Komentokracja, czyli rządy gadających głów

Komentokracja, czyli rządy gadających głów

Dziennikarze w studio
Dziennikarze w studio Źródło: TVN
Zamiast informacji dostarczają nam narrację. Zamiast krytycznych analiz opartych na faktach proponują swoje opinie. Warszawska bańka mówi nam, jak żyć i co myśleć. Żyjemy w świecie komentokracji.

S ocjolog z uniwersytetu, znany dziennikarz lifestyle’owy i prezenter jednej ze stacji telewizyjnych komentują w radiu rozwój epidemii koronawirusa. Żaden z nich nie jest biologiem ani lekarzem, ale wszyscy mają wyrobione zdanie na ten temat. Socjolog – wróg rządu – komentuje, że władza będzie miała problem, bo jest zupełnie nieprzygotowana na tę sytuację. Dziennikarz lifestyle’owy opowiada o swojej wycieczce do Włoch na narty. Prezenter gra rolę głosu rozsądku: nie ma powodów do paniki. Wartość merytoryczna dyskusji jest żadna, ale można sobie pogadać. I tak się to kręci 24 godziny na dobę, siedem dni w tygodniu.

Rola omnibusów

Rozwój telewizyjnych i radiowych stacji informacyjnych doprowadził do powstania nowej grupy społecznej: ludzi zawodowo zajmujących się komentowaniem wszystkiego, wszędzie i na każdy temat. Należą do niej dziennikarze, różnej maści eksperci, przedstawiciele think tanków i wyższych uczelni – szczególnie socjologowie i politolodzy. Dla stacji jest to świetny pomysł na biznes. Komentujący dostarczają darmowych treści. Wystarczy postawić kogoś przed kamerą albo mikrofonem i gotowe. Dziennikarze przygotowujący program nie muszą się specjalnie trudzić.

Dobra gadająca głowa to taka, która mówi dużo i jest przekonana o absolutnej słuszności swoich słów. Wiem, bo sam często występuję w takim charakterze. Częstotliwość zaproszeń wynika jednak głównie z tego, kogo w danym momencie krytykuję. Redakcje mają swoją linię i trzymają się jej mocno. Dopuszczają głosy pluralizmu, ale tylko pod kontrolą. Redakcja w końcu wie, co komentujący powie, zanim jeszcze otworzy on usta. Sprawia to, że oglądanie i słuchanie stacji informacyjnych staje się potwornie nudnym zajęciem.

Wywołuje to efekt „echo chamber”, czyli bańki informacyjnej. Pojęcie stało się popularne po wygranych i brexitu. Ogromna większość mainstreamowych mediów była całkowicie zaskoczona wydarzeniami. Gadające głowy przewidywały wszak zwycięstwo Hillary Clinton. Niewielu też wyobrażało sobie wyjście Wielkiej Brytanii z Unii. Tak samo było w 2015 r. ze zwycięstwem . Dziennikarze byli przekonani o tym, że Bronisław Komorowski wygra wybory. Adam Michnik w styczniu przekonywał, że „jeżeli po pijanemu nie przejedzie na pasach zakonnicy w ciąży”, to ma zwycięstwo w kieszeni. Redaktor naczelny „Newsweeka” Tomasz Lis pod koniec lutego pisał z kolei, że „jeszcze nigdy w politycznej historii tak wielkiego zainteresowania nie budziły wybory, których wyniki wszyscy znają. Wybory prezydenckie w 2015 r. wygrał Bronisław Komorowski. A teraz poekscytujmy się trochę kampanią wyborczą”. Z kolei tygodnik „Polityka” na okładce zastanawiał się, czy Komorowski wygra w pierwszej, czy drugiej turze. Najwyraźniej warszawska bańka nie miała pojęcia, co dzieje się w Polsce.

