Na wschód od Hollywood
Udostępnijdodaj Skomentuj
Tygodnik Wprost Wydanie: 9/2005 (1161)
Okładka tygodnika Wprost nr 9/2005 (1161)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Na wschód od Hollywood

Dodano:   /  Zmieniono: 
Z kina potrafi czerpać zyski cała Europa Środkowa, tylko nie Polska Mamy budżet w wysokości 7 mln USD, a film będzie wyglądał, jakbyśmy wydali 40 mln USD" - mówi Marc Turtletaub, współproducent filmu "Everything is Illuminated", którego premiera zapowiadana jest na ten rok. W tym dziele (z udziałem Elijaha Wooda, pamiętnego Frodo z "Władcy pierścieni") młody Żyd z USA jedzie trabantem na Ukrainę, by odnaleźć kobietę, która uratowała życie jego dziadkom podczas II wojny światowej. "Gdzie można znaleźć lepszą Ukrainę niż w Czechach?" - pyta Turtletaub. O to właśnie chodzi: w Czechach można znaleźć lepszą Ukrainę, lepszą Polskę, lepszą Amerykę - lepszą z punktu widzenia filmowców. Potwierdza to Roman Polański, który w Czechach realizował część swego oscarowego "Pianisty". Czechy, a zwłaszcza Praga, to nie tylko świetne plenery, ale także wysoko wykwalifikowane, znające angielski ekipy filmowe.
To wielkie studio Barrandov, a przede wszystkim niskie koszty produkcji filmów. Dlatego od czasu, gdy Steven Soderbergh w 1991 r. zachwycił się czeską stolicą, kręcąc tam "Kafkę" (współreżyserem tego filmu był Polak Zbigniew Rybczyński, laureat Oscara za krótkometrażowe "Tango"), Praga jest wręcz oblegana przez zachodnich producentów. Polański stwierdził, że gdyby nie sentymenty, całego "Pianistę" zrobiłby w Czechach. Bo tam punktualność, solidność, precyzja, poświęcenie czy zakaz picia alkoholu to standard. Obecnie sukces Czechów próbują powtórzyć Węgrzy, Rumuni i Bułgarzy. Tylko w Polsce, mimo wyjątków w postaci "Listy Schindlera" Spielberga, "Pianisty" Polańskiego czy "Króla olch" Schlondorfa, nie powstał sprawny system przyciągania zagranicznych produkcji kinowych. Nie zmienia tego fascynacja Łodzią Davida Lyncha, bo nawet gdyby on zrobił tam swój kolejny film, nie będzie to superprodukcja.

Multimiasto Praga
Polański właśnie skończył w Pradze wyczarowywać Londyn z 1837 r. Takie plenery były mu potrzebne do nakręcenia "Olivera Twista". - Zastanawiałem się jeszcze nad Rumunią, gdzie są niższe koszty produkcji, ale takie studio jak Barrandov jest tylko w Pradze. Tu się po prostu chce pracować - mówi Polański.
Praga na produkcji zachodnich filmów zarabia rocznie ponad 200 mln dolarów, Czechy - 350 mln dolarów. Stałą pracę w przemyśle kinowym w tym kraju ma 20 tys. osób. Praga, od dawna zwana Hollywoodem Wschodu, ze swoją starówką może bez problemu udawać dawny Londyn, Paryż, Berlin, a nawet Boston. Od kilkunastu lat co roku kręci się tu kilka zachodnich produkcji. Ostatnio powstały tu takie wysokobudżetowe kinowe hity jak "Van Helsing", "XXX", "Blade II", "The Hellboy" czy "Tożsamośś Bourne'a". Do tego dochodzą dziesiątki reklamówek, teledysków i seriali.
Wyjaśnieniem filmowych sukcesów Czech może być to, że tak Barrandov, jak i mniejsze studia oraz ekipy świadczące inne usługi są prywatnymi firmami. W Czechach nie lamentuje się nad kondycją przemysłu filmowego, upominając się - jak u nas - o pomoc państwa (choć i ona w początkach była zauważalna), lecz pozwolono tam zadziałać rynkowi.

