Tygodnik Wprost Wydanie: 37/2004 (1137)
Okładka tygodnika Wprost nr 37/2004 (1137)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Szpony orła

Dodano:   /  Zmieniono: 
Albańska bomba może na strzępy roznieść Bałkany Wybudujemy pomnik Milo˙seviciowi, bo on jest jednym z twórców naszej niezależności - deklarują kosowscy Albańczycy. Dzięki polityce czystek etnicznych były prezydent Serbii umożliwił faktyczne usamodzielnienie się prowincji i spotęgował poczucie solidarności wśród Albańczyków. Po I wojnie światowej Kosowo było zamieszkane w 40 proc. przez Albańczyków, po drugiej - już w 50 proc. Proporcje jeszcze bardziej zmieniły się za czasów panowania Josipa Broz-Tity, który chcąc ograniczyć serbskie wpływy w Jugosławii otworzył granice oddzielające Kosowo od Albanii i umożliwił osiedlenie się w Kosowie albańskich uchodźców. Serbom, którzy podczas wojny uciekli z Kosowa, zabraniał powrotu. Liczba mieszkających tam Albańczyków gwałtownie rosła. Albańska rodzina w Kosowie ma przeciętnie dziewięcioro dzieci (serbska - tylko dwoje). Po nalotach NATO w 1999 r. i czystkach etnicznych, wskutek których uciekło z Kosowa 200 tys. Serbów i Romów, teren ten zdominowali Albańczycy. Od pięciu lat prowincja jest pod protektoratem ONZ. Wizje przyszłości są dwie: Serbia proponuje podział Kosowa na część serbską i albańską. W ten sposób można by zapobiec dalszemu exodusowi Serbów i utrzymać terytorialną integralność regionu. Albańczycy - co już im się praktycznie udało - dążą do przejęcia prowincji.
Wielka Albania
Termin "wielka Albania" pojawił się w czasie II wojny światowej. Albańczycy, współpracujący z niemiecko-włoskim okupantem, zdobyli nowe terytoria, w tym Kosowo. Ferat Bej Draga, ówczesny przywódca kosowskich Albańczyków chciał, żeby jego "wielka Albania" obejmowała terytoria dzisiejszej Albanii, Kosowa, południowej Serbii, części Czarnogóry i Macedonii oraz Grecji. Enver Hodża, komunistyczny przywódca Albanii, na początku lat 80. snuł plany na najbliższe lata: autonomia dla Kosowa i Metohii, połączenie "ziem albańskich" w Serbii, Czarnogórze, Macedonii, oderwanie tych terenów od Jugosławii i wreszcie przyłączenie do Albanii.
Południe Serbii już teraz nazywane jest małą Albanią - okolice Bujanovca, Pre˙seva i Medvedii zamieszkuje prawie wyłącznie ludność albańska. Cztery lata temu, po obaleniu Milo˙sevicia, wybuchło tu powstanie, które ugaszono, powierzając Albańczykom stanowiska we władzach lokalnych. Ostatnio jednak Armia Wyzwoleńcza Pre˙seva, Medvedii i Bujanovca, powiązana z Wyzwoleńczą Armią Kosowa (WAK), znów daje znać o sobie. Mnożą się ataki na cywilów. Na murach miast widać hasła wyzwoleńcze i albańskie orły.
Macedońscy Albańczycy długo obserwowali rozwój sytuacji w Kosowie i czekali na swoją kolej. Ta przyszła w 2001 r., kiedy w zachodniej części kraju wybuchło powstanie, zakończone porozumieniem ochrydzkim. Na jego mocy Albańczycy otrzymali większe prawa i zyskali wpływ na politykę. Ostatnie tygodnie jednak przynoszą nowe protesty Albańczyków. Stanowią oni już 40 proc. dwumilionowej populacji Macedonii. Silnymi twierdzami "myśli patriotycznej" są Tetovo (z albańskim uniwersytetem), Ki˙cevo i Gostivar. Symbioza macedońsko-albańska to fikcja. Macedończycy panicznie boją się żywiołu albańskiego, a liczba mieszkających tu Albańczyków zwiększa się w postępie geometrycznym.