Artykuł został opublikowany w 10/2020 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 10/2020 (1926)

  • Wpływowe1 mar 2020, 20:00Od wielu lat na 8 marca „Wprost” przygotowuje listę najbardziej wpływowych Polek. W tym roku na kolegium redakcyjnym długo się zastanawialiśmy, czy w dzisiejszych czasach tworzenie takiego zestawienia nie trąci seksizmem. Gdy przed laty...4
  • Niedyskrecje parlamentarne1 mar 2020, 20:00Pisałyśmy niedawno, że według nieoficjalnych informacji Mariusz Kamiński uprzedzał prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego, iż w oświadczeniu majątkowym Mariana Banasia, wówczas kandydata na szefa NIK, są – delikatnie mówiąc – pewne nieścisłości. Ale...8
  • 7 dni dookoła świata1 mar 2020, 20:00Kolumbia Zaminowana koka Kolumbijska mafia narkotykowa, jeden z największych dostawców kokainy do Europy, broni się przed zarządzoną przez władze likwidacją upraw koki. W tym roku zostanie zniszczonych 130 tys. ha upraw, niełatwo jednak będzie...10
  • Obraz tygodnia1 mar 2020, 20:00Wygrani Polscy emeryci – im częściej wybory, tym więcej dodatkowych wypłat. Jest czternasta emerytura, będzie piętnastka, w zapowiedziach szesnastka… Przegrany Robert Lewandowski – pechowa kontuzja wyeliminowała go z gry na co najmniej miesiąc....13
  • Trzeba wracać do poezji1 mar 2020, 20:00Premierowa sztuka „Lily” w Och-Teatrze to komedia kryminalna. Co w tej inscenizacji dominuje: komedia czy jednak kryminał? To jest fantastycznie wyważone. Na pierwszy rzut oka wydawałoby się, że zagmatwany wątek kryminalny jest dominujący, ale tak...14
  • Kościół poza kontrolą1 mar 2020, 20:00Wierni protestują przeciwko działaniom abp. Leszka Głódzia – pisaliśmy we „Wprost” tydzień temu. Rodzi się pytanie: czy hierarcha powinien sam podać się do dymisji, czy też powinien zostać odwołany?16
  • Pozwem w aktywistę1 mar 2020, 20:00J erzy Kwaśniewski: „Zdecydowanie rekomenduję podjęcie przez Małopolski Urząd Wojewódzki działań procesowych przeciwko aktywistom i politykom zniesławiającym fałszywie region z wykorzystaniem m.in. fałszywych znaków drogowych i nierzetelnych...18
  • 50 Najbardziej wpływowych Polek1 mar 2020, 20:00„Wprost” – jak co roku na Dzień Kobiet – przygotował ranking najbardziej wpływowych Polek. Ostatni rok niewątpliwie należał do kobiet – choćby za sprawą Olgi Tokarczuk, która otrzymała najbardziej prestiżową nagrodę literacką na świecie.19
  • Luksus w chmurach1 mar 2020, 20:00Luksus, zapierające dech w piersiach widoki i bezwarunkowy relaks to codzienność mieszkańców ZŁOTEJ 44, apartamentowca zaprojektowanego przez światowej sławy architekta Daniela Libeskinda.31
  • Czas na rewolucję informatyczek1 mar 2020, 20:00Chcą zmieniać naszą codzienność. Ułatwiać codzienne zakupy, dbać o cyberbezpieczeństwo czy wprowadzać na ulice autonomiczne pojazdy. Polki podbijają świat IT coraz skuteczniej.32
  • Nie kandyduję na prymasa1 mar 2020, 20:00Najlepszym narzędziem do rozstrzygania spraw światopoglądowych jest referendum. Ale przy tym poziomie spartyjnienia państwa natychmiast zamieniłoby się ono w kolejny plebiscyt: PiS czy PO – mówi Szymon Hołownia.34
  • Pomnikoza1 mar 2020, 20:00W ładza stawia pomniki, kiedy nie ma nic ciekawszego do zaproponowania. Każe wtedy narodowi zanurzyć się w historię, celebrować wzruszenia, śnić sny o potędze. Tak mu zalecza kompleksy. Przesłanie tej władzy jest takie: mamy mieć oczy z tyłu. Na...39