Kontratak Budapesztu
Czechy są wprawdzie największym koproducentem zachodnich filmów w Europie Środkowej, ale nie mają monopolu na współpracę z zagranicą. Coraz poważniejszym konkurentem stają się Węgry, Rumunia i Bułgaria. Aby zainteresować zachodnich producentów, tamtejsze rządy wprowadziły nawet specjalne ulgi podatkowe. Największe sukcesy w walce z Czechami o filmowe produkcje mają Węgry. Rząd kusi odpisami podatkowymi w wysokości nawet 50 proc. kosztów produkcji. W Budapeszcie postanowiono też stworzyć konkurencję dla Barrandova. W ubiegłym roku rozpoczęto budowę wielkiego studia filmowego - na powierzchni dziesięciu hektarów. Inwestycja będzie kosztować 150 mln euro, a patronuje jej Andy Vajna - Węgier, który w Hollywood wyprodukował m.in. "Evitę". Zresztą Węgrzy od dawna mają dobrą opinię w światku filmowym - to tam powstały takie hity jak "Terminator 3: Bunt maszyn" czy "Underworld".
Bułgarię i Rumunię dla światowego kina odkrył Roger Corman, zwany królem kina klasy B. Pojawiał się on tu epizodycznie już w latach 60. Wrócił zaraz po obaleniu komunizmu i konsekwentnie realizuje kolejne średniobudżetowe projekty (m.in. "Człowiek terminator", "Emmanuelle VI" czy "Gladiatrix"). Produkcje klasy B stały się dla przemysłu filmowego Rumunii i Bułgarii przetarciem do walki o filmy wysokobudżetowe. Z coraz większym powodzeniem - dwa lata temu Rumunom udało się przyciągnąć producentów przeboju kinowego - "Wzgórze nadziei", w którym zagrali m.in. Nicole Kidman, Natalie Portman i Jude Law.

Polska autarkia
Tylko Amerykanie wydają na produkcje poza Hollywood miliard dolarów rocznie. Te pieniądze przyciągają Europa Środkowa, Kanada, a od sukcesu "Władcy pierścieni" Nowa Zelandia. W rozwój kinowej infrastruktury dużo się inwestuje w Hiszpanii i Maroku. Pieniędzy zachodnich producentów nie umie przyciągnąć Polska. Nie potrafiliśmy sprywatyzować wytwórni, dużo nam brakuje, gdy chodzi o solidność, organizację, skłonność do ciężkiej pracy. A nieobecność zachodnich produkcji oznacza, że pogrążamy się w autarkii, nasi filmowcy nie mają konkurencji zmuszającej do lepszej pracy. W efekcie Czesi i Węgrzy kręcą lepsze filmy niż Polacy. U nas cała energia filmowców skupiona jest na tym, by się dorwać do pieniędzy podatnika. To gwarantuje przetrwanie w niezłych warunkach, lecz dla kina oznacza zagładę. A zachodni producenci omijają Polskę szerokim łukiem.
Więcej możesz przeczytać w 9/2005 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 9/2005 (1161)

  • Na stronie - Na odwyku6 mar 2005 — Trzeba nie myśleć, żeby myśleć, iż z politycznej makulatury da się zrobić luksusowy papier Dlaczego nasi twórcy i duża część inteligentów nie widzą rzeczy takimi, jakimi one są? Nie widzą, bo nie mają czym widzieć. Francuski pisarz i filozof...3
  • Skaner6 mar 2005 — HITY I KITY PRAWNE WEDŁUG CIMOSZEWICZA Tygodnik "Wprost" poprosił mnie o wskazanie najlepszych i najgorszych ustaw uchwalonychw tej kadencji Sejmu. Gdybym miał wskazać pięć najlepszych - takich, które "przetrwają" tę...6
  • Dossier6 mar 2005 — "Zacytuję Jaroslava Haska: Miejsce w życiu jest dla wielu cymbałów, ale tylko jeden może przejść do historii" Radio Tok FM KRZYSZOT JANIK przewodniczący Klubu Parlamentarnego SLD "Coś trzeba zrobić, ale trudno mi powiedzieć,...7
  • Sawka6 mar 2005 — 8
  • Kadry6 mar 2005 — 9
  • Playback6 mar 2005 — 11
  • M&M6 mar 2005 — TRAFIŁ SWÓJ NA SWEGO Huk! Zgiełk! Łomot! Czy smoka grzmoci święty Jerzy? Czy to młody Herkules z łbem Hydry się mierzy? Czy wojna Ziemian z tymi, co żyją na Marsie? Nie. To z Radiem Maryja Lech Wałęsa starł się. A mnie żal, bo Wałęsa, choć...11
