Tygodnik Wprost Wydanie: 48/2002 (1044)
Okładka tygodnika Wprost nr 48/2002 (1044)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Czarna dziura

Dodano:   /  Zmieniono: 
Kiedy w latach 80. w Wielkiej Brytanii premier Margaret Thatcher wypłacała ostatnie odprawy górnikom likwidowanych kopalń, w PRL fetowano kolejny rekord - wydobycie ponad 200 mln ton węgla rocznie!
Restrukturyzacja górnictwa, czyli fedrowanie donikąd

Kiedy w latach 80. w Wielkiej Brytanii premier Margaret Thatcher wypłacała ostatnie odprawy górnikom likwidowanych kopalń, w PRL fetowano kolejny rekord - wydobycie ponad 200 mln ton węgla rocznie! Po dwudziestu kilku latach reformatorom górnictwa nad Wisłą wciąż towarzyszy złudna wiara w rentowność tej branży. Ministerstwo Gospodarki mami, że już w 2006 r. kopalnie będą dochodowe. Skoro nic nie dało wpompowanie w górnictwo w ciągu ostatnich czterech lat (w postaci dotacji i umorzenia długów) 10 mld USD, ile jeszcze musielibyśmy wydać? Tylko dwie z siedmiu spółek węglowych płacą pieniądze należne budżetowi, a wszystkie dopłacają do każdej wydobytej tony. - Nie mamy wyboru: albo zamkniemy nierentowne kopalnie i ograniczymy wydobycie, albo sztucznie przedłużana agonia branży jeszcze przez wiele lat będzie obciążała podatników - uważa prof. Roman Ney, dyrektor Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN w Krakowie.

Rewolucja sponsorowana
W latach 1998-2001 na Śląsku zaszły ogromne zmiany - zlikwidowano 22 kopalnie, zmniejszono wydobycie węgla o ponad 30 mln ton, a z pracy zwolniono prawie 100 tys. górników. Pod nacisskiem silnego związkowego lobby rząd Jerzego Buzka zafundował nam ustawę o restrukturyzacji górnictwa, dzięki której kopalniom umorzono do tej pory 9,7 mld zł długów wobec skarbu państwa. Ponad 4,5 mld zł poszło na górniczy pakiet socjalny, z którego wypłaca się po 50 tys. zł odprawy każdemu odchodzącemu pracownikowi albo finansuje mu się pięcioletni płatny urlop, w czasie którego otrzymuje 75 proc. dotychczasowego wynagrodzenia. Koszty wynagrodzeń dla osób wciąż pracujących w śląskich kopalniach sięgają 70 proc. wydatków spółek węglowych. "No i panie, kto za to płaci? Pan płaci... pani płaci... my płacimy... Społeczeństwo!" - dialog głównych bohaterów "Rejsu" Marka Piwowskiego pasuje tu jak ulał. Permanentna rewolucja w kopalniach kosztowała już podatników prawie 40 mld zł!

Czarne złoto, czyli przekleństwo - Jesteśmy pod ścianą, górnictwu grozi niekontrolowana upadłość - stwierdził minister gospodarki Jacek Piechota i na początek odwołał szefów pięciu spółek węglowych. Rząd przyjął piąty już program restrukturyzacji górnictwa na najbliższe trzy lata, który zakłada zmniejszenie zatrudnienia o 35 tys. osób, likwidację siedmiu kopalni i utworzenie Kompanii Węglowej. Dzięki temu w 2006 r. zyski ze sprzedaży węgla mają wzrosnąć do 1,15 mld zł (z 300 mln zł tym roku). Czy to możliwe? Długi wciąż "reformowanej" branży urosły do 21 mld zł, a wydajność pracy jest katastrofalna. W kupionych przez niemiecki koncern Ruhrkole kopalniach w USA, Wenezueli i Australii 6 tys. osób wydobywa 60 mln ton węgla rocznie. U nas przy wydobyciu 100 mln ton węgla zatrudnionych jest... 143 tys. osób. 20 proc. ze 100 mln ton węgla wydobywanych rocznie w Polsce idzie na eksport. Jego wzrostem spółki węglowe są szczególnie zainteresowane. - Węgiel sprzedajemy za granicę po to, by uzasadnić wątpliwą potrzebę egzystencji wielu kopalni - przyznaje prof. Ney. Wydobycie tony węgla kosztuje 140 zł, lecz zagraniczni odbiorcy płacą za niego tylko 110 zł. Różnicę pokrywają podatnicy, płacąc swoisty haracz za utrzymywanie przez kopalnie nadmiernych mocy produkcyjnych.