  • Zwycięstwo Kidawy oznacza wojnę na górze1 mar 2020, 20:00Zjednoczona Prawica jest najbardziej udanym projektem politycznym w historii polskiej demokracji parlamentarnej. Ktoś, kto chciałby rozbić ten projekt, musiałby być niespełna rozumu – mówi Adam Bielan, rzecznik sztabu Andrzeja Dudy.40
  • Komentokracja, czyli rządy gadających głów1 mar 2020, 20:00Zamiast informacji dostarczają nam narrację. Zamiast krytycznych analiz opartych na faktach proponują swoje opinie. Warszawska bańka mówi nam, jak żyć i co myśleć. Żyjemy w świecie komentokracji.44
  • Lisiczki mają dość1 mar 2020, 20:00Hostessing w Polsce to dziki rynek, na którym molestowanie seksualne uchodzi bezkarnie, a kobiety namawia się do milczenia. Dzięki rzecznikowi praw obywatelskich pojawiła się szansa na zmianę.48
  • Kiedy dzieci idą spać1 mar 2020, 20:007-letni Patryk i 11-letnia Angelika płakali, kiedy komornik opowiadał, jak jednemu dłużnikowi zabrał psa, a innemu papugę. Tak wyglądała egzekucja w domu państwa Kornaków spod Mielca. Prowadził ją Marcin Musiał, który 11-letniej Zuzi z Libiąża...54
  • Polacy chcą luksusu1 mar 2020, 20:00Coraz częściej kupujemy luksusowe produkty, cenimy unikalność i jesteśmy otwarci na nowinki technologiczne, również w segmencie biżuterii – mówi Radosław Jakociuk, prezes firmy W.KRUK, najstarszej polskiej firmy jubilerskiej.60
  • Śląskie Orły nagrodzone1 mar 2020, 20:00W zeszłym tygodniu w Chorzowie odbyła się uroczysta gala rozdania Orłów Wprost. Po Wielkopolsce i Opolskiem tym razem wyróżniliśmy najlepsze śląskie firmy.64
  • Pieniądze i technologia1 mar 2020, 20:00Sztuczna inteligencja i nowoczesne technologie sprawiają, że rynek pożyczkowy staje się przyjaźniejszy dla klienta – uważa Bartosz Tomczyk, przewodniczący rady nadzorczej spółki Provema.66
  • know-how1 mar 2020, 20:00Włoskie dwa kółka M alaguti wchodzi do Polski z nowym modelem Dune X 125. Włoski producent motocykli chce wykorzystać rosnący w naszym kraju trend sprzedaży jednośladów o pojemności 125 cm sześc. Żeby nimi jeździć, nie trzeba mieć prawa jazdy kat....67
  • Niepodległa Białoruś a polska racja stanu1 mar 2020, 20:00Pierwsza od 26 lat wizyta sekretarza stanu USA w Mińsku może świadczyć o tym, że Waszyngton poważnie obawia się anschlussu Białorusi przez Rosję. W Polsce wciąż brakuje odpowiedzi na pytanie, czy lepiej graniczyć na Bugu z suwerenną Białorusią,...68
  • Spór o Merkel1 mar 2020, 20:00Niemcy były, są i będą w przyszłości sąsiadem wysokiego ryzyka. Raz dlatego, że – jak dobrze wiadomo – są za duże i za silne jak na małą Europę, w związku z czym zbyt łatwo przychodzi im uprawianie politycznego dyktatu, jeśli tylko najdzie ich na...72
  • Piersi bez skazy1 mar 2020, 20:00Metoda umieszczania implantu „przez dziurkę od klucza” jest popularna wśród kobiet, które chcą mieć ładne, naturalne piersi bez widocznej blizny – mówi dr Janusz Jaworowski z kliniki Timeless w Warszawie.74
  • Zatrzymać czas, odzyskać młodość1 mar 2020, 20:00To naprawdę możliwe. Rekomendujemy dwa skuteczne zabiegi dla pań, które marzą o cofnięciu lub zatrzymaniu wskazówek zegara. To radiofrekwencja mikroigłowa z vacuum oraz HIFU Aquadermie.76
  • Młodość w cieniu nienawiści1 mar 2020, 20:00„Sala samobójców. Hejter” to film aktualny, wyszarpany z rzeczywistości. Nominowany do Oscara za „Boże Ciało” Jan Komasa po raz kolejny patrzy na współczesną Polskę oczami młodych ludzi.78
  • Nad granicą wytrzymałości1 mar 2020, 20:00Od śmierci Tadeusza Konwickiego minęło niedawno pięć lat, a od chwili, kiedy wydał ostatnią książkę i postanowił więcej nie pisać – ćwierć wieku. A jednak i jego twórczość, i pamięć o nim są żywe jak w przypadku mało którego pisarza.82