  • Poczta6 mar 2005 — Wydzielina z artysty Jestem ogromnie wdzięczna za artykuł "Wydzielina z artysty" (nr 2). Dziękuję jego autorowi za odwagę nazywania rzeczy po imieniu. Nie spotkałam jeszcze tak trafnej i rzeczowej oceny. Rozumiem, że widzowie, jak pisze...11
  • Nałęcz - Szkodliwy bojkot6 mar 2005 — Na uroczystościach w Moskwie nie może zabraknąć polskiego prezydenta, bo to nie jest lokalna impreza rosyjska Coraz większych rumieńców nabiera spór o to, czy prezydent Aleksander Kwaśniewski powinien pojechać do Moskwy na obchody 60-lecia...12
  • Ryba po polsku - Śpiewające fortepiany6 mar 2005 — Gdyby prezydentem USA był Clinton, zrobilibyśmy premierem Stańkę. Byłby niezły duet - amerykański saksofon i polska trąba Błazen króla Zygmunta Augusta, słynny Stańczyk, twierdził, że najwięcej w Polsce jest lekarzy, i nawet to udowodnił,...13
  • Z życia koalicji6 mar 2005 — NEOUNIA WOLNOŚCI JESZCZE NA DOBRE nie powstała, a już zyskała status partii rządzącej (choć rubryka "Z życia opozycji" nie chce tego przyznać i oddać koalicji co koalicyjne). I to wcale nie dlatego, że ma własnego wicepremiera Jerzego...14
  • Z życia opozycji6 mar 2005 — JEST KOLEJNY ZAWIESZONY CZŁONEK Tym razem temu zabobonowi uległa partia tak światła jak Unia Wolności. Swoje członkostwo zawiesił niejaki Andrzej Skowroński, szef partii na Śląsku. Postąpił tak drastycznie, bowiem obejmuje posadę wiceministra...15
  • Fotoplastykon6 mar 2005 — 16
  • Zarazki z kurii6 mar 2005 — Prawdopodobnie Jan Paweł II będzie mógł żyć tylko z otworem w tchawicy To nie były dwie choroby, to była jedna choroba - z bufonadą pośrodku" - pokrzykiwał znany watykanista w hallu polikliniki Gemelli, gdy papież ponownie trafił do szpitala. Tym...18
  • Gry sądowe6 mar 2005 — Siedem najczęściej stosowanych sztuczek adwokatów Ludzie poza wszelkimi podejrzeniami. Tak o adwokatach mówiono w latach 80., kiedy wielu z nich broniło opozycjonistów, pomagało prześladowanym. Dzisiaj coraz częściej mówi się o nich jako o...22
  • Czarne owce palestry6 mar 2005 — W Stanach Zjednoczonych niestawienie się adwokata na rozprawie zostałoby uznane za obrazę sądu i surowo ukarane Sędzia wzywa do siebie adwokata i stanowczym głosem mówi: "W moim sądzie panu na to nie pozwolę". To sytuacja, którą często możemy...25
  • Profesor z SB6 mar 2005 — Jeden z najbardziej znanych polskich historyków współpracował z SB - wynika z dokumentów IPN Czy prof. Andrzej Garlicki, jeden z najwybitniejszych polskich historyków, był tajnym współpracownikiem służb specjalnych PRL? Tak wynikałoby z...26
  • Rzemieślnicy polityki6 mar 2005 — Prezydenci dużych miast chcą rządzić Polską Wartość budowniczego objawia się w tym, co wybudował" - uważał Niccolo Machiavelli. "Wartość polityka objawia się w tym, co po sobie zostawia" - można to zdanie strawestować. Niewielu z nas zaufałoby...30
  • Giełda6 mar 2005 — Hossa Świat Budżet koło fortuny Radni niemieckiego Blumbergu dwa razy w tygodniu grają za własne pieniądze na loterii, licząc na to, że ewentualna wygrana pomoże uchronić miasto przed bankructwem. Urzędnicy podpisali oświadczenia, że wszystkie...36
  • Unia autarkii6 mar 2005 — W Europie mamy wolny przepływ usług - pod warunkiem że są to usługi francuskie i niemieckie38
  • WIG z wigorem6 mar 2005 — Polska giełda jeszcze długo będzie fabryką pieniędzy Co poszło w górę, to się musi zwalić (what goes up, must come down) - powtarzają inwestorzy z Wall Street. W okresach hossy na rynku przychodzi moment, kiedy papierowym milionerom drżą ręce....42
