Farsa Rywina

Afera Rywina skończy się niczym. Albo symboliczną karą, na przykład grzywną. Jeśli Lew Rywin stanie przed sądem, zostanie oskarżony przez prokuratora o płatną protekcję (art. 230 kodeksu karnego), za co grozi kara od miesiąca do trzech lat pozbawienia wolności. W sali sądowej Rywin przyzna, że kłamał w rozmowie z Adamem Michnikiem, zapewniając redaktora naczelnego "Gazety Wyborczej", iż przychodzi w imieniu "grupy trzymającej władzę". W istocie żadnej grupy nie było, a mówił tak, żeby być bardziej wiarygodnym. Rywin przeprosi premiera Millera, przeprosi Roberta Kwiatkowskiego (już ich zresztą przeprosił listownie) i Andrzeja Zarębskiego.

Prawdopodobnie nie przeprosi tylko Michnika i kierownictwa Agory. Powołani przez jego adwokatów świadkowie zeznają, że przedstawiciele Agory wypowiadali wobec niego słowa, które mógł uznać za groźby. Rywin wyrazi skruchę, a sąd biorąc pod uwagę jego niekaralność, dobrą opinię, działalność na rzecz narodowej kultury, skaże go na karę grzywny. Rywin będzie mógł ją wpłacić już następnego dnia po zapadnięciu wyroku. Po pięciu latach sprawa ulegnie zatarciu, a z życiorysu zniknie zapis o wyroku. Rywingate stanie się największą farsą sądową III RP.

Prokurator Rywin
To, że sprawa Rywina skończy się niczym, jest prawie pewne, bo od początku on sam kieruje postępowaniem, a nie prokuratura. Fakt, iż po złożeniu przez Agorę doniesienia o przestępstwie, nie przesłuchano Rywina, lecz czekano dwa tygodnie, zdecydował o prawdopodobnym fiasku sprawy. Rywin miał dość czasu, by skontaktować się z osobami, którym mógł zaszkodzić, i zapewnić je, że nic nie zezna. Prokuratura nie będzie w stanie tego ustalić, badając billingi z jego telefonów, bo tego nie załatwia się przez telefon. Wskazanie "grupy trzymającej władzę" nie jest w tej sytuacji możliwe. Rywin miał nawet czas, by zorientować się, jakie zeznania złożyli świadkowie, którzy byli przesłuchiwani przed nim (Adam Michnik, Wanda Rapaczyńska, Paweł Smoleński). Nikt poza kierownictwem Agory nie ma teraz powodu zeznawać przeciwko niemu, bo on sam odmówił zeznań. Jest więc afera Rywina, ale nie ma aferzystów.
Gdyby prokurator przesłuchał Rywina pierwszego (w charakterze świadka), miałby przynajmniej jego wersję wydarzeń - niezależną od tego, co się w tej sprawie działo później. Zygmunt Kapusta, szef Prokuratury Apelacyjnej w Warszawie, twierdzi, że te zeznania nie byłyby nic warte, gdyż Rywinowi postawiono zarzut płatnej protekcji, a wówczas nie można skorzystać z jego zeznań jako świadka. Miałyby one jednak znaczenie dla sejmowej komisji śledczej oraz dla opinii publicznej. Skoro Rywina nie przesłuchano od razu, to teraz prokuratura i komisja sejmowa dowiedzą się tego, co on sam zechce im powiedzieć.
Agora może się jeszcze ewentualnie procesować z Rywinem z powództwa cywilnego. A ma o co się procesować! Podczas dotychczasowego postępowania straciła bodaj najwięcej, przede wszystkim ucierpiał jej wizerunek. Z zapisu rozmowy Rywina z Michnikiem wynika, że kierownictwo Agory aktywnie lobbowało w sprawie nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji. A wcześniej do przedstawicieli władz spółki przychodziły osoby, które też obiecywały załatwienie sprawy w niezbyt czysty sposób. Wanda Rapaczyńska mówi o dwóch takich wypadkach. Opinia publiczna może pytać, dlaczego nie powiadomiono organów ścigania. Dlaczego złożenie doniesienia o próbie płatnej protekcji zajęło Agorze aż pół roku?

