Zamach na Narutowicza
Udostępnijdodaj Skomentuj
Tygodnik Wprost Wydanie: 4/2019 (1870)
Okładka tygodnika Wprost nr 4/2019 (1870)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Zamach na Narutowicza

Dodano: 
Józef Piłsudski i Gabriel Narutowicz, fot. domena publiczna 
Prezydent odrodzonej Polski był ofiarą wojny lewicy z prawicą. Mord polityczny stał się grzechem pierworodnym polskiej demokracji.

16 grudnia 1922 r., zaledwie tydzień po wyborze na prezydenta RP, Gabriel Narutowicz został zastrzelony w warszawskiej galerii Zachęta. Za spust pociągnął niezrównoważony psychicznie malarz i krytyk sztuki Eligiusz Niewiadomski, przekonany, że ratuje w ten sposób Polskę przed autorytarnymi zapędami Józefa Piłsudskiego i jego otoczenia. Zamach uznany został za efekt prawicowej nagonki na elekta, prowadzonej za pomocą ulicznych demonstracji i endeckiej prasy.

Brali w niej udział m.in. generał Józef Haller, dowódca sił zbrojnych, sformowanych pod koniec I wojny światowej na Zachodzie jako przeciwwaga dla potęgi wojskowej Piłsudskiego w Polsce. Swoją rolę odegrał także publicysta prawicowy Stanisław Stroński, który potem uznał, że przeholował w krytyce Narutowicza, dwojąc się i trojąc, żeby uspokajać nastroje społeczne. To jemu zawdzięczamy słynne sformułowanie: „Ciszej nad tą trumną!”. Zanim jednak ono padło, endecja dawała nieskrępowany wyraz swojej frustracji z powodu przegranego głosowania nad wyborem pierwszego prezydenta II RP.

Więcej możesz przeczytać w 4/2019 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

© ℗ Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy tygodnika Wprost.
Regulamin i warunki licencjonowania materiałów prasowych.

Spis treści tygodnika Wprost nr 4/2019 (1870)

