Kontratak imperium
Udostępnijdodaj Skomentuj
Tygodnik Wprost Wydanie: 38/2004 (1138)
Okładka tygodnika Wprost nr 38/2004 (1138)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Kontratak imperium

Dodano:   /  Zmieniono: 
Dlaczego Rosjanie czytają Huntingtona? W stanie wojennym opowiadano dowcip, że sowiecką politykę epoki późnego Breżniewa jako pierwszy przewidział reżyser George Lucas, kręcąc film "Imperium kontratakuje". Potem był prezydent Reagan mówiący o imperium zła. Później gnilny rozpad sowieckiego imperium. Kiedy obserwujemy dzisiejszą politykę Rosji pod władzą Władimira Putina, to tytuł filmu Lucasa zaczyna się wydawać co najmniej proroczy. Polityka dzisiejszej Rosji bezpośrednio sięga do tradycji imperium carów. Putin nie ukrywa, że wzorem jest dla niego Piotr I - twórca nowoczesnej wersji rosyjskiego imperium. Rosyjscy intelektualiści ze szkoły Aleksandra Sołżenicyna i Lwa Gumilowa nieustannie przypominają, że są dwa światy - w kręgu Morza (Atlantyk) i Lądu (Eurazja). Rosja w naturalny sposób ma być liderem krajów Lądu. Rosja tak definiowana jest odrębną jednostką cywilizacyjną, nie należącą do Zachodu. Nie jest też państwem azjatyckim. Stąd w Moskwie bardzo szybko i z aprobatą przetłumaczono głośne dzieło Samuela Huntingtona o zderzeniu cywilizacji.
Kiedy przeczytamy popularne w Moskwie książki Aleksandra Dugina czy Aleksandra Panarina (laureata Nagrody Aleksandra Sołżenicyna w 2002 r.), lepiej zrozumiemy, dlaczego nie należy liczyć na jakiekolwiek polityczne rozwiązania konfliktu w Czeczenii. W uchodzącym za liberalny miesięczniku "Pro et Contra" Konstantin Pleszakow postuluje podział Ukrainy przez odseparowanie "Galicji", która wskutek "rusofobii" przeszkadza w zjednoczeniu reszty Ukrainy z Rosją. Warto pamiętać, że polityka wciągania Ukrainy czy Białorusi do rosyjskiej strefy wpływów, pojęcie bliskiej zagranicy itd., cieszą się poparciem ogromnej większości Rosjan, w tym także elity rosyjskich liberałów.
Od wielu lat nie czytamy w Polsce rosyjskiej publicystyki politycznej i historycznej, wychwytujemy tylko publikacje najbardziej skandaliczne lub szokujące. Tymczasem dopiero uważna lektura dzieł poważanych profesorów, ludzi szanowanych zarówno w kuchniach moskiewskich inteligentów, jak i na salonach Kremla, pozwala zrozumieć fenomen gigantycznej popularności prezydenta Putina, mimo tak kompromitujących porażek jak zatonięcie "Kurska" czy skandali w rodzaju ostatniej serii zamachów terrorystycznych zakończonych rzezią w szkole w Biesłanie.
Rosyjską literaturę naukową czyta i świetnie rozumie krakowski historyk Andrzej Nowak. W najnowszej książce "Od imperium do imperium" przedstawia historię idei imperialnej w Europie Wschodniej ostatnich dwóch stuleci. Pokazuje, dlaczego Rosja kocha Amerykę i jej nienawidzi. Jaką rolę w myśli rosyjskiej zajmują Niemcy i Ukraina. Wreszcie dużo miejsca poświęca "zdradzieckiej" Polsce, która - według Rosjan - porzuciła słowiański matecznik, by uciec na Zachód, a w efekcie dostanie się pod but Niemców.