Import kontrolowany
- W Polsce udział węgla w produkcji energii elektrycznej jest jednym z najwyższych na świecie - mówi Karol Pawłowski, prezes elektrowni Dolna Odra. Popyt na ten surowiec z roku na rok jednak maleje. By wytworzyć niezbędną energię elektryczną, wystarczy 40 mln ton węgla rocznie. Na dodatek elektrowniom z północy kraju bardziej opłaca się sprowadzać węgiel zza oceanu niż... dowozić koleją ze śląskich kopalni. Jedną trzecią ceny węgla stanowi bowiem koszt transportu. - Gdybym mógł, kupowałbym węgiel amerykański, australijski lub z RPA - przyznaje Pawłowski. - Jeśli stwierdzimy, że zbyt dużo węgla wjeżdża do kraju, rząd będzie blokował działalność importerów - ostrzega Marek Kossowski, wiceminister gospodarki. - Jak tylko będę mógł kupić tańszy od węgla gaz, wymienię bloki energetyczne na parowo-gazowe - ripostuje prezes Dolnej Odry. W Niemczech 1000 m3 gazu kosztuje mniej niż 100 dolarów. W Polsce jest on drogi (130 USD za 1000 m3, czyli 100-106 zł za 1 MWh), lecz przystępując do UE, będziemy musieli zredukować emisję CO2, więc zmiana źródeł wytwarzania energii jest nieuchronna. Na ropie i gazie oparła energetykę już większość rozwiniętych państw.

Kto odłączy respirator?
- Górnictwo jest jak wąż połykający własny ogon - twierdzi prof. Ney. Według prognoz, węgla w Polsce wystarczy jeszcze na 60 lat, ale jego pokłady są coraz trudniej dostępne, zatem koszty wydobycia rosną. Na południu kraju kopie się już głębiej niż tysiąc metrów pod ziemią. W tym roku sprzedaż węgla będzie mniejsza o 3 mln ton w porównaniu z ubiegłym rokiem. - Jeśli spółkom węglowym nie uda się obniżyć zadłużenia, a eksport nie przekroczy 20 mln ton, przychody będą mniejsze co najmniej o 10 proc. - prognozuje wiceminister Kossowski. Mimo to wierzy on w cud uzdrowienia branży, a nawet w jej rentowność. Przekonuje, że wystarczy zamknąć w ciągu 5-8 lat siedem najbardziej deficytowych kopalni i ograniczyć wydobycie do 80 mln ton rocznie. To samo jednak od dziesięciu lat powtarza każde kierownictwo resortu gospodarki, a "czarna dziura" nadal zasysa miliardy z budżetu. Związkowcy śrubami i styliskami bronią nikomu niepotrzebnych miejsc pracy, ale racjonalne zamiany i obniżanie kosztów nie jest na rękę również śląskim tzw. baronom węglowym, czyli zarządom spółek. Większe straty to przecież większe dotacje! Dlatego im szybciej podążymy śladem Wielkiej Brytanii, tym lepiej. Tylko kto odłączy respirator?

 

Więcej możesz przeczytać w 48/2002 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 48/2002 (1044)