  • Kosmiczna konstytucja6 mar 2005 — Eurogniot od eurobiurokratów Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej przekazał kopię unijnej konstytucji zespołowi europejskich astronautów, którzy mają ją zabrać na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Konstytucję weźmie z sobą włoski astronauta,...44
  • 2 x 2 = 4 - Zagadka złotego6 mar 2005 — W pełni zgadzam się z twierdzeniem prof. Witolda M. Orłowskiego, że złoty nie zwariował ("Wprost", nr 7), że trzeba nauczyć się żyć z mocnym złotym. Jest to konieczne tym bardziej, że porównanie siły nabywczej walut uzasadniałoby nawet dalszy...50
  • Supersam6 mar 2005 — Bezpieczna jazda z "Wprost" Dziennikarze "Wprost" razem z radiową Trójką i ekipą Telewizji Polskiej uczestniczyli w trzech etapach Pucharu Jedynki - zawodach propagujących bezpieczną jazdę na nartach. Grzegorz Kościelniak,...52
  • Ekstrawagancja na stoku6 mar 2005 — Narty pokryte złotem, szklanymi kryształkami czy reprodukcjami zdjęć z blond pięknościami będą obowiązywać w przyszłym sezonie w modnych zimowych kurortach. Targi Sprzętu i Mody Sportowej Ispo Winter w Monachium pokazały, że czołowi producenci...52
  • Grzech nieśmiertelny6 mar 2005 — Z czego spowiadają się Polacy? Wyznaj mi swoje grzechy, a powiem ci, kim jesteś. Żadne badanie socjologiczne nie powie tyle o Polakach jak to, z czego się spowiadają, albo raczej to, czego nie wyznają przy konfesjonale. Nawet w anonimowych...54
  • Pan Hulot wśród samochodzików6 mar 2005 — Tegoroczny salon samochodowy w Genewie można reklamować hasłem: średnie auta dla średniaków Tak jak festiwal filmowy w Berlinie do Oscarów ma się salon samochodowy w Genewie do salonu w amerykańskim Detroit. I tu, i tu są nagrody, ale tylko w...60
  • Makłowicz do Bikonta, Bikont do Makłowicza - Kur zapiał cienko6 mar 2005 — Piotrusiu! Słońce świeciło białym blaskiem, odbijając się od lodu, szczelnie pokrywającego toń Balatonu. Mieliśmy za sobą dwa tygodnie austriackich knedli, a bagażnik pełen gruszkowych i morelowych destylatów. Odświeżywszy ciało i duszę...62
  • Druga płeć - Oczekiwana zmiana miejsc6 mar 2005 — Camilla uosabia ideał współczesnej kochanki, co z definicji gwarantuje partnerowi porozumienie dusz i udany seks "Pragnęłam szczęścia. Byłam bardzo zakochana i z ufnością oddałam własny los w ręce męża. Tak, podcięłam sobie żyły, to był mój krzyk...64
  • Kulomioty ojca dyrektora6 mar 2005 — Franciszkanie z Niepokalanowa przed wojną wytaczali antysemickie armaty, by  po jej wybuchu ratować Żydów66
  • Know-how6 mar 2005 — Śpiewająca nawigacja Wieloryby komunikują się za pomocą infradźwięków. Z najnowszych badań wynika, że ich basowy "śpiew" potrafi pokonywać tysiące kilometrów i przekazywać informacje, na przykład o ławicach zooplanktonu,...70
  • Piękni żyją lepiej6 mar 2005 — Polki powiększają piersi i podnoszą pośladki, Polacy zmniejszają brzuchy i przeszczepiają włosy Ludzie mówią, że byłoby strasznie, gdyby wszystkie dziewczynki były ładne. A ja myślę, że to byłoby wspaniałe. A jeszcze lepiej, żeby wszyscy ludzie...72
  • Mózg jak wino6 mar 2005 — Ludzie starzy sprawniej niż młodzi posługują się językiem, trafniej formułują myśli Dlaczego już ponad 30 tys. lat temu starcy mieli decydujący głos w najważniejszych dla ówczesnych plemion sprawach? To dopiero w drugiej połowie XX wieku...80
  • Bez granic6 mar 2005 — Sporty polityczne Na ostatniej wyspie wolności można być wolnym nawet za kratkami. Na Kubie trwa właśnie pierwsza Olimpiada Więźniów. Zatrzymani reprezentujący cztery kubańskie regiony będą walczyć w takich konkurencjach, jak baseball,...82