Andrzej Nowak jest jednym z niewielu polskich historyków piszących niezwykle solidnie, z zachowaniem całego naukowego aparatu, a równocześnie trafiających ze swoimi publikacjami do wyobraźni wielu odbiorców. W 1995 r. ukazała się książka "Jak rozbić rosyjskie imperium?". Choć opowiadała o koncepcjach polskiej polityki wschodniej z przełomu XIX i XX wieku, to mogła służyć za podręcznik dla ludzi studiujących właśnie wtedy zachodzący proces rozpadu ZSRR. Najnowsze studium "Od imperium do imperium" pozwala zrozumieć motywy ludzi, którzy w ubiegłym tygodniu przyszli na plac Czerwony, by poprzeć politykę władz po masakrze w Północnej Osetii, a także pojąć politykę zagraniczną dzisiejszej Rosji. "Drogi Ameryki i Europy zdają się wreszcie (po tak długim oczekiwaniu Moskwy) rozchodzić. Wejście Polski czy całej Europy Środkowej i Wschodniej do UE przestaje być z punktu widzenia Rosji jakimkolwiek strategicznym problemem. Unia Europejska będzie musiała sobie radzić z ekonomiczną nieefektywnością swoich wschodnich klientów" - relacjonuje Nowak poglądy rosyjskich ekspertów, klarowniej wyjaśniając politykę zagraniczną Rosji niż większość politologów. Imperium kontratakuje - czytajmy więc Andrzeja Nowaka, by wiedzieć, jakie są tego kontrataku kierunki i cele.

Andrzej Nowak "Od Imperium do imperium. Spojrzenia na historię Europy Wschodniej", wydawnictwo Arcana 2004
Więcej możesz przeczytać w 38/2004 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 38/2004 (1138)

  • Na stronie - Biedni na umyśle19 wrz 2004 — W Polsce bycie bogatym jest rodzajem raka czy aberracji To bzdura, że bogaci rządzą światem. Brednią jest też twierdzenie, że lepiej być bogatym i zdrowym niż biednym i chorym. Światem rządzą biedni. A biednym i chorym opłaca się być choćby...3
  • Wprost od czytelników19 wrz 2004 — Szkoda czasu na dzieciństwo Jako uczeń liceum całkowicie zgadzam się z tezami artykułu "Szkoda czasu na dzieciństwo" (nr 36). Moim zdaniem, należy także przypomnieć o kolejnych bezsensownych projektach Ministerstwa Edukacji, jak choćby...3
  • Skaner19 wrz 2004 — Milczenie Schroedera Wojna na rezolucje i eskalacja na tle roszczeń Pruskiego Powiernictwa wręcz rujnują dokonania na rzecz pojednania naszych narodów - mówi "Wprost" poseł SPD Markus Meckel po przyjęciu przez Sejm uchwały...8
  • Dossier19 wrz 2004 — To, co jest wypowiadane pod adresem mojej małżonki oraz fundacji, to jest już po prostu draństwo Polskie Radio Program I ALEKSANDER KWAŚNIEWSKI, prezydent RP Dosyć tego bicia się w piersi! Ileż można się bić w te piersi? One są już po prostu sine...9
  • Sawka19 wrz 2004 — 10
  • Kadry19 wrz 2004 — 11
  • Poczta19 wrz 2004 — Z Łodzi do Lodziji Lodzija, fabryka pończoch w Izraelu, nie powstała - jak stwierdzono w artykule "Z Łodzi do Lodziji" (nr 36) - w Tel Awiwie, lecz w miejscowości Hulon pod tym miastem. Redakcja Rzeczpospolita familijna W artykule...13
  • M&M19 wrz 2004 — PREZYDENT PRZED KOMISJĄ Zeznawać przed tą pierwszą strasznie się opierał. Przed drugą sam się wprasza Kraj oczy przeciera. - To rzecz osobowości - ktoś wyjaśnił mi to. Mniej straszny Giertych z Gruszką niż Ziobro z Rokitą.13
