Letnia giełda pracy

10 tys. zł miesięcznie mogą zarobić w sezonie kelnerzy z krakowskiej starówki. 300-400 zł dziennie to dochód sprzedawców lodów i piwa z przenośnej lodówki w atrakcyjnych turystycznie miejscowościach. To jednak wyjątki. Większość prac wakacyjnych jest ciężką harówką za 700-1000 zł miesięcznie. Chętnych jednak nie brakuje, a czeka na nich w tym sezonie ponad pół miliona ofert. Wiadomo, że podczas wakacji pracuje co czwarty student lub uczeń starszych klas liceum. W USA zarabia na siebie w tym okresie ponad
80 proc. młodzieży.

Wakacje z McDonaldem
W Warszawie latem powstaje kilkanaście tysięcy miejsc pracy. Podobnie jest w Krakowie, Gdańsku, Wrocławiu czy Szczecinie. W nadmorskim Mielnie pracę w tym czasie znajduje ponad 500 osób, w maleńkim Poddąbiu koło Ustki co roku - 200 pracowników, mniej więcej tyle samo w Błotach Karwińskich koło Władysławowa. Nawet w Jarosławcu, małej miejscowości wypoczynkowej, w sezonie tworzonych jest ponad 100 miejsc pracy.
Ponad 55 tys. ofert trafia latem do Ochotniczych Hufców Pracy. - Poszukiwani są przede wszystkim pracownicy biurowi i do tzw. małej gastronomii (sprzedawcy lodów, hamburgerów, kelnerki), hostessy do akcji promocyjnych, osoby do roznoszenia ulotek, sprzedawcy gazet - informuje Janusz Lewandowski, komendant Główny OHP. Aby móc się starać o sezonową pracę, trzeba ukończyć 15 lat.
Podczas wakacji zwiększają się obroty firm wynajmujących pracowników.
- Ludzie wyjeżdżają na urlopy, zatrudnienie w niektórych przedsiębiorstwach, np. zakładach przetwórstwa owoców czy branży motoryzacyjnej, zwiększa się nawet kilkakrotnie - potwierdza Tomasz Misiak, wiceprezes Work Service, największej polskiej agencji pracy czasowej. Work Service w sezonie letnim wynajmuje o 2 tys. pracowników więcej niż w pozostałych miesiącach. Agencja znalazła nawet w tym roku czasowego pracownika na stanowisko prezesa zarządu jednej z dużych firm!
W lecie o pracowników zaczynają zabiegać wielkie sieci handlowe, takie jak Carrefour, Tesco, E.Leclerc, które muszą zastąpić osoby korzystające z urlopów. Łatwiej w lecie o pracę także w sieciach barów. W McDonald's zatrudnienie w sezonie wzrasta o 15 proc.
W miejscowościach położonych na szlakach turystycznych (np. w Ostródzie) nawet o 100 proc. Za godzinę pracy McDonald's płaci, w zależności od regionu Polski, od 4,8 zł do 6,2 zł. Podobnie można zarobić w Pizza Hut - ta sieć również zwiększa liczbę pracowników w sezonie.

Amor z indeksem
- Pracuję w wakacje już od dwóch lat - mówi Piotr Dąbrowski, student nauk politycznych na Uniwersytecie Warszawskim. - Byłem gońcem w kancelarii prawniczej za 8 zł brutto za godzinę, dawałem lekcje gimnazjaliście po 40 zł za 1,5 godziny, pilnowałem wystawy, oprowadzałem turystów po Pałacu Kazimierzowskim za 8 zł brutto za godzinę. Przyjmowałem też zapisy do szkoły językowej i rozklejałem jej plakaty - za 5 dni pracy po 4 godziny dziennie dostałem 360 zł - dodaje. Popyt na pracę studentów jest duży. - Szukaliśmy ostatnio małego i pucułowatego studenta, który chciałby się przebrać za amorka podczas promocji w perfumerii - mówi Justyna Kulawiak, pracownik studenckiego biura pośrednictwa pracy Uniwersytetu Warszawskiego. Za godzinę przechadzania się z łukiem płacono 20 zł. Zbliżone stawki otrzymują osoby zatrudnione jako chodzące kufle piwa, hamburgery i kurczaki. Takie płace to jednak rzadkość. W Warszawie najwięcej jest ofert prostych prac fizycznych: przy przeprowadzkach (8 zł/h), rozładunku towarów dla sklepów (8 zł/h) i rozdawaniu ulotek (5-8 zł/h). Podobnie jest w innych większych miastach. - Mężczyźni nie mają problemu, aby znaleźć pracę fizyczną za 5-8 zł za godzinę - informuje Agnieszka Duliban-Rokita ze studenckiego biura pośrednictwa pracy Bratniak przy Uniwersytecie Jagiellońskim. Najczęściej są to takie zajęcia, jak sprzątanie domu, ogrodu, piwnic, oczyszczanie terenu po budowie i przygotowanie do sadzenia roślin.