  • Klęska, czyli sukces1 gru 2002 — Wychodzi na to, że im gorzej się wiedzie ministrowi finansów Grzegorzowi Kołodce, tym lepiej się wiedzie polskim podatnikom i polskiej gospodarce.3
  • Peryskop1 gru 2002 — Football Club PuszPrzed wyborami parlamentarnymi Sylwia Pusz założyła drużynę piłkarską Football Club Pusz. Grają w niej najbliżsi współpracownicy posłanki oraz działacze Stowarzyszenia Młodej Lewicy Demokratycznej. W ślady Pusz poszła...6
  • Barometr wprost1 gru 2002 — Kopalnie złotówek Kopalnie, tak jak ziemia, są bogactwem narodu i nie powinno się z tego bogactwa rezygnować - zdają się uważać Polacy. Aż 62 proc. obywateli jest przekonanych, że państwo powinno dopłacać do górnictwa. Państwo, ale...6
  • Dossier1 gru 2002 — WŁODZIMIERZ CIMOSZEWICZ, minister spraw zagranicznych "Jeżeli białoruska krowa przekroczy granicę, to trzeba z kimś rozmawiać. Musimy rozmawiać o polskim szkolnictwie na Białorusi. Szkolnictwa hiszpańskiego, francuskiego czy brytyjskiego tam...7
  • Z życia koalicji1 gru 2002 — Nie będzie abolicji i oświadczeń majątkowych. I w związku z tym w budżecie będzie co najmniej o 1,3 mld zł mniej. A wcale że nie! Proszę, jedna noc i nasz Tygrys na Kiełkach wyczarował miliard z górką. Panie Grzegorzu, nie moglibyśmy tak...8
  • Z życia opozycji1 gru 2002 — W najlepszej (he, he) telewizji w Polsce, czyli w TVP, widzieliśmy specjalne wydanie "Dziennika Telewizyjnego" Jacka Fedorowicza. Gwoździem programu był wywiad, który z gwiazdą "Wiadomości" Jolantą Pieńkowską...9
  • M&M1 gru 2002 — Komu i w co ufaćI prezydent, i premier wyrazili zdanie,że sprawca złej ustawy ma ich zaufanie.A mąż pewnej puszczalskiej(cóż, są takie panie) też może ufać...W to, że ona nie przestanie.10
  • Playback1 gru 2002 — 10
  • Krawczyk superstar1 gru 2002 — Nowa płyta Krzysztofa Krawczyka - "...bo marzę i śnię" - jest obecnie najlepiej sprzedającym się albumem w Polsce.10
  • Fotoplastykon1 gru 2002 — 12
  • Poczta1 gru 2002 — Święto pracyPrzerażające jest, że 63 proc. respondentów Pentora uważa, iż wolnych od pracy dni świątecznych jest tyle, ile trzeba, a co dziesiąty badany jest przekonany, że jest ich nawet za mało (Barometr wprost, "Święto pracy",...14
  • Kadry1 gru 2002 — 15
  • Kołodko show1 gru 2002 — Ja się nie mylę. To, co robię, służy poprawie życia polskich rodzin. Będą podwyżki płac, będą wyższe emerytury. Stoję na straży polskiego społeczeństwa. (...) My nie mylimy dobra ze złem i będziemy proponować dobre rozwiązania. (...) Temu rządowi...16
  • Platforma pochyła1 gru 2002 — Prezydencka partia centrowa może zmieść ze sceny Platformę Obywatelską22
  • Patent na ziemniaki1 gru 2002 — Żaden polski wynalazek, nawet tak nieskomplikowany jak spódniczka mini, tic-taki czy rzepy, nie stał się światowym hitem.Tylko trzy na tysiąc opatentowanych w Europie wynalazków pochodzi z Polski24
  • Śmietnik Polska1 gru 2002 — Dziesięć tysięcy nielegalnych składowisk toksycznych odpadów działa w naszym kraju30
  • Ujeżdżanie tygrysa1 gru 2002 — Gołym okiem widać, że hasła antyunijne wiążą wyborców z politykami z siłą najmocniejszego kleju34
  • Giełda i wektory1 gru 2002 — Hossa ŚwiatPotencja(ł) gospodarkiUdane życie seksualne może być receptą na zwiększenie wydajności pracy - twierdzą azjatyccy seksuolodzy. "Zdrowy seks to szczęśliwi pracownicy, a takich potrzeba, żeby gospodarka mogła się dynamicznie...36