  • Playback19 wrz 2004 — 13
  • Nałęcz: Mnożyć czy dzielić?19 wrz 2004 — Dobrych chęci wystarcza na razie jedynie na wybrukowanie lewicowego piekła Pojawiają się kolejne propozycje jednoczenia podzielonej lewicy. Na pierwszy rzut oka trudno odmówić im słuszności. Już Onufry Zagłoba zauważył, że zawsze bardziej opłaca...14
  • Amerykańskie drożdże19 wrz 2004 — Konkurs tygodnika "Wprost" i ambasady USA w Polsce dla młodych dziennikarzy Historyk Paul Johnson stwierdził, że nienawidzić Ameryki to znaczy nienawidzić ludzkości. Podobnie jest z amerykańską kulturą - nienawidzić jej to odrzucać gusty...15
  • Z życia koalicji19 wrz 2004 —   To nie ludzie, to wilki atakują przezacną fundację Jolanty Kwaśniewskiej i żądają, by ujawniła, ile kasy dał jej Orlen. A prezydentowa pojąć nie może, że ktoś nie wierzy jej na słowo i domaga się kwitów. A ona co, w pralni robi, żeby...16
  • Z życia opozycji19 wrz 2004 —  Zbigniew Chrzanowski, wiceminister rolnictwa za Buzka, a dziś poseł SKL - Coś Tam Jeszcze, rezygnuje z mandatu i rzuca politykę. Mało tego, pakuje żonę, dziatki swoje, bagaże i... emigruje do Ameryki. Rację miał Krzysztof Janik,...17
  • Fotoplastykon19 wrz 2004 — Henryk Sawka www.przyssawka.pl18
  • Bogactwo wróg Polaków19 wrz 2004 — Jesteśmy biedni, bo chcemy być biedni Mądre narody - powiedział król amerykańskiego radia Rush Limbaugh - we własnym interesie roztaczają ochronę nad swoimi bogaczami, narody głupie ich niszczą". Polska należy do tej drugiej grupy. Żądanie w...20
  • Egzekucja na klasie próżniaczej19 wrz 2004 — Platforma Obywatelska proponuje trzęsienie ziemi w polskiej polityce i wizji państwa Państwo polskie obrosło liczną, podobną do komunistycznej klasą próżniaczą polityków. Mnożą oni dla siebie przywileje (immunitety), tworzą niezliczone...28
  • Lawina Steinbach19 wrz 2004 — Trzysta polskich rodzin wypędzonych w 1942 r. z Wileńszczyzny domaga się od Litwy odszkodowań Pruskie Powiernictwo zaczęło pączkować w Polsce. Odszkodowań za mienie utracone podczas II wojny światowej domaga się założone w Gdyni Polskie...32
  • Cepy nierozumu19 wrz 2004 — Dlaczego posłowie chcą wpakować Polskę w kolejną czarną dziurę? W przedwyborczych debatach w USA na dalszy plan zeszło wszystko to, co nie ma związku z wykorzystywanymi na rzekach Indochin (podczas wojny wietnamskiej) szybkimi łodziami patrolowymi...34
  • Orwell z o.o.19 wrz 2004 — Rozmowa z dr Ewą Kuleszą, generalnym inspektorem ochrony danych osobowych36
  • Giełda19 wrz 2004 — Hossa Świat Więzienny kurort Ośmiu mężczyzn osadzonych w więzieniu Amontada w północno-wschodniej Brazylii regularnie płaci rachunki za czynsz oraz zużywane przez siebie wodę i prąd. - To był ich własny pomysł - zapewnia Fabio Feitosa, szef...38
  • Miliardy z kanapy19 wrz 2004 — Jak meblujemy Europę Czeski komplet kieliszków, laptop z procesorem wyprodukowanym na Węgrzech, opakowanie słoweńskich leków, puszka estońskich śledzi, a w salonie - stół i komplet krzeseł z Polski. Takie zdjęcie wnętrz typowego apartamentu w...40