Albański problem nęka też Grecję - do liczącej 600 tys. osób diaspory albańskiej dochodzą wciąż nowi imigranci. Greków niepokoją rosnące oczekiwania Albańczyków, którym już nie wystarcza tylko opieka socjalna. Podobnie sytuacja wygląda we Włoszech (diaspora albańska liczy tam 400 tys. osób). Liczby Albańczyków w Turcji nikt nie podejmuje się oszacować - wskutek wielowiekowych migracji zatarły się różnice między etnicznymi Turkami a Albańczykami.

Podatek na ojczyznę
Na zachodzie Europy największe diaspory albańskie znajdują się w Niemczech i Szwajcarii - odpowiednio 600 tys. i 500 tys. ludzi.
Każdy Albańczyk żyjący tam musi rocznie przeznaczać około 3 proc. swojego dochodu "na ojczyznę". W 1998 r. jeden z takich niemieckich funduszy obracał rocznie 10 mln marek. Teoretycznie pieniądze szły na budowę szpitali i szkół, w praktyce kupowano za nie broń dla WAK. "Podatek" ściągają wyspecjalizowane grupy przestępcze. Albańczycy działają na zasadzie samopomocy - sprowadzają członków rodziny i zatrudniają w swoich firmach. Przez pierwszy rok pracy krewny nie otrzymuje wynagrodzenia, za to po półtora roku dostaje fundusze na założenie własnej firmy.
Wśród rozsianych po świecie Albańczyków - skazanych niegdyś przez Envera Hodżę na ateizm - zapanował renesans religii, głównie islamu. Namacalnym dowodem jest rozrastająca się sieć meczetów. Islam albański pod wpływem irańskich mułłów staje się coraz bardziej radykalny. Wsparcie muzułmanów z innych krajów zwiększyło się 10 lat temu po przyjęciu Albanii do Organizacji Konferencji Islamskich.

Walka z hydrą
Albańczycy to jedyny naród, który skorzystał na wojnach bałkańskich. Straty w ludziach (od 6 tys. do 10 tys. ofiar serbskich czystek w Kosowie) są niewielkie w porównaniu ze stratami, jakie ponieśli sąsiedzi (Serbia: 15-20 tys. ofiar, Chorwacja: kilkanaście tysięcy, Bośnia i Hercegowina: ponad 200 tys.). Ominęły ich sankcje, za to byli beneficjentami pomocy humanitarnej.
Do niedawna Europa i Ameryka sprzyjały roszczeniom Albańczyków. USA były orędownikiem NATO-wskich aspiracji Albanii, która byłaby ich przyczółkiem w tym regionie Europy. Niepokój jednak wzbudziły informacje o częstych wizytach w Kosowie bin Ladena, który osobiście nadzorował tamtejsze obozy szkoleniowe i dofinansowywał WAK. Francuski wywiad wojskowy już dziesięć lat temu donosił o ożywionej działalności wywiadu i irańskich organizacji religijnych.
Co by się stało, gdyby doszło do stworzenia - choćby nieformalnego - wielkiej Albanii? "To byłaby bomba, która na strzępy rozniosłaby Bałkany" - pisał już kilka lat temu amerykański analityk Richard Dowden. Przy albańskim przyroście naturalnym, zorganizowaniu i tendencjach ekspansyjnych zagroziłoby to stabilności wszystkich sąsiednich terytoriów. Wielka muzułmańska Albania byłaby najpotężniejszym ośrodkiem agresywnego islamu w Europie.
