymknęła się spod kontroli i zmierza w kierunku wstrząsu anafilaktycznego. Najbardziej niebezpieczne jest zajęcie układu krążenia: rozszerzają się naczynia, spada ciśnienie i przepływ krwi w mózgu, pacjent traci przytomność. Następuje śmierć.