  • Nadziei trzeba pomóc19 sty 2019, 19:00 — Czy coś się zmieni w Polsce na lepsze? To pytanie pozwala zobaczyć światełko w tunelu po tragedii w Gdańsku. Liczyć na to, że agresji wokół będzie mniej, nie trzeba będzie się izolować od polityki i wycofywać z życia publicznego, aby odciąć się od...3
  • Niedyskrecje parlamentarne19 sty 2019, 19:00 — CAŁA POLSKA WIDZIAŁA, JAK JAROSŁAW KACZYŃSKI, RYSZARD TERLECKI I BEATA MAZUREK SPÓŹNILI SIĘ NA UCZCZENIE PAMIĘCI ZAMORDOWANEGO PREZYDENTA GDAŃSKA PAWŁA ADAMOWICZA W SEJMIE. Niektórzy dostrzegli także, że Beata Mazurek, rzeczniczka partii, weszła...6
  • Obraz tygodnia19 sty 2019, 19:00 — 7 kg leczniczej marihuany dotarło do Polski w pierwszym oficjalnym transporcie. Można ją zamawiać w aptekach Wygrana Natalia Maliszewska Zdobyła mistrzostwo Europy w short tracku na dystansie 500 m. Short track to łyżwiarstwo szybkie na krótkim...9
  • Niech Gdańsk pokaże, jak żyć19 sty 2019, 19:00 — Mam nadzieję, że razem z Pawłem Adamowiczem w Gdańsku nie zostały zabite jego wartości. Że przeżyją i będą wiać znad morza na cały kraj. Gdańsk nie raz był prekursorem. Miasto portowe, hanzeatyckie, otwarte na świat, kupców z dalekich krajów i...10
  • Inforadar19 sty 2019, 19:00 — Komisarz Poręba? EUROPOSEŁ TOMASZ PORĘBA I WICEMARSZAŁEK SENATU ADAM BIELAN przymierzani są do stanowisk polskich komisarzy w Unii Europejskiej – dowiedział się „Wprost”. Prawo i Sprawiedliwość ma też plan B. Jeśli notowania partii będą...11
  • Mroczność stycznia19 sty 2019, 19:00 — Lewo DECYZJA JURKA OWSIAKA O REZYGNACJI Z PRZEWODNICZENIA WIELKIEJ ORKIESTRZE ŚWIĄTECZNEJ POMOCY NIE JEST ZWYKŁĄ DYMISJĄ – to koniec Orkiestry. Rzadko się zdarza, by wielkie przedsięwzięcie, jego charytatywna skuteczność i medialna atrakcyjność...13
  • Śmierć, która woła o działanie19 sty 2019, 19:00 — Nie jesteśmy w Polsce skazani na spiralę słownej i fizycznej przemocy. Przykładem tego jest życie prezydenta Adamowicza, którego polityczna kultura i sposób zaangażowania w sprawy społeczne wyróżniały się na tle naszej brudnej codzienności.14
  • Fenomen Adamowicza19 sty 2019, 19:00 — Zbiorowa rozpacz gdańszczan po zamordowaniu ich prezydenta nie wzięła się tylko z szoku po trudnym do pojęcia wydarzeniu. Paweł Adamowicz był integralnym elementem tego miasta. Katolik, konserwatysta, otwarty na mniejszości, dostępny dla...18
  • Społeczeństwo buduje się lokalnie19 sty 2019, 19:00 — Polska się rozwija, a nienawiść osiąga poziom, który trudno zrozumieć. Zmiany przyniosą nowe elity, pragmatyczni, młodzi ludzie – uważa Piotr Krzystek, prezydent Szczecina, jeden z liderów ruchu Bezpartyjni Samorządowcy.24
  • Oskarżona: mowa nienawiści19 sty 2019, 19:00 — Tak jak granicą osobistej wolności jest krzywda drugiego człowieka, tak granicą wolności słowa jest ranienie innych ludzi. Mowa nienawiści przekracza tę granicę. Czym grozi hejt, czy i jak można go powstrzymać, próbują na naszych łamach...27
  • Róbta swoje19 sty 2019, 19:00 — Przy okazji WOŚP stało się coś strasznego i biorę za to odpowiedzialność – mówi Jurek Owsiak i rezygnuje z funkcji prezesa Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. A całe pokolenia, które wraz z Orkiestrą dorastały, nie chcą o tym słyszeć.32
  • Zamach na Narutowicza19 sty 2019, 19:00 — Prezydent odrodzonej Polski był ofiarą wojny lewicy z prawicą. Mord polityczny stał się grzechem pierworodnym polskiej demokracji.36