Eldorado na rynku
Milton Friedman, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii, uważany za jednego z ojców współczesnego liberalizmu, pracował w Chicago jako kelner w restauracji. W podobny sposób zarabiał na życie w Paryżu młody Tony Blair, premier Wielkiej Brytanii. Także dziś zdobycie sezonowej pracy kelnera w dużym mieście, jak Warszawa, Kraków, Wrocław, Gdańsk czy Szczecin, to marzenie tysięcy młodych Polaków. I nic dziwnego. - Praca jest ciężka, trwa 13-14 godzin, jednak zarobki w wysokości około 6 tys. zł miesięcznie rekompensują taki wysiłek - opowiada kelnerka z restauracji na warszawskim Starym Mieście. Niektóre osoby pracują bez umowy i dostają wyłącznie napiwki. Legalnie zatrudnieni kelnerzy otrzymują około 50 zł dziennie. Za eldorado kelnerów uważany jest rynek w Krakowie, który odwiedzają tłumnie zagraniczni turyści (czytaj: dający hojne napiwki).
Kelnerzy są także potrzebni w ogródkach piwnych. Jest ich najwięcej w Krakowie i Warszawie. Za godzinę otrzymują 5 zł. Napiwki są jednak znacznie mniejsze niż w restauracjach i rzadko przekraczają 20 zł dziennie. W gastronomii jednak większość proponowanych zajęć to praca "na czarno". Żeby zostać legalnie zatrudnionym, trzeba mieć badania sanepidu i uprawnienia do pracy z żywnością. Koszt badań wynosi od 70 zł do 120 zł.

Może nasze morze?
W Mielnie od października do końca maja mieszka 5 tys. ludzi. W pierwszych dniach czerwca mieszkańcy Koszalina i okolic zaczynają przyjeżdżać tu na weekendowy wypoczynek. Później rozpoczyna się najazd turystów i liczba ludności wzrasta kilkunastokrotnie.
- Legalnych sezonowych miejsc pracy powstaje w naszym mieście ponad 2 tys. - informuje Jacek Karnowski, prezydent Sopotu. Każdy z 60 sopockich hoteli zwiększa zatrudnienie w sezonie średnio o 10 osób, zaczyna działać 40 punktów gastronomicznych otwartych tylko latem. W tym czasie miasto także musi zatrudnić kilkadziesiąt osób do sprzątania i pilnowania porządku. - Do tego trzeba doliczyć trudną do oszacowania liczbę pracujących "na czarno" - dodaje prezydent Karnowski. Podobnie jest w większości polskich miejscowości nadmorskich dysponujących atrakcyjnymi plażami, jak Kołobrzeg, Międzyzdroje, Poddąbie koło Ustki czy Rowy. W ośrodkach turystycznych nad Bałtykiem poszukiwani są przede wszystkim kelnerzy, barmani i osoby do sprzątania. Duże pieniądze czekają jednak na przedsiębiorczych. Najbardziej dochodowym zajęciem jest bowiem handel lodami i piwem na plaży, prosto z przenośnej lodówki. W Mielnie zarobki takich komiwojażerów przekraczały w zeszłym roku
10 tys. zł miesięcznie!

Zbiór zŁotówek
Zaczął się już okres pracy sezonowej w rolnictwie i sadownictwie. - Tylko przy zbiorze truskawek każdego roku pracuje przez dwa tygodnie 350 tys. ludzi - informuje Władysław Kowalczyk, dyrektor Krajowego Związku Zrzeszeń Plantatorów Owoców i Warzyw dla Przemysłu. - Mam małą plantację truskawek, na której zatrudniam w sezonie 15 osób. Płacę 3,5 zł za godzinę. Praca trwa dwa tygodnie. Można zarobić do 450 zł - informuje Krzysztof Szyszka z Kotlina w województwie wielkopolskim. W ubiegłym roku potrzebnych było 15 zbieraczy, a zgłosiło się 70. Szyszko ma też plantację pomidorów, na której sezonowo daje pracę sześciu, siedmiu osobom. Zarabiają oni 300 zł miesięcznie (pracując dwa razy w tygodniu). Zajęć w rolnictwie (przy żniwach, pracach polowych itp.) jest znacznie więcej, są one jednak na ogół nisko płatne (2-3 zł za godzinę).
Zarobić można także na sprzedaży uzbieranych jagód, grzybów czy ziół.
W Polsce dorabia w ten sposób kilkanaście tysięcy osób. - Zioła skupujemy cały rok, ale w lecie jest na nie większe zapotrzebowanie. Dziennie przychodzi do nas nawet stu zbieraczy - mówi Jan Zwardoń, kierownik zakładu surowcowego Herbapolu w Nysie. - Rekordziści potrafią uzyskać 100 zł dziennie.

Fascynacja Wilde'a
Praca wakacyjna staje się w Polsce coraz bardziej popularna. Legalnie był zatrudniony już co czwarty uczeń lub student w wieku 16-20 lat, podczas gdy w 1989 r. w takim wieku pracowali praktycznie tylko ci, którzy ukończyli naukę. Na razie daleko nam do USA, gdzie miało płatne zajęcie już 80 proc. młodzieży w tym wieku, ale doganiamy Europę Zachodnią, gdzie dorabia 30 proc. uczącej się młodzieży. - Najmuję się do pracy przede wszystkim ze względów finansowych, ale liczę też na to, że wpadnę w oko jakiemuś interesującemu pracodawcy - tłumaczy student Piotr Dąbrowski. - Młodych uczy odpowiedzialności, starszym, jeżeli są bezrobotni, nie pozwala zgnuśnieć - ocenia znaczenie pracy sezonowej Maciej Grabowski z Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową. "Praca mnie fascynuje. Mogę siedzieć i patrzeć na nią godzinami" - mawiał Oscar Wilde. W tym roku w Polsce z pewnością będzie na co popatrzeć i czym się fascynować.