Przewodnicy

Co łączy, a co różni Leszka Millera i Güntera Verheugena? Dzięki jakim cechom to oni odegrali decydującą rolę w negocjacjach akcesyjnych? Czy bez Millera i Verheugena Polska zakończyłaby negocjacje w terminie? Jak zmieniła ich misja, której się podjęli? O opinie poprosiliśmy osobistości, które same brały udział w różnych fazach negocjacji bądź uważnie się im przyglądały.

ROMANO PRODI
przewodniczący Komisji Europejskiej
Rozszerzenie Unii Europejskiej było wielkim wyzwaniem zarówno pod względem politycznym, jak i technicznym. Komisarz Günter Verheugen po pierwsze wykazał się wielkimi umiejętnościami, po drugie - lojalnością wobec piętnastu członków unii oraz dziesięciu krajów do niej przystępujących. W wyjątkowy sposób stawił czoło temu wyzwaniu razem z Komisją Europejską.

JAN KRZYSZTOF BIELECKI
były premier
Verheugen i Miller mają jedną wspólną cechę: postawili całą swoją karierę na jedną kartę - rozszerzenie unii. I wygrali. W pewnym momencie w Brukseli był Verheugen jedynym fanatykiem terminowego poszerzenia. Po polskiej stronie premier Miller całkowicie wziął sprawę w swoje ręce. Verheugen potrafił wyznaczyć czytelny cel: lobbował, namawiał, przekonywał. Czasami w sposób mało elegancki zwracał się do Polaków, bo bał się, że jego nadrzędny cel może być zagrożony. Ale skoro koniec wieńczy dzieło, nie wypada się teraz krzywić.

JÓZEF OLEKSY
były premier
Leszek Miller i jego rząd znacznie przyspieszyli negocjacje z unią i to zaowocowało dobrymi rezultatami. Sprawa integracji była zarówno priorytetem rządu, jak i partii, którą Miller kieruje. Zakończenie negocjacji to najważniejsze wydarzenie w 2002 r., a rola Millera była widoczna. Z kolei komisarz Günter Verheugen, który opowiadał się za rozszerzeniem na wschód, nigdy nie ulegał podszeptom, że unia może przyjąć nowych członków, ale bez Polski. Potrafił też nawiązać osobiste kontakty z polskimi politykami.

LECH WAŁĘSA
były prezydent
Zawsze byłem przeciwny Millerowi i uosabianej przez niego spuściźnie. Ale nie mamy wyboru - musimy wejść do unii. Po komisarzu Günterze Verheugenie i innych europejskich politykach spodziewałem się gestu solidarności. Oni zachowali się w starym stylu, zamiast solidarności pokazali cwaniactwo. Przepisy niby są te same, ceny te same, tylko my mamy poloneza i pół zbiornika paliwa, a druga strona - mercedesa z pełnym bakiem. Nie wolno było się zgadzać na żadne dopłaty. Jest demokracja, gospodarka wolnorynkowa! Od tego trzeba było zacząć: żadnych dopłat. Na konto Millera można zapisać, że szczyt w Kopenhadze będzie jednak historyczną datą.


WŁADYSŁAW BARTOSZEWSKI
były minister spraw zagranicznych
Günter Verheugen jest pragmatycznym, wrażliwym społecznie realistą. Jest też bardzo sympatycznym człowiekiem, obdarzonym ciepłem, co nie jest częste u polityków, zwłaszcza u polityków germańskich. Nie zapominał też, że rozszerzenie unii nie jest tylko zasługą rządu Leszka Millera. Powiedział niedawno: "Miałem doskonałe relacje z premierem Jerzym Buzkiem i jego rządem. Mówiąc szczerze, to za jego rządów Polska zaczęła odrabiać zaległości po okresie zaniedbań." Nie mam żadnych wątpliwości, że udzielał nam dobrych rad, że był przekaźnikiem pewnych zakulisowych nastrojów. W dyskretny sposób starał się wskazywać granice możliwości w działaniach.


JACEK PIECHOTA
minister gospodarki
Skoro deklaracja o włączeniu Polski do struktur Unii Europejskiej została uznana za najważniejsze wydarzenie minionego roku, nic dziwnego, że na wyróżnienie tytułem Człowiek Roku zasługują również jej główni sygnatariusze. Premier Leszek Miller podczas twardych, prowadzonych do końca negocjacji pokazał, że do Kopenhagi nie pojechał jedynie po to, by złożyć podpis pod dokumentem. Komisarz UE ds. rozszerzenia Günter Verheugen udowodnił natomiast, iż jego słowa, że bez Polski Europa nie sprosta nadchodzącym wyzwaniom, nie były tylko dyplomatycznymi deklaracjami.