  • Haracz monopolowy1 gru 2002 — Monopole kosztują polską rodzinę rocznie ponad dwa tysiące złotych38
  • Czarna dziura1 gru 2002 — Kiedy w latach 80. w Wielkiej Brytanii premier Margaret Thatcher wypłacała ostatnie odprawy górnikom likwidowanych kopalń, w PRL fetowano kolejny rekord - wydobycie ponad 200 mln ton węgla rocznie!44
  • Między sierpem a cepem1 gru 2002 — Księgowi z PSL w prywatnych firmach50
  • Nowojorskie targi1 gru 2002 — Dekoniunktura uczy obywateli USA sztuki negocjacji52
  • Zero tolerancji!1 gru 2002 — Statystyki pokazują, że przez pół wieku wraz ze wzrostem zamożności w Europie rosła przestępczość54
  • Homo pecet1 gru 2002 — Chcemy stworzyć technologie, które pozwolą komputerom widzieć, słyszeć, mówić i uczyć się, by można się było komunikować z nimi w naturalny sposób - stwierdził Bill Gates. Twórca Microsoftu podsumował w ten...58
  • Wiel-błąd Bońka1 gru 2002 —  Michał Adamczyk: Żałuje pan, że trenerem reprezentacji nie jest już Jerzy Engel? Jan Tomaszewski: Oczywiście, że żałuję. Wielokrotnie mówiłem, że Jurek Engel - na wzór Kazimierza Górskiego - z przeciętnych...62
  • Służba bezpieczeństwa sieci1 gru 2002 — Nęka cię internetowy natręt? Otrzymujesz maile z pogróżkami lub o obscenicznej treści? Ktoś zasypuje cię materiałami, których sobie nie życzysz? Co robić?64
  • Pustolot1 gru 2002 — Bezzałogowe samoloty rewolucjonizują badania naukowe i operacje wojskowe66
  • Oni już byli1 gru 2002 — Kilkanaście dni temu jakaś pani przyszła po koncercie za kulisy z pretensjami, że niesłusznie czepiam się ze sceny Samoobrony...68
  • Wszechnica Wiedzy Wszelakiej1 gru 2002 — Kultura bez granicwww.culture.plSposób na promocję polskiej kultury w kraju i za granicą znaleźli autorzy internetowego serwisu Culture. pl z Instytutu Adama Mickiewicza. Jest to jedyny w Polsce, a może nawet na świecie, portal z tak...68
  • Supersam1 gru 2002 — Powrót sztruksuHitem zimowej kolekcji firmy Navy dla mężczyzn są ubrania uszyte ze sztruksu. Sztruksowe kurtki, koszule, spodnie i akcesoria (torby i czapki) szczególnie modne są w zestawie z wytartym dżinsem. Wśród...69
  • Wieczny przedmiot pożądania1 gru 2002 — Pióro zmienia styl bycia70
  • Cudzoziemiec na prezydenta?1 gru 2002 — TAK NIE Henryk Wujecpolityk UWOstatecznie decyzje w takiej sprawie podejmuje społeczeństwo. Jeśli kandydat spełnia formalne wymagania, to może kandydować, ale myślę, że nie uzyskałby dużego poparcia. Uważam, że nie wystarczy być dobrym menedżerem,...75
  • Stąd do Ameryki1 gru 2002 — Konkurs Pro Publico Bono, czyli jak zarażać demokracją76
  • Ale bryndza!1 gru 2002 — Piotrusiu! Właśnie wróciłem ze Słowacji. Zażywałem kąpieli w termalnych wodach i połaziłem nieco po sklepach, oczywiście spożywczych. Zrobiłem solidne zakupy! Nawet nie chodzi o to, że tam taniej (choć 0,75 l brandy de Jerez za 30 zł to...78
  • Groch z brukselką1 gru 2002 — Nie wierzę, że Stróżewskiego czy Kołakowskiego można by było wyhodować w probówkach79
  • Powrót dorosłych1 gru 2002 — Rozpieszczani przez media młodzi klienci coraz częściej mają w nosie kolorowe reklamy i szukają wiadomości i rozrywki w Internecie80
  • Zemsta Bismarcka1 gru 2002 — To Bismarck i Hitler stworzyli państwo opiekuńcze82
  • Know-how1 gru 2002 — Oko AlzheimeraWystąpienie choroby Alzheimera, jednej z najgroźniejszych chorób neurodegeneracyjnych, można przewidzieć nawet kilkanaście lat przed pojawieniem się pierwszych objawów schorzenia - twierdzą uczeni z Massachusetts...85