Więcej możesz przeczytać w 37/2004 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 37/2004 (1137)

  • Wprost od czytelników12 wrz 2004 — To nie nasz problem Myślę, że Niemcy nie mają większych szans na zwycięstwa przed trybunałem europejskim. Wszak ten trybunał rządowi polskiemu, a nie ukraińskiemu czy białoruskiemu zlecił rozwiązanie problemu zabużan. A więc - przez analogię -...3
  • Na stronie - Debelkizacja Polski12 wrz 2004 — Belkizacja polityki jest dla podatników bardziej dolegliwa, czyli bardziej kosztowna, od falandyzacji prawa Belkizacja polityki jest dla systemu politycznego Polski mniej więcej tym samym, czym dla systemu prawnego Polski była falandyzacja...3
  • Skaner12 wrz 2004 — Na pohybel aferzystom! Jest szansa na pozbycie się z Sejmu gromady pijaków, aferzystów i zwykłych nierobów. Większość Polaków popiera już bowiem okręgi jednomandatowe, których wprowadzenie wyeliminuje sporą część...8
  • Dossier12 wrz 2004 — LECH WAŁĘSA były prezydent RP Mam 61 lat i z męskich spraw zostało mi tylko golenie "Głos Wielkopolski" KRZYSZTOF OPAWSKI minister infrastruktury Łatwiej o optymizm wtedy, kiedy się nie wie, o czym się mówi Radio PIN ROBERT GONERA...9
  • Sawka12 wrz 2004 — 10
  • Kadry12 wrz 2004 — 11
  • Playback12 wrz 2004 — 13
  • M&M12 wrz 2004 —  ANI ZA WASZĄ ANI ZA NASZĄ WOLNOŚĆ NIE WOLNO Ci i ci są nam obcy. Lecz milczeć się nie da, choć słów brak i niedobry to temat do fraszek. "Nasza" lub "wasza" może być wolność. Lub bieda. Ale wszystkie dzieci są nasze.13
  • Poczta12 wrz 2004 — Oświadczenie W artykule "Walcowanie polityków" (nr 35) bez wiedzy oraz zgody autora tekstu - Pawła T. Felisa - dokonano wielu zmian redakcyjnych, które zniekształciły niektóre jego poglądy i opinie. Między innymi nie...13
  • Nałęcz: Sposób na bogactwo12 wrz 2004 — Polska wkrótce zostanie podzielona na patriotów gotowych przegryźć niemieckie gardła i na sprzedawczyków Z polityką jest podobnie jak z pogodą. Żadna sytuacja nie trwa wiecznie. Po długiej spiekocie przychodzi deszcz, a po nim znowu pojawia się...14
  • Ryba po polsku: Pisarze do libretta, kompozytorzy do partytury12 wrz 2004 — Po otrzymaniu subwencji od ministra Dąbrowskiego i z Brukseli jestem gotów napisać politoperę "Na kolanach do Moskwy" My tu ciągle o wypędzonych i Powiernictwie Pruskim, a tam, za Odrą, dzieją się naprawdę ciekawe i ważne rzeczy. Rozkwita...15
  • Z życia koalicji12 wrz 2004 —  Brunatny Robert pisze książkę! W swej pasjonującej opowieści Robert Kwiatkowski chce ujawnić całą prawdę o aferze Rywina. Książkę wyda Muza czy Agora? Nikczemnik Sadowski nie będzie już ministrem sprawiedliwości. Biedaczyna musi odejść ze...16
  • Z życia opozycji12 wrz 2004 —  Andrzej Modrzejewski jest na ty z Marianem Krzaklewskim! Nic dziwnego, że w tej sytuacji wzięli go na cel UOP i Zbigniew Siemiątkowski. Człowiek, który utrzymuje tak bliskie kontakty z Krzaklewskim, musi być niebezpieczny dla państwa....17
  • Fotoplastykon12 wrz 2004 — Henryk Sawka www.przyssawka.pl18
  • Wielka wsypa12 wrz 2004 — Polscy politycy w kieszeni ukraińskich szejków Bombą, która uderzy w dużą część polskiej klasy politycznej, będzie świadek, który pojawi się przed komisją śledczą ds. Orlenu. Może on odegrać w tej sprawie taką rolę, jaką odegrał Masa w procesie...20