Świadek koronny Rywin
Nie trzeba wcale złej woli prokuratury czy członków sejmowej komisji, by sprawa skończyła się niczym. Obecnie nikt nie jest zainteresowany innym finałem. Kto dobrowolnie będzie się przyznawał, że jest członkiem "grupy trzymającej władzę"? Sejmowa komisja będzie chciała zdziałać więcej niż prokuratura, ale sukces jest mało prawdopodobny. Jej członkowie rozważają nawet przyznanie Rywinowi czegoś w rodzaju statusu świadka koronnego, gdyby zechciał zeznawać. Miał on jednak dość czasu, by przeprowadzić rachunek kosztów. Zachowanie milczenia i wzięcie winy na siebie gwarantuje mu najkorzystniejsze rozwiązanie.
Komisja śledcza niewiele wskóra, jeśli świadkowie nie będą składać zeznań obciążających inne osoby niż Rywin. Z dotychczasowych działań prokuratury wynika, że takich świadków nie ma. Nie ma więc podstaw, by stwierdzić, czy z Rywinem kontaktowała się jakaś grupa, która rzeczywiście upoważniła go do zdobycia środków dla SLD. Rywin przyzna zapewne, że to był blef. Pozostaje kwestia ewentualnej odpowiedzialności prawnej premiera Leszka Millera (i prokuratora generalnego Grzegorza Kurczuka) za to, że nie złożył doniesienia do prokuratury, wiedząc o próbie przekupstwa. Prof. Piotr Kruszyński, dyrektor Instytutu Prawa Karnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, uważa, że oprócz litery prawa, czyli wypełnienia obowiązku nakazanego przez art. 304
par. 2 kpk, trzeba się jeszcze kierować zdrowym rozsądkiem i nie narażać autorytetu państwa na śmieszność.

Komisja kontra prokuratura
Powołując komisję śledczą, parlament dał sygnał, że chce wyjaśnienia sprawy. W naszym Sejmie to precedens. Zdaniem Tomasza Nałęcza, przewodniczącego komisji, ma ona większe możliwości działania niż prokuratura. Prof. Piotr Kruszyński uważa natomiast, że status prawny komisji nie jest jasny. Z jednej strony ma ona kompetencje śledcze, ale z drugiej jej relacje z prokuraturą są niejasne. Komisja działa jawnie, a ustala te same fakty co prokuratura. W tej sytua-cji zachowanie poufności śledztwa jest rzeczą trudną.
Wiele wskazuje, iż to, co miało być trzęsieniem ziemi dla naszego życia publicznego, będzie wstrząsem porównywalnym z upadkiem sopla lodu z dachu. Początek był jak w filmach Alfreda Hitchcocka - najpierw trzęsienie ziemi, a potem miało być już tylko ciekawiej. W rzeczywistości były tylko nie potwierdzone plotki. Na przykład o ataku Pałacu Prezydenckiego na premiera Leszka Millera
- spekulacje na ten temat podsyciła wypowiedź Jerzego Jaskierni, przewodniczącego klubu SLD, który mówił "o intrydze mającej na celu destabilizację SLD, a inspirowanej przez ośrodek pozaparlamentarny, którego kadencja wkrótce się kończy". Pojawiały się także głosy o prowokacji służb specjalnych. Inna plotka mówiła o grupie biznesowej, która chciała wykorzystać swoje koneksje z politykami SLD, by zrobić interes życia - skompromitować Agorę i zbudować konkurencyjny koncern medialny.
Afera Rywina dowodzi, że po raz kolejny sprawdza się powiedzenie: "W polityce nic nie dzieje się bez przyczyny, ale wiele bez skutku".