Alkoholizm, narkomanię i nikotynizm będzie można leczyć szczepionkami? Walka z alkoholizmem wymagała ode mnie większej determinacji niż wyprawa na Księżyc" - przyznał Buzz Aldrin, który jako jeden z pierwszych stanął na Srebrnym Globie. Z uzależnieniem od lat nie potrafi zerwać aktor Robert Downey Jr., kilka razy aresztowany za posiadanie heroiny i kokainy. Z nałogami zmagają się Elizabeth Taylor, Christian Slater i Ben Affleck. Mimo że ta walka w większości wypadków jest skazana na przegraną, pojawiają się nowe środki, które mają pomóc odstawić kieliszek, odrzucić strzykawkę lub papierosa.
Aż 75 spośród 130 badanych narkomanów zerwało z uzależnieniem od kokainy już po trzech miesiącach stosowania szczepionki TA-CD opracowanej przez firmę Xenova. Działanie tego preparatu, który na brytyjski rynek trafi prawdopodobnie za dwa lata, polega na łączeniu kokainy z niegroźnym białkiem przecinkowca cholery. Po podaniu szczepionki układ odpornościowy uczy się rozpoznawać zarazki, a przy okazji uznaje za wroga cząsteczki kokainy i przyłącza do nich przeciwciała blokujące dostanie się narkotyku do mózgu. Szczepionka chroni nie tylko przed uzależnieniem, ale i przed euforyczną reakcją na narkotyk.
Xenova przygotowuje też szczepionkę TA-NIC, która ma redukować uczucie głodu nikotynowego. Nad podobnymi preparatami pracują uczeni z Yale University, Columbia University i Scripps Research Institute w USA. Ci ostatni opracowali sposób na zablokowanie działania kokainy, która mimo podania szczepionki dostaje się do mózgu. Metoda polega na wykorzystaniu bakteriofagów (wprowadzanych za pośrednictwem sprayu do nosa), które po genetycznej modyfikacji stymulują produkcję przeciwciał wychwytujących kokainę.
Do zahamowania głodu narkotykowego i nawrotów w uzależnieniach od heroiny i morfiny wykorzystuje się buprenorfinę, która tak jak stosowany od lat 60. metadon stymuluje te same receptory w mózgu co morfina czy heroina. Nie uzależnia jednak tak silnie, nie grozi przedawkowaniem i nie wymaga codziennych wizyt w klinice (tabletki buprenorfiny przyjmuje się pod język co trzy dni).
- W leczeniu alkoholizmu w Polsce najczęściej używa się nal-treksonu. Lek blokuje euforyczne działanie endorfin, czyli naturalnych substancji produkowanych w mózgu. Dużo rzadziej stosuje się u nas akamprozat - mówi prof. Wojciech Kostowski, kierownik Zakładu Farmakologii i Fizjologii Układu Nerwowego w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. Niedawno Agencja ds. Żywności i Leków dopuściła ten środek do sprzedaży w USA. Redukuje on uczucie głodu alkoholowego, a badania wykazały, że 22 proc. spośród 3300 alkoholików poddanych psychoterapii i leczonych akamprozatem po roku ciągle zachowywało abstynencję. Wśród osób przyjmujących placebo ten wskaźnik był o połowę niższy.
Niestety, efektywność większości farmakologicznych metod leczenia uzależnień nie przekracza kilkunastu procent. Równie mało skuteczne są metody psychospołeczne. "W ostatnich latach wyraźnie zaznaczają się różnice w postawach terapeutów - jedni podają wyłącznie leki, inni oferują tylko pomoc psychologiczną" - twierdzi dr Bogusław Habrat, kierownik Zakładu Profilaktyki i Leczenia Uzależnień w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. Coraz częściej pojawia się jednak pogląd, że nawet najlepszy lek jest kilkakrotnie skuteczniejszy w zestawieniu z psychoterapią. Połączenie nowych szczepionek przeciw nałogom ze wsparciem psychologicznym może więc zapoczątkować długo oczekiwany przełom w leczeniu uzależnień.
Xenova przygotowuje też szczepionkę TA-NIC, która ma redukować uczucie głodu nikotynowego. Nad podobnymi preparatami pracują uczeni z Yale University, Columbia University i Scripps Research Institute w USA. Ci ostatni opracowali sposób na zablokowanie działania kokainy, która mimo podania szczepionki dostaje się do mózgu. Metoda polega na wykorzystaniu bakteriofagów (wprowadzanych za pośrednictwem sprayu do nosa), które po genetycznej modyfikacji stymulują produkcję przeciwciał wychwytujących kokainę.
Do zahamowania głodu narkotykowego i nawrotów w uzależnieniach od heroiny i morfiny wykorzystuje się buprenorfinę, która tak jak stosowany od lat 60. metadon stymuluje te same receptory w mózgu co morfina czy heroina. Nie uzależnia jednak tak silnie, nie grozi przedawkowaniem i nie wymaga codziennych wizyt w klinice (tabletki buprenorfiny przyjmuje się pod język co trzy dni).
- W leczeniu alkoholizmu w Polsce najczęściej używa się nal-treksonu. Lek blokuje euforyczne działanie endorfin, czyli naturalnych substancji produkowanych w mózgu. Dużo rzadziej stosuje się u nas akamprozat - mówi prof. Wojciech Kostowski, kierownik Zakładu Farmakologii i Fizjologii Układu Nerwowego w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. Niedawno Agencja ds. Żywności i Leków dopuściła ten środek do sprzedaży w USA. Redukuje on uczucie głodu alkoholowego, a badania wykazały, że 22 proc. spośród 3300 alkoholików poddanych psychoterapii i leczonych akamprozatem po roku ciągle zachowywało abstynencję. Wśród osób przyjmujących placebo ten wskaźnik był o połowę niższy.
Niestety, efektywność większości farmakologicznych metod leczenia uzależnień nie przekracza kilkunastu procent. Równie mało skuteczne są metody psychospołeczne. "W ostatnich latach wyraźnie zaznaczają się różnice w postawach terapeutów - jedni podają wyłącznie leki, inni oferują tylko pomoc psychologiczną" - twierdzi dr Bogusław Habrat, kierownik Zakładu Profilaktyki i Leczenia Uzależnień w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. Coraz częściej pojawia się jednak pogląd, że nawet najlepszy lek jest kilkakrotnie skuteczniejszy w zestawieniu z psychoterapią. Połączenie nowych szczepionek przeciw nałogom ze wsparciem psychologicznym może więc zapoczątkować długo oczekiwany przełom w leczeniu uzależnień.
Więcej możesz przeczytać w 35/2004 wydaniu tygodnika Wprost .
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.