  • Depostkomunizacja12 wrz 2004 — Polska się zmieni, jeśli prawica będzie rządzić co najmniej dwie kadencje Dotychczas polska lewica była jak Franciszek Józef I: ludzie rodzili się i umierali, a on wciąż rządził. Teraz Franciszkiem Józefem musi się stać prawica. Rządy formacji...24
  • Zmęczona demokracja12 wrz 2004 — Nie chodząc na wybory, stwarzamy warunki do rządzenia wrogom demokracji Dlaczego obywatele rezygnują z uczestnictwa w wyborach? Dlaczego nie wierzą, że kartka wyborcza jest skutecznym narzędziem demokracji? W Izraelu odpowiedzi na takie pytania...26
  • Biały eksport12 wrz 2004 — Popyt na polskie pielęgniarki pięciokrotnie przewyższa podaż Nie chcemy być ofiarami transformacji", "Chcemy pracy i godziwej płacy" - pod takimi hasłami jeszcze w 2000 r. protestowały pielęgniarki. Górnicy i pielęgniarki najczęściej wychodzili...28
  • Grupa trzymająca bank12 wrz 2004 — Bank Gospodarki Żywnościowej żywi polityków "Finanse dla Ciebie" - takim sloganem reklamuje swoje usługi Bank Gospodarki Żywnościowej, dziesiąta co do wielkości instytucja finansowa w Polsce warta około 2 mld zł. Politycy z otoczenia premiera...30
  • Giełda12 wrz 2004 — Hossa Świat Miliard na szynach Prawie miliard dolarów zarobią trzy firmy: japońska Kawasaki Heavy Industries, francuska Alstom i kanadyjska Bombardier na modernizacji chińskich sieci kolejowych. Konsorcjum ma dostosować pięć linii o...32
  • Belka pod nogami12 wrz 2004 — Jak zniechęcano nas do przedsiębiorczości Więcej chleba, cukru i smalcu dla najbiedniejszych" - obiecuje Krzysztof Janik, przewodniczący SLD. Szef dogorywającego ugrupowania odkrył niedawno, że należy obniżyć podatki najgorzej zarabiającym i...34
  • Gilotyna Wiedekinga12 wrz 2004 — Jak Porsche stał się najbardziej dochodową firmą samochodową świata To jest magazyn, a nie fabryka!" - krzyknęli Yoshiki Iwata i Chihiro Nakao, japońscy eksperci motoryzacyjni, na widok zakładów Porsche w Stuttgarcie w 1992 r. To już jednak...38
  • Balcerowicz wprost: W drodze do kapitalizmu12 wrz 2004 — Nie ma innowacyjnej gospodarki bez kapitalistycznej konkurencji Ogromna większość ludzkości żyła do początków XIX wieku w nędzy, a życie ludzi było krótkie i pełne zagrożeń. Nawet elity nie były wolne od niebezpieczeństw zarazy i pod niektórymi...42
  • 2 x 2 = 4: Nam się nie chce12 wrz 2004 — Niedostatek instynktu państwowego Polaków to bolesny relikt komunizmu W przeciwieństwie do optymistów, którzy wierzyli w dziesiątki medali olimpijskich, ja nie miałem najmniejszych złudzeń. Nie miałem ich dlatego, że od wielu lat obserwuję...44
  • Adres marzeń12 wrz 2004 — Z konta w cztery kąty Jeśli 200 tys. zł ulokujemy w banku, to przy oprocentowaniu 4 proc. w skali roku zarobimy około 660 zł miesięcznie, od czego jeszcze będziemy musieli zapłacić "podatek Belki". Te same pieniądze zainwestowane w mieszkanie na...46
  • Bank w domu12 wrz 2004 — Jak najtaniej pożyczyć pieniądze na mieszkanie lub dom Im kto bogatszy, tym bardziej żyje na kredyt" - zauważył kiedyś Amerykanin John Pierpont Morgan starszy, jeden z największych bankierów w historii. Zasada ta sprawdza się także w Polsce. W...54
  • Pewny dach nad głową12 wrz 2004 — Jak kupić mieszkanie i nie pójść z torbami Trzech spośród dziesięciu developerów miało w 2003 r. poważne kłopoty finansowe. W tym roku także nie jest lepiej. Zanim więc kupisz mieszkanie, warto (oprócz dokładnej analizy ceny, porównania jej z...58