  • PiS w pułapce19 sty 2019, 19:00 — Obóz rządzący po zabójstwie Pawła Adamowicza znalazł się w takiej sytuacji, że cokolwiek zrobi, może się to obrócić przeciwko niemu. Operacja łagodzenia wizerunku przed wyborami, którą ostatnio obserwowaliśmy, właśnie wzięła w łeb.39
  • Tragedia nie zakończy politycznego sporu19 sty 2019, 19:00 — Zabójstwo prezydenta Gdańska powinno skłaniać wszystkich uczestników życia publicznego do głębokiej refleksji – mówi Stanisław Karczewski, marszałek Senatu.42
  • Podlegać Warszawie19 sty 2019, 19:00 — Jarosław Gowin upowszechnił w debacie publicznej słówko: „deglomeracja”. W słownikach można sprawdzić, iż owo obce słówko odnosi się do urbanistyki i oznacza planowe zapobieganie rozrastaniu się w nieskończoność wielkich miast. W Polsce brak...45
  • Nie upolityczniać zbrodni19 sty 2019, 19:00 — To nie atmosfera zabiła prezydenta Adamowicza, tylko morderca – twierdzi prof. Waldemar Paruch, szef Centrum Analiz Strategicznych.46
  • I co teraz?19 sty 2019, 19:00 — Od śmierci Pawła Adamowicza napisano już mnóstwo tekstów, których autorzy wiedzą na pewno, co się stało. Psychologowie i psychiatrzy bez wywiadu z pacjentem stawiają diagnozy, laicy snują kryminologiczne fantazje. W internecie pojawiają się...49
  • Pił, bił, ale toż to mój syn19 sty 2019, 19:00 — Bici przez dorosłe dzieci ojcowie zgłaszają przemoc na policję. Matki wolą milczeć, bo „na swoich się nie donosi” – o przemocy wobec osób starszych opowiada prof. Małgorzata Halicka z Uniwersytetu w Białymstoku.50
  • Rozwód z kasą19 sty 2019, 19:00 — Koniec małżeństwa Bezosów będzie największym rozwodem w historii. Oprócz znanych małżonków podzieli też największą fortunę na świecie.55
  • Hossa Bessa19 sty 2019, 19:00 — Efekt brexitu 3 mld euro chce zainwestować w Belgii sir Jim Ratcliffe, uważany za najbogatszego Brytyjczyka. Dlaczego akurat tam, a nie w swojej ojczyźnie? Ratcliffe chce uniknąć kosztów i obaw związanych z brexitem. W Antwerpii chce postawić...59
  • Know How19 sty 2019, 19:00 — Będą fajerwerki Naukowcy odkryli, że nasza galaktyka, czyli Droga Mleczna, jest na kursie kolizyjnym z Wielkim Obłokiem Magellana. Do zderzenia dojdzie za 2 mld lat. Obłok Magellana orbituje wokół Drogi Mlecznej w odległości 200 tys. lat...60
  • Ziemia obiecana zakochanym19 sty 2019, 19:00 — Wystarczą cztery godziny samolotem, by znaleźć się na skraju raju. Izrael kusi plażami, pysznym jedzeniem i imprezami do rana. Oto 5 powodów, dla których warto tu przyjechać na walentynki.62
  • Romantyczny Londyn19 sty 2019, 19:00 — Dzięki filmom „Notting Hill” i „To właśnie miłość” Londyn stał się mekką zakochanych.64
  • Randka w Budapeszcie19 sty 2019, 19:00 — Zapierająca dech architektura, doskonała kuchnia i naturalne SPA na każdą kieszeń. Budapeszt to raj dla zakochanych, który dzięki regularnym połączeniom LOT-u jest na wyciągnięcie ręki.65
  • Oslo dla dwojga19 sty 2019, 19:00 — Jeśli komuś stolica Norwegii nie kojarzy się z miastem zakochanych, po dwóch dniach spędzonych tam z pewnością zmieni zdanie.66
  • Lublana znaczy miłość19 sty 2019, 19:00 — Jej nazwa wywodzi się od słowa „ljubęzen” – miłość. Rzeczywiście łatwo zakochać się w tym mieście hołdującym filozofii slow life.67
  • Zawsze byliśmy trochę inni19 sty 2019, 19:00 — Przeżywamy koszmar, bo nikt nie wie, co będzie dalej z brexitem. On potrwa nawet kilka lat, ale ostatecznie jednak wyjdziemy z UE, a nasze członkostwo w niej będzie tylko krótkim epizodem w długiej historii Wielkiej Brytanii – mówi Harry Mount,...69