DANUTA HÜBNER
minister ds. europejskich
Bez Güntera Verheugena nie byłoby rozszerzenia unii - ten człowiek miał misję zjednoczenia Europy. Nie jest urzędnikiem, tylko politykiem. Ma poczucie odpowiedzialności. Reagował w wielu sytuacjach emocjonalnie, ale było to przejawem jego zaangażowania i pozwoliło wyjść z wielu krytycznych sytuacji. W negocjacjach był arbitrem i mobilizował. Odegrał kluczową rolę we wszystkich ważnych dla nas sprawach - przepływu kapitału, pracowników czy płatności bezpośrednich. Potrafił słuchać naszych argumentów.


DARIUSZ ROSATI
były minister spraw zagranicznych
Znam Güntera Verheugena od czasów, gdy byłem ministrem spraw zagranicznych. Był wtedy bardzo życzliwy dla Polski. Odegrał kluczową rolę w rozwiązywaniu sporów w ciągu ostatnich kilkunastu godzin negocjacji w Kopenhadze. Propozycja przesunięcia środków z funduszy strukturalnych bezpośrednio do budżetu to był jego pomysł. Natomiast Leszek Miller w ciągu ostatnich miesięcy zrobił znakomitą robotę. Osiągnął w negocjacjach wynik, którego nikt się nie spodziewał. Może tak się ułożyły okoliczności? Myślę, że jest znakomitym taktykiem, co potwierdza fakt, że wyników negocjacji zazdroszczą nam i Czesi, i Węgrzy.


JACEK SARYUSZ-WOLSKI
negocjator z UE w rządzie Jerzego Buzka
Günter Verheugen był naszym sojusznikiem i współautorem procesu poszerzenia unii. Jest politykiem z przekonaniami. Wszystko robi z pasją, ale jest w nim też pewien paternalizm, czyli przekonanie, że wie lepiej, co jest dla nas dobre. Na pewno jest najbardziej wyrazistą postacią spośród wszystkich komisarzy, którzy się nami zajmowali. Oni byli chłodnymi i zdyscyplinowanymi urzędnikami, Verheugen jest bardziej politykiem. Ma poczucie humoru, choć ograniczone. Kończy się ono, gdy okazuje się, że jego koncepcja mogłaby przegrać.

TADEUSZ IWIŃSKI
doradca premiera ds. międzynarodowych
Günter Verheugen był sekretarzem generalnym dwóch ważnych niemieckich partii: FDP, a potem SPD - to jedyny znany mi taki wypadek w historii. Aby pełnić takie funkcje, trzeba być nie tylko zdolnym i mądrym, ale i zręcznym politykiem. Verheugen zna w Polsce prawie wszystkich. Bywa nie tylko w stolicy, ale także w mniejszych miejcowościach. Wie, że lepiej się poznaje kraj przez pryzmat prowincji. Zdarzają się mu też wpadki - jak słowo "spasiba" po kolacji u premiera. Ma poczucie humoru, co wśród polityków nie jest częste. Gdy się spotykamy, opowiadam mu kawały, które krążą po Polsce, a on rewanżuje mi się unijnymi dowcipami.


JAN KUŁAKOWSKI
główny negocjator w rządzie Jerzego Buzka
Günter Verheugen jest politykiem, który sprzyjał naszemu wejściu do unii i odegrał pozytywną rolę w zakończeniu negocjacji. Pewne ułatwienia i przyspieszenie rozmów są na pewno jego zasługą. Poznałem go, gdy SPD była partią opozycyjną - odpowiadał w niej za politykę zagraniczną. Pozytywnie oceniam też rolę Leszka Millera w ostatniej fazie negocjacji, ale większe zasługi przypisałbym Danucie Hübner.


JAN WEJCHERT
prezes ITI
Premier Leszek Miller zademonstrował spektakularny finisz, a co najistotniejsze okazał się skuteczny. Natomiast komisarz Günter Verheugen odegrał istotną rolę za kulisami negocjacji. Wiem, że pan premier cenił sobie współpracę z nim, choć nie zawsze się zgadzali. Wyróżnienie obu polityków tytułem Człowiek Roku 2002 to potwierdzenie, że obaj są współautorami polskiego sukcesu, jakim była deklaracja o przyjęciu nas do unii 1 maja 2004 r.


JANUSZ LEWANDOWSKI
poseł Platformy Obywatelskiej
Komisarz Verheugen w Polsce był postrzegany jako zimny eurokrata, który skąpi pieniędzy, natomiast kraje Unii Europejskiej widziały w nim przyjaciela Polski i uważały za zbyt hojnego. Podczas negocjacji nauczył się słuchać i nie zagubił się między rozbieżnymi oczekiwaniami możnych państw (Niemiec czy Francji) oraz gwizdami i niekiedy bardzo chamskimi wypowiedziami polskich polityków. Ostatnie miesiące minionego roku "wyprostowały" też Leszka Millera. Początkowo raził jako partyjny aparatczyk, ale finisz spowodował, że zaczął mówić głosem uczestnika sztafety wszystkich rządów po 1989 r., a nie szefa SLD. Pokazał, że może być mężem stanu.