  • Mennica pod ratuszem19 wrz 2004 — Trzy tysiące lokalnych walut funkcjonuje na świecie XXI wiek będzie stuleciem prywatnych walut" - uważa Alan Greenspan, prezes amerykańskiej Rezerwy Federalnej. W Europie jest już w obrocie 20 prywatnych walut, w USA - 30. Własne pieniądze...46
  • Moskwa nad Tamizą19 wrz 2004 — 100 mld funtów zainwestowali ostatniego roku w Londynie Rosjanie Rosjanie nadchodzą!" - krzyczą nagłówki w brytyjskiej prasie. Rosyjscy miliarderzy coraz częściej przeprowadzają się z rodzinnych stron do Londynu. Transakcją roku w stolicy...48
  • Siła Woli19 wrz 2004 — Jak emigrant z Polski zwiększał obroty Nokii Stefan Widomski, emigrant z Polski, jest jednym z najbogatszych mieszkańców Finlandii i najbardziej cenionych ekspertów w dziedzinie handlu ze Wschodem; jedynym Polakiem, który odniósł tak ogromny...52
  • Załatwione odmownie: Człowiek demolka19 wrz 2004 — Europa cierpi na tchórzem podszytą niechęć do zdecydowanych działań nawet we własnej obronie Jakiś czas temu oglądałem z moim młodszym synem kinomanem film "Człowiek demolka". Jest to film późniejszy od "Seksmisji" Juliusza Machulskiego, który...54
  • Supersam19 wrz 2004 — Moc volva Nigdy za dużo mocy - uznali szwedzcy konstruktorzy i przedstawili pierwsze w historii ośmiocylindrowe volvo. SUV XC90 z silnikiem 4400 cm3 generuje moc 315 KM, rozpędzając auto do 100 km/godz. w ciągu 7 s. Prędkość maksymalną samochodu...56
  • Siła siwych19 wrz 2004 — Na 20 bilionów dolarów ocenia się ekonomiczny potencjał ludzi starych na świecie W Polsce powstanie pierwsze miasto zamieszkane wyłącznie przez emerytów. Zostanie zbudowane w okolicach Nałęczowa. Na świecie funkcjonuje już ponad 400 takich miast,...58
  • Café Polska19 wrz 2004 — Kawa wygrała w naszym kraju wojnę z herbatą "Bieg mojego życia odmierzają łyżeczki kawy" - pisał poeta T.S. Eliot. To spostrzeżenie pasuje do tego, co w ostatnich latach dzieje się w Polsce: jesteśmy najdynamiczniej rozwijającym się kawowym...64
  • Lagerfeld klasy średniej19 wrz 2004 — Wielcy projektanci tworzą dla mas, bo w haute couture panuje głęboki kryzys Szydzenie z masowego gustu to szczyt zarozumialstwa" - mówi Karl Lagerfeld, gdy zarzuca mu się, że prostytuuje się na masowym rynku. Jesienią kolekcja 30 ubrań...67
  • Bikont do Makłowicza, Makłowicz do Bikonta19 wrz 2004 — Jabłka miłości Drogi Przyjacielu! Korzystając z sezonu, zajadam się świeżymi gruntowymi pomidorami w postaci sosów, zup i sałatek. Czym byłby świat bez tego najwspanialszego z warzyw? Bohaterką tygodnia jest znowu Miryna, która uparła się, że...70
  • Ekran osobisty: Kartka z Paramountu19 wrz 2004 — Starck jest tym dla designu, czym Armani dla mody, a Winfrey dla talk-show. Ekstraklasa! Znajomi zaprosili mnie do Nowego Jorku. "Przeżyjesz niesamowitą przygodę - zapewniali przez telefon - zarezerwowaliśmy ci pokój w jednym z najpiękniejszych...71
  • Most honoru19 wrz 2004 — Gdy Edward Śmigły-Rydz opuszczał Polskę, oficerowie strzelali sobie w serca W połowie września 1939 r. wojna praktycznie była już przegrana. Walki, co prawda, trwały nadal. Nadal broniła się Warszawa i Modlin, walczyło Wybrzeże, zaczynała się...72