  • Ani wróg, ani przyjaciel19 sty 2019, 19:00 — Pomysł zorganizowania w Polsce amerykańskiej konferencji na temat Bliskiego Wschodu wywołał wojnę dyplomatyczną z Iranem. To i tak nic w porównaniu z tym, jak wyglądają relacje państw europejskich z Teheranem.74
  • Dieta na dobry humor19 sty 2019, 19:00 — Przejściowe obniżenie nastroju, uczucie lęku i bezsilność mogą się pojawić każdego dnia. Nawet jeśli nie jest to jeszcze depresja, wymaga szybkiej reakcji.76
  • Odwaga znowu podrożała19 sty 2019, 19:00 — „Czas nieprzewidziany” to rozmowa dwóch pokoleń historyków literatury, zajmujących się językiem komunistycznej władzy. Michał Głowiński i Grzegorz Wołowiec dyskutują o polskiej przeszłości ale jej upiory wciąż powracają.79
  • Afrodyzjak w skorupie19 sty 2019, 19:00 — Oprócz wyjątkowego, ciekawego smaku, od którego niejeden się uzależnił, ostrygi mają również wiele innych zalet.83
  • Wyobraźnia czasów popkultury19 sty 2019, 19:00 — Spiskowe teorie o „prawdziwym” znaczeniu popkulturowych hitów powstawały zawsze. Ale to internet przyniósł ich prawdziwy renesans. A w epoce fake newsów i postprawdy coraz trudniej odróżnić je od rzeczywistości.84
  • Miś nie będzie gnił19 sty 2019, 19:00 — Brakuje mi thrillerów politycznych. Jestem ich wielkim fanem – mówi Paweł Lewandowski, wiceminister kultury.87
  • Wydarzenie19 sty 2019, 19:00 — Inwazja populizmu Adam McKay nie stosuje zasłon dymnych. Jego film jest wydarty ze współczesności, a ekran wypełniają prawdziwe postacie. „Vice” to portret Dicka Cheneya, opowieść o jego drodze na szczyt i fortelach, których używał, aby z bocznego...90
  • Film19 sty 2019, 19:00 — Wolność wewnętrzna „Dowłatow”, reż. Aleksiej German jr, Solopan To film o upokorzeniu. Człowieka w Związku Radzieckim, wśród siermięgi i w permanentnym poczuciu beznadziei. Pisarza, którego partyjni redaktorzy i wydawcy o talencie martwej mrówki...91
  • Muzyka19 sty 2019, 19:00 — Mrok i groza Twórcy muzyki filmowej mają naprawdę dobrze. Mogą spokojnie zawrzeć na swoich płytach dźwięki kojarzone z totalną awangardą, muzyką słuchaną w niszach lub/i filharmoniach i powiedzieć: „Klękajcie, narody”. Trent Reznor i Atticus Ross...92
  • Książka19 sty 2019, 19:00 — W ciszy BARBARA KLICKA, DOTĄD CENIONA POETKA, DEBIUTUJE W PROZIE. JEJ POWIEŚĆ „ZDRÓJ” URZEKA skromnością akcji i prostotą języka. Opowiada o miesięcznym pobycie młodej, schorowanej kobiety w sanatorium. Zdarzenie niby banalne, ale pod piórem...93
  • Kulturalna trzynastka19 sty 2019, 19:00 — Vienio (Piotr Więcławski) RAPER, DJ I PRODUCENT MUZYCZNY94
  • Takich mamy wariatów, jacy jesteśmy19 sty 2019, 19:00 — Tak, oczywiście, można powiedzieć, że zrobił to człowiek chory, że co winien chory, jak ma atak i go nie zamawiał, ale jednak takich mamy wariatów, jakie społeczeństwo. To znaczy: można by zapytać: „Adlaczego akurat takie, a nie inne rzeczy...95
  • Patent Wprost na łagodzenie hejtu19 sty 2019, 19:00 — Zjawisko hejtu jest w Polsce bardzo powszechne i wielowymiarowe. Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, jak cienka jest granica między słowną agresją a realnym działaniem.96
  • Zrób sobie… Kurskiego19 sty 2019, 19:00 — Tak się starał: dziadkiem z Wehrmachtu straszył, serduszka WOŚP z ekranów ofiarnie wymazywał, czasy świetności „Dziennika Telewizyjnego” przywrócił, a teraz ci niewdzięcznicy chcą go odwołać!98