  • Nauka oszustów1 gru 2002 — Padł światowy rekord fałszowania badań!86
  • Energia wody z kranu1 gru 2002 — Wkrótce wodór będzie napędzać samochody, zasilać komputery i ogrzewać domy90
  • Ropień na morzu1 gru 2002 — Katastrofa tankowca jest dla środowiska morskiego niczym wybuch bomby atomowej94
  • Bez granic1 gru 2002 — Feministki razem z fundamentalistamiZ powodu zbliżającego się finału konkursu Miss Świata w nigeryjskim mieście Kaduna wybuchły zamieszki. Do protestów doszło po tym, jak lokalna gazeta napisała, że gdyby prorok Mohamet był obecny na...96
  • Brukselski maraton1 gru 2002 — "Rozmowy akcesyjne z unią to było piekło" - wspomina były hiszpański negocjator98
  • Armia czerwona od krwi1 gru 2002 — Hizri Aldamow, kierujący nieoficjalnym przedstawicielstwem Iczkerii w Tbilisi, bezradnie obserwuje inwazję wojsk rosyjskich na swoją ojczyznę. - To holocaust Czeczenów...104
  • Dzieci-karabiny1 gru 2002 — Nathan Gardels: W Rosji nigdy nie istniał liberalny system rządów. Czy zatem czeczeński separatyzm nie jest symptomem szerszego problemu dotyczącego tego, jak w Federacji Rosyjskiej stworzyć nowy system polityczny? Borys Bieriezowski: To...104
  • Niemiecki balkon1 gru 2002 — Niektórzy Niemcy nie chcą pojąć, że na zawsze straciliśmy szansę odgrywania roli światowego mocarstwa108
  • NATO nie liczmy1 gru 2002 — George Bush stracił cierpliwość do europejskich sojuszników. Oczekują pomocy od Amerykanów, ale Ameryce pomagać nie chcą.110
  • Wysoka poprzeczka1 gru 2002 — Praski szczyt NATO jest benefisem schorowanego, schodzącego już ze sceny politycznej Vaclava Havla111
  • Menu1 gru 2002 — Polska Mistrzowie kameryBarry Levinson, twórca "Rain Mana", przewodniczy jury Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych (30 listopada - 7 grudnia). Już po raz dziesiąty (a po raz czwarty w Łodzi) operatorzy...112
  • Anatomia zbrodni - Oscary 20021 gru 2002 — Choć bukmacherzy w Hollywood na zwycięzcę wyścigu o Oscara typują drugą część "Władcy pierścieni", większe szanse ma film "Nowojorskie gangi" Martina Scorsese.116
  • Hybryda Zachodu1 gru 2002 — Tyrmand, Białoszewski, Kofta, Młynarski, Stachura, Pietrzak, Dudziak, Bem, Urbaniak - to ludzie Hybryd120
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego1 gru 2002 — CHRISTINA AGUILERA - **** Stripped Christina nie chce już być artystką dla grzecznych podlotków. Chce być artystką dla niegrzecznej młodzieży. Gdy ogląda się jej teledysk z pogranicza tekstylnego soft porno, można nawet odnieść wrażenie, że...121
  • Gutenberg współczesny1 gru 2002 — Pięćdziesiąt tysięcy złotych będzie kosztować reprint najstarszej drukowanej książki na świecie122
  • Kino Tomasza Raczka1 gru 2002 —  Zdjęcie w godzinę - **** Reżyseria: Mark Romanek W rolach głównych: Robin Williams, Connie Nielsen, Michael Vartan. USA 2002 r. Ten thriller na początku robi wrażenie niegroźnego filmu obyczajowego, nawet nieco zabawnego. Jakże...123
  • Organ Ludu1 gru 2002 — Obchody 1 maja 2003 Partia i rząd rozpoczęły przygotowania do przyszłorocznych obchodów 1 maja, m.in. opracowano obowiązujące hasła: Niech żyje wielki przyjaciel Polski Romano Prodi! Pozdrawiamy miłującą pokój rodzinę bratnich...124
  • Czas opuszczeń1 gru 2002 — Ostatnio Tadeusz Mazowiecki opuścił Unię Wolności. To tak, jakby Michnik opuścił "Wyborczą", Flip Flapa, Bolek Lolka, Kwach Jolkę126