  • Sowiecka republika polska19 wrz 2004 — Przez ponad pół wieku mieszkańców ZSRR przekonywano, że Armia Czerwona dokonała "wyzwoleńczego wymarszu na zachodnią Ukrainę i zachodnią Białoruś". Cel akcji określono tak: jakoby uprzedzić zajęcie przez Rzeszę tych terenów zamieszkanych przez...76
  • Know-how19 wrz 2004 — Kosmiczna pomyłka Wbrew pogłoskom uczeni nie nawiązali kontaktu z pozaziemską cywilizacją. Tajemniczy sygnał radiowy SHGb02+14a, którym ekscytowały się media, to prawdopodobnie zwykłe zakłócenia dochodzące do radioteleskopu w Arecibo...78
  • Doktor Alzheimer19 wrz 2004 — Tran i czerwone wino lepiej chronią przed skrajną demencją niż kosztowne leki Zrobię wszystko, co możliwe, by oszczędzić innym rodzinom bólu, który był naszym udziałem. Straciliśmy już tak wiele czasu, że nie możemy sobie pozwolić na dalsze...80
  • Zwierzenia zwierząt19 wrz 2004 — Świnie, wrony, kawki, gołębie, a nawet ryby potrafią myśleć abstrakcyjnie! Kartezjusz, który uważał, że zwierzęta są jedynie żywymi maszynami, był w błędzie. Zwierzęta, zwłaszcza ssaki, tak jak ludzie potrafią rozwiązywać problemy, podejmować...84
  • Rękopis znaleziony we Frascati19 wrz 2004 — Słynny manuskrypt Voynicha okazał się dziełem genialnego naciągacza Rękopis Voynicha, uznawany za jedną z największych zagadek średniowiecza, zapisany literami nieznanego alfabetu i przechowywany jak skarb w Yale University, to jedynie zręcznie...86
  • Bez granic19 wrz 2004 — Chiny w oryginale Chiny mają być oryginalne. Rząd Wen Jiabao zapowiedział walkę z piractwem. Stolicą nielegalnego podrabiania i kopiowania jest Szanghaj, gdzie produkty z metkami Chanel, Givenchy czy Louis Vuitton można kupić już za 10 USD, a...88
  • Organizacja Niemocy Zjednoczonej19 wrz 2004 — Bezwład ONZ osiągnął w latach 90. masę krytyczną, a miejsce "globalnego gwaranta pokoju" zajęły USA Chybione działania dyplomatyczne, zakończone fiaskiem operacje militarne, debaty prowadzące donikąd czy marnotrawstwo pieniędzy zdominowały...90
  • Nowy Nowy Jork19 wrz 2004 — Zgrana Karta Narodów Zjednoczonych? Najpoważniejszym wyzwaniem, jakie stanie przed uczestnikami 59. sesji ONZ, pozostaje reforma Narodów Zjednoczonych. Przez dziesiątki lat organizacja próbowała się zmieniać. Nigdy tak naprawdę to się nie udało....92
  • Hydra Putina19 wrz 2004 — Oligarchowie z KGB pierwszymi kapitalistami Rosji Nie jest tajemnicą, że funkcjonariusze służb specjalnych z Petersburga urośli w siłę. Grupa ta obejmuje obecnie środowisko byłych KGB-istów, którzy przenieśli się z Petersburga do Moskwy wraz z...96
  • Kontratak imperium19 wrz 2004 — Dlaczego Rosjanie czytają Huntingtona? W stanie wojennym opowiadano dowcip, że sowiecką politykę epoki późnego Breżniewa jako pierwszy przewidział reżyser George Lucas, kręcąc film "Imperium kontratakuje". Potem był prezydent Reagan mówiący o...98