  • M-3 na riwierze12 wrz 2004 — Za granicą taniej niż w Polsce Tylko 30 euro czynszu płaci miesięcznie właściciel kilkudziesięciometrowego apartamentu przy plaży w Alicante na hiszpańskim Białym Wybrzeżu (Costa Blanca). To trzy, cztery razy mniej, niż w Polsce płaci lokator...62
  • Supersam12 wrz 2004 — Zzzzzzz... Oznaczenie nissana 350 literką "Z" jest nawiązaniem do słynnych sportowych aut firmy - datsuna 240 Z i nissana 300 ZX. Może też oznaczać dźwięk, jaki usłyszą kierowcy innych samochodów, gdy nowe dzieło japońskich...72
  • Pokój domowy12 wrz 2004 — Konflikt pokoleń umarł, bo między rodzicami i dziećmi zapanowała zgoda co do hierarchii życiowych celów Córka Marlona Brando z powodu konfliktu z ojcem popełniła samobójstwo. Zbuntowany przeciw sławnemu ojcu Guillaume Depardieu wylądował w...74
  • Piłkarze na parę12 wrz 2004 — Dla polskich kibiców początek eliminacji piłkarskich mistrzostw świata 2006 będzie jednocześnie ich końcem Mamy boską drużynę, bo jedynie Pan Bóg wie, kto i dlaczego w niej gra - twierdzi Jan Tomaszewski, bramkarz słynnej jedenastki Górskiego,...78
  • Hiszpańska szarża12 wrz 2004 — Zara, Mango i Springfield podbijają europejski rynek odzieży Zara to najbardziej nowatorska i zuchwała marka odzieżowa w historii" - stwierdził kilka lat temu Daniel Piette, ówczesny dyrektor domu Louis Vuitton. Teraz to samo można by powiedzieć...80
  • Świątynie pokory12 wrz 2004 — Kończy się czas kościołów mrocznych, szczelnie odgrodzonych od życia zewnętrznego Czy to będzie kościół, czy stacja zasilania? - spytał przechodzień księdza doglądającego budowy kościoła św. Marka w Bjorkhagen pod Sztokholmem. Duchowny...84
  • Bikont do Makłowicza, Makłowicz do Bikonta12 wrz 2004 — Przeciw obojętności Drogi Przyjacielu! Jeśli na pytanie: "Kawy czy herbaty?" mój gość odpowiada: "Tak, poproszę", to wiem, że mam do czynienia z abnegatem, któremu jest obojętne. A indyferencja zabija przyjemność. Własnym dzieciom zabroniłem...88
  • Druga płeć: Z głową w piekarniku12 wrz 2004 — Sylvia Plath chciała się wydostać z życia, które okazało się pułapką Czy w ogóle są szczęśliwi ludzie? Nie, chyba że żyją snem albo zamieszkują sztuczny świat zbudowany przez nich samych lub przez kogoś innego. Przez jakiś czas karmiłam się...89
  • Cud Erharda12 wrz 2004 — To rynek i ciężka praca odrodziły Niemcy W kolejną, pięćdziesiątą piątą już rocznicę powstania Republiki Federalnej Niemiec znów pojawiają się wzmianki o tzw. niemieckim cudzie gospodarczym. Słowo "cud" sugeruje coś nadzwyczajnego czy wręcz...90
  • Know-how12 wrz 2004 — Przesyłka ze Słońca Opadający na spadochronie pojemnik z cząstkami wiatru słonecznego, które wyłapała sonda Genesis, przechwycą 8 września dwa helikoptery wojskowe nad poligonem w amerykańskim stanie Utah. To pierwszy przeprowadzony przez...94
  • Pokaż mózg!12 wrz 2004 — Czy obok wykrywaczy metalu na lotniskach pojawią się skanery mózgu? Kryminalistę można poznać po masywnej dolnej szczęce, wielkich oczodołach i spiczastych uszach - do takich wniosków doszedł przed ponad 120 laty włoski lekarz Cesare Lombroso,...96