  • Dyspensy nie będzie6 mar 2005 — Uzbrojenie Chin w europejską broń stanowiłoby początek końca NATO Pojednanie amerykańsko-europejskie jest na razie wątłą rośliną, którą trzeba starannie pielęgnować. Zamiast narzekać, że namacalne rezultaty wizyty prezydenta George'a Busha w...84
  • Trzy razy nein6 mar 2005 — Nikomu w Europie nie zależy na pojednaniu z USA George Bush miał przyjechać do Europy skruszony i gotowy do kompromisów. Niemcy przygotowywali się do wizyty prezydenta USA w Moguncji przepełnieni wolą pojednania, pod warunkiem że doceni on...88
  • Piosenki jerychońskie6 mar 2005 — Bezmyślna wojna Arafata okazała się prawdziwą klęską dla biblijnego miasta Żetony są przygotowane od dawna, krupierzy w białych smokingach i różowych muszkach specjalnie sprowadzonych z Wiednia czekają tylko na sygnał. Po czterech latach w...90
  • Bomba z ospą6 mar 2005 — Tylko dla 5 proc. Polaków wystarczy szczepionki przeciw ospie w razie ataku bioterrorystycznego To przerażające - stwierdził Klaus de Vries, były minister spraw wewnętrznych Holandii. Do takiego wniosku doszedł, biorąc udział w grze...94
  • Szach szachiście6 mar 2005 — 100 mld dolarów traci rocznie amerykańska gospodarka w wyniku działań narkobiznesu Gdy policja wtargnęła, by aresztować go w luksusowym apartamencie, schował się w szafie. Sześćdziesięciopięcioletni dziś Gilberto Rodriguez Orejuela wyglądał i...96
  • Menu6 mar 2005 — WYDARZENIA KRÓTKO PO WOLSKU Rozkoszna nieświadomość Ciężkie czasy idą na palaczy. Coraz mniej jest miejsc w Ameryce i Europie, gdzie bezkarnie można sobie puścić dymka. W Azji jedno państwo, konkretnie Bhutan, wprowadza całkowity zakaz...98
  • Podróż do kresu grozy6 mar 2005 — Beksiński chciał, by na jego obrazy patrzono tak, jak się słucha muzyki Obrazy Zdzisława Beksińskiego przypominają ekrany wypełnione scenami z filmów grozy. W szerokiej perspektywie ukazują zwykle widoki monumentalnych gór, burzliwych oceanów....102
  • Armia Franza Ferdinanda6 mar 2005 — Nowa muzyka rockowa zabiła popowego zombi z lat 80. Tego nie było chyba od czasu Beatlesów, a przynajmniej od debiutu grupy Queen. Równo rok temu album "Franz Ferdinand" szkockiej grupy o tej samej nazwie wydawał się tylko kolejnym błyskotliwym...106
  • Makbet polski6 mar 2005 — Skoro politykom wolno u nas wszystko, to dlaczego nie ludziom teatru? W polskim teatrze jak trwoga, to do... Szekspira. Hamlet ze swoim intelektualnym dylematem "być albo nie być" trąci myszką. "Romeo i Julia", czyli miłość w czystej postaci, nie...108
  • Na wschód od Hollywood6 mar 2005 — Z kina potrafi czerpać zyski cała Europa Środkowa, tylko nie Polska Mamy budżet w wysokości 7 mln USD, a film będzie wyglądał, jakbyśmy wydali 40 mln USD" - mówi Marc Turtletaub, współproducent filmu "Everything is Illuminated", którego premiera...110
  • Ueorgan Ludu6 mar 2005 — Jesteśmy niezawodnym ogniwem UE, ale bigosu nie oddamy TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 8 (125) Rok wyd. 4 WARSZAWA, poniedziałek 28 lutego 2005 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Mały wielki przegrany MILLER BEZ OSCARA Niestety, nasz...112
  • Skibą w mur - Sztuka pukania6 mar 2005 — W Europie każdy ma prawo się pukać, jak chce - nawet gej pingwin W dzisiejszych czasach coraz większą rolę w społeczeństwie odgrywa pukanie. W przyrodzie rozróżniamy wiele sposobów pukania. W kapitalizmie popularną formą pukania jest pukanie do...114