  • Buty Abu Ammara19 wrz 2004 — Gdyby nie polityka Arafata, każdy Palestyńczyk miałby dziś mieszkanie i samochód Podczas spotkania z raisem (Jaserem Arafatem) w Ramalli kilku młodych aktywistów zażądało natychmiastowych zmian personalnych we władzach Autonomii Palestyńskiej. -...100
  • Demokracja w imię Allaha19 wrz 2004 — Koniec z dżihadem! - głoszą mieszkańcy południowej Azji To było chyba najlepsze głosowanie, jakie widziałem" - powiedział 5 lipca po pierwszej turze indonezyjskich wyborów prezydenckich Jimmy Carter, który z grupą obserwatorów monitorował ponad...102
  • Japońska lady Di19 wrz 2004 — Księżna Masako zmienia najstarszą monarchię świata Cesarz Akihito wzywa ją do siebie raz w miesiącu i posługując się jak najgrzeczniejszym, a jednocześnie jak najbardziej oficjalnym językiem, pyta, czy miała okres. Księżna za każdym razem...104
  • Menu19 wrz 2004 — Krótko, po Wolsku Przyjaciel gangstera Czy jest to przejaw wszechobecnej amerykanizacji, czy przesiąknęliśmy już tak kulturą wideoklipu, że wszystko co wolniejsze i niespuentowane nie może nas w pełni rozbawić? Podobno w szkołach dzieciaki,...106
  • Teatr niezaspokojonego pożądania19 wrz 2004 — Polskie teatry na co dzień są zahibernowane, a budzą się tylko na przeglądy i festiwale W Wielkiej Brytanii, Niemczech czy Francji plany teatrów są ogłaszane przynajmniej z rocznym wyprzedzeniem. Widzowie znają dokładne daty premier (nie są...108
  • Fabrykant śmiechu19 wrz 2004 — Machulski rozśmiesza widzów zamęczanych przez jego kolegów reżyserów Jak na garbatego, robimy proste filmy! - mówi "Wprost" Juliusz Machulski. Jego zdaniem, w Polsce to, co powinno być poboczną produkcją, stało się głównym nurtem. - Ja nie kręcę...112
  • Wniebowzięci19 wrz 2004 — Maklakiewicz i Himilsbach byli nierozłączni jak pijaństwo i kac Pewnego upalnego dnia po całej Warszawie szukaliśmy z Jankiem Himilsbachem piwa, oczywiście ciepłego, bo w tamtych czasach innego nie sprzedawano. Zmęczeni bezskutecznymi wysiłkami...114
  • Malowane nudą19 wrz 2004 — O Nikiforze krążyła plotka, że był bękartem malarza Aleksandra Gierymskiego Lata 60. były piękne i beztroskie, życie miało smak, ludzie byli lepsi niż obecnie, a sztuka nie dotknięta piętnem komercji. Takie jest przesłanie nowego filmu Krzysztofa...116
  • DVD Kamila Śmiałkowskiego19 wrz 2004 — Nigdy w Życiu **** Reżyseria: Ryszard Zatorski W rolach głównych: Danuta Stenka, Artur Żmijewski Polska 2004 r. Najbardziej kasowy polski film tego roku już na DVD. Udana ekranizacja powieści Grocholi to rozrywka przede wszystkim dla...117
  • Ueorgan Ludu19 wrz 2004 — Propaństwowa i patriotyczna wypowiedź posła Rokity Nasi politycy i publicyści wykazują liczne błędy, jakie miały zostać popełnione przez Rosjan podczas akcji w Biesłanie. - U nas byłoby to nie do pomyślenia - oświadczył z poczuciem słusznej...120
  • Skibą w mur: Wiwat chałtura!19 wrz 2004 — Lepiej w remizie przytulać cizie, niż w klubie aktora żebrać o sponsora Prawdziwi artyści są biedni, zdychają z głodu pod płotem, czepia się ich komornik i często brakuje im paru złotych na piwo, występują w marnych piwnicach dla kilku kumpli,...122