  • Hominid orator12 wrz 2004 — Już 500 tys. lat temu Homo sapiens przestał być niemową Po raz pierwszy natrafiliśmy na szczątki przodków człowieka świadczące o funkcjonowaniu ich zmysłów" - twierdzi Ignacio Martinez z hiszpańskiego uniwersytetu w Alcala. Te szczątki to...102
  • Bez granic12 wrz 2004 — Frances atakuje Floryda ucieka! Władze nakazały ewakuację 2,5 mln mieszkańców półwyspu. To największa tego rodzaju akcja w dziejach tego stanu i druga w ostatnim miesiącu. Kilkanaście dni temu we Florydę uderzył huragan Charley....104
  • Stuletni dżihad12 wrz 2004 — Europa znalazła się na celowniku terrorystów Łysiejący i lekko przy tuszy Dżamal Salman nie grzeszył punktualnością, a jego poczucie humoru bywało irytujące. Jako tłumacz i przewodnik polskich dziennikarzy w powojennym Iraku był jednak...106
  • Na Wschodzie bez zmian12 wrz 2004 — Dramat w Osetii dowiódł, że Rosja jest zakneblowana 11 września 2001 roku zmienił Amerykę. 3 września roku 2004 nie zmieni Rosji. Nie musi jej zmieniać. Rosjanie usłyszeli od swojego prezydenta, że nie będzie szturmu na szkołę w Biesłanie. Po...112
  • Arogancja Francji12 wrz 2004 — Czy Paryż popełnia polityczne samobójstwo? Francja stała się problemem dla siebie i dla Europy" - zauważył niedawno Mario Monti, unijny komisarz ds. konkurencji. "Przez własną arogancję Francja traci swą wielkość" - pokajał się Michel Barnier,...114
  • Szpony orła12 wrz 2004 — Albańska bomba może na strzępy roznieść Bałkany Wybudujemy pomnik Milo˙seviciowi, bo on jest jednym z twórców naszej niezależności - deklarują kosowscy Albańczycy. Dzięki polityce czystek etnicznych były prezydent Serbii umożliwił faktyczne...116
  • Menu12 wrz 2004 — Krótko, po Wolsku Kanał śledczy Jesień w telewizji - dojrzewają ramówki i lecą redaktorzy ze stanowisk. Mówi się sporo o kanałach tematycznych, toteż postanowiłem się włączyć do dyskusji i zaproponować kanał, który...118
  • Łódź czterech kultur12 wrz 2004 — Łódź końca XIX wieku i początków wieku XX była miastem praktycznie wolnym od ksenofobii Zapamiętałem Łódź jako miasto tolerancji, miasto różnych kultur, różnych narodów, które obok siebie żyły. Wyrośliśmy tu na Europejczyków! Nie było mnie potem...120
  • Łobuziak z Hollywood12 wrz 2004 — Młody Spielberg wszedł z wycieczką do studia Universal, znalazł pusty pokój i założył tam swoje biuro Chcę być jedyną primadonną na planie filmowym" - mówi o sobie Steven Spielberg. Najsłynniejszy i od lat najbardziej wzięty filmowiec Hollywood...124
  • Ryk lwa12 wrz 2004 — Festiwal filmowy w Wenecji kończy z eksperymentami i zaczyna szanować widza Spielberg na przystawkę, a japońska animacja na deser. Jeśli za wizytówkę festiwalu w Wenecji uznać filmy, które go otwierają i kończą, to tegoroczna, 61. już edycja...126
  • Sława i chała12 wrz 2004 — FILM Robot robotowi człowiekiem Gdy ponad pół wieku temu pisarz s.f. Isaac Asimov tworzył swój cykl opowiadań o robotach, były one traktowane jako opowieści o tolerancji. Pod postaciami inteligentnych, acz ubezwłasnowolnionych maszyn...128
  • Skibą w mur: Nowe prawdy12 wrz 2004 — Cesarstwo rzymskie założyli Kaszubi, a tablicę Mendelejewa skonstruował Adam Słodowy Żyjemy w niepewnym świecie, w którym nie ma oczywistych prawd. Nagle to, co do tej pory uważaliśmy wszyscy za fakt znany i udokumentowany, w świetle nowych...130