  • Ćwiczenia z wolności1 mar 2020, 20:00Na tegorocznym Berlinale najmocniejsze okazały się filmy z Europy Wschodniej, m.in. „Szarlatan” Agnieszki Holland.86
  • Polskie „Przeminęło z wiatrem”1 mar 2020, 20:00Lata lecą, ale na arcydzieło Jerzego Antczaka nie działa upływ czasu. Do Telewizji Polskiej powraca odrestaurowany cyfrowo serial „Noce i dnie”. Ekranizacja klasycznego dzieła Marii Dąbrowskiej emanuje zaraźliwą energią dzięki wybitnej kreacji...88
  • Film1 mar 2020, 20:00Kłamstwa ekranu Jestem aktorką, nie możecie ode mnie wymagać szczerości – mówi główna bohaterka „Prawdy”. W filmie Hirokazu Koreedy Catherine Deneuve wcieliła się w legendę francuskiego kina. Zadziorną i inteligentną, dystyngowaną, w wywiadach...89
  • Muzyka1 mar 2020, 20:00Starość księcia ciemności Czas nie obchodzi się z mistrzem dobrze. Z powodu stanu zdrowia cierpiący na chorobę Parkinsona Ozzy Osbourne odwołał trasę koncertową, a album „Ordinary Man”, który miał być pogodnym wyjściem muzyka do ludzi, staje się...90
  • Kalejdoskop1 mar 2020, 20:00Kocie życie Kot to piękny diabeł” – pisał Charles Bukowski. Bukowski, wiadomo, „ćma barowa”, seks, alkohol, pety, obsesje, wulgaryzmy. Ale że koty? Tymczasem w wydanym kilka lat temu tomie (tomiku) „O kotach”, sumującym teksty rozproszone pisarza,...91
  • Książka1 mar 2020, 20:00Upadek Gileadu To się musiało stać. „Opowieść podręcznej” wybitnej kanadyjskiej pisarki Margaret Atwood przed laty zdobyła rozgłos, ale dopiero przerobiona na świetny serial sprawiła, że autorka zyskała ogólnoświatową sławę. Choć Atwood długo się...92
  • Wielka czytelnia1 mar 2020, 20:00Chciałbym kupić »Dziennik kubański« dla mojego przyjaciela, który nie może tego zrobić, ponieważ jest niestety chwilowo pozbawiony wolności, ale jest Pana wielkim fanem i poprosił mnie na widzeniu, żebym mu kupił”.94
  • Tygiel pracowniczy1 mar 2020, 20:00Coworking podbija polski rynek. Praca we wspólnych przestrzeniach biurowych nie jest już rozwiązaniem tylko dla freelancerów, którzy nie znoszą opcji „home office”.96
  • Ewa Kasprzyk: Cenię Meryl Streep i Krystynę Jandę1 mar 2020, 20:00W aktorstwie ważny jest kręgosłup moralny, etyka i zawodowa rzetelność oraz talent. Wszystkie te cechy odnajduję u obu pań.99
  • Loża VIP CAVALIADA – składnik udanego biznesu1 mar 2020, 20:00Loże VIP podczas CAVALIADY to znakomite miejsce na spotkania biznesowe. Komfortowa przestrzeń do tego, by przy lampce wina, wśród sportowych emocji i tętentu koni, porozmawiać o tym, co dla naszego biznesu najlepsze.100
  • Tatarski przysmak1 mar 2020, 20:00Bywa, że potrawy tatarskie kojarzą się tylko z tatarem, bo tak nazywamy befsztyk z surowej wołowiny. Oto porcja wiedzy na temat tradycji kulinarnych polskich Tatarów.102
  • Podwodny ogród w M31 mar 2020, 20:00Wywodzący się z Azji i coraz popularniejszy w Polsce aquascaping to sztuka aranżacji akwariów. Pasjonaci tworzą podwodne dzieła sztuki, które mogą stanowić istotny element wystroju wnętrza.103
  • Trendy miesiąca1 mar 2020, 20:00Wydziergaj sobie kieckę Jeśli na dnie szuflady wciąż macie jakieś szydełko albo znacie kogoś, kto zdecydowanie lepiej nim operuje – pora odnowić znajomość i poprosić o wydzierganie sukienki. Najlepiej długiej, do kostek. Ewentualnie może być też...104
  • Zrób sobie… Kamińskiego1 mar 2020, 20:00Wygrażanie Marianowi, podkładanie świń Olkowi, uwodzenie pań z Platformy w ramach wyrabiania normy. Całą listę takich dań oferuje tani drań.106