Książka

Panorama

To jedna z tych powieści, jakich zazdrościmy Amerykanom, bo opisują ich kraj tak, jak powinna to robić literatura – bez stylistycznego wydziwiania, rzetelnie i uważnie. Co jakiś czas pojawia się u nich pisarz, który najpierw skromnie, ale obiecująco doskonali warsztat, a potem ma odwagę poświęcić kilka lat życia na pisanie wielowątkowego utworu epickiego, w którym są i ciekawa fabuła, i szerokie spojrzenie na zdarzenia, i pomysł, i interesujące postaci. Kimś takim jest dobrze u nas znany Jonathan Franzen, kimś takim jest niesłusznie mniej znany, ale równie utalentowany Michael Chabon, którego najważniejsza (dotąd) powieść ukazuje się w Polsce z kilkunastoletnim poślizgiem. „Niesamowite przygody Kavaliera i Claya” imponują objętością (ponad 750 stronic), ale w ani jednym momencie nie nudzą. I to jest imponujące – Chabon nie boi się wchodzić w drobiazgi, plątać wątków, zakłócać chronologii zdarzeń, bo wszystko potrafi opisać w błyskotliwy sposób i nie daje czytelnikowi szans, by się „odkleił” od tego, co mu opowiada. To powieść mozaika, poważna jako utwór, ale jednocześnie poświęcona przede wszystkim popkulturze, bo jej główny wątek dotyczy komiksu, zahacza też o cyrk. Z cyrkiem (ale i z życiem prawdziwym) wiąże się w niej motyw ucieczki z mądrym przesłaniem: „Nigdy nie martw się tym, skąd uciekasz. Niepokój zachowaj na to, dokąd uciekasz”. Jest to historia dwóch żydowskich chłopaków, którzy stają się wybitnymi twórcami serii komiksowej w latach II wojny światowej i późniejszych, gdy komiks – jako gatunek – nabierał rozpędu. Autor miesza zdarzenia prawdziwe z fikcyjnymi, tragiczne z groteskowymi. Groteskowi są wymyślni superbohaterowie, tragiczne tło ich przygód konstruowane z przerażających ech Holokaustu i wojennych doniesień.