Łódź, 90 hektarów w centrum miasta. Tutaj mają powstać cztery nowe ulice: Żydowska, Niemiecka, Rosyjska i Polska. To odwołanie do czterech narodów, które miały najsilniejszy związek z wieloletnią historią stolicy Łódzkiego. Wąskie jezdnie będą rozdzielały tereny modernizowanej elektrociepłowni EC-1. Ponad sto lat temu w tym miejscu wybudowano pierwszą łódzką elektrownię. Dzisiaj w miejsce generatorów i prądnic ma stanąć centrum naukowo- -kulturalne – serce Nowego Centrum Łodzi. W środku m.in.: Centrum Nauki i Techniki, teatr dźwięku, planetarium, kino 3D i galeria sztuki. Prawie 83 mln zł na ten innowacyjny projekt wyłożyła Unia Europejska w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Łódzkiego.
Podobny program ma wszystkie 16 polskich województw. To podstawowy instrument rozwoju, jakim dysponują samorządy. W ten sposób unijne projekty są szyte na miarę potrzeb najniższych szczebli, bo decyzja o tym, komu przyznać dofinansowanie, nie zapada w Warszawie, ale w stolicach województw. W czym Regionalne Programy Operacyjne (RPO) mają im pomóc? Przede wszystkim w rozwoju infrastruktury oraz innowacyjności, a tym samym wyrównaniu różnic między biedniejszymi a bogatszymi regionami Polski. Budżet RPO na lata 2007-2013 wynosi ponad 71 mld zł. Przy rozdawaniu unijnych pieniędzy poszczególnym regionom brano pod uwagę przede wszystkim populację, zamożność mieszkańców i stopę bezrobocia w danym województwie. W ten sposób najwięcej środków dostały mazowieckie, śląskie i lubelskie. Najmniej – opolskie i lubuskie. Pieniądze są rozdysponowywane na dziesięć głównych obszarów wsparcia. Najbardziej liczą się transport, innowacje i ochrona środowiska.
Połączyć Polskę asfaltem
W realizacji najważniejszego celu świetnie radzi sobie województwo kujawsko-pomorskie. Kilka tygodni temu dzięki unijnej kasie z RPO po raz kolejny taniec radości odtańczył Piotr Całbecki, marszałek województwa. Na początku lipca, po latach starań, udało się podpisać umowę o dofinansowanie obwodnicy Nakła nad Notecią. – Modernizacja sieci dróg była od początku ważnym priorytetem zarządu województwa, którym kieruję. W ciągu sześciu lat zainwestowaliśmy w nią pół miliarda złotych, dzięki czemu udało się przebudować odcinki o łącznej długości ćwierć tysiąca kilometrów. Cieszę się, że możemy przekazać pieniądze na kolejne takie przedsięwzięcie – mówił Całbecki. Dwukilometrowa, oświetlona i wyposażona w ekrany akustyczne obwodnica nie tylko odciąży ulice Nakła, ale pomoże też skomunikować najważniejsze projekty biznesowe miasta: cukrownię, Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego i nowo utworzoną strefę inwestycyjną. Wartość przedsięwzięcia to 52 mln zł, z czego równo połowę wyłoży Unia Europejska.
Podobne inwestycje w regionie to żadna nowość. W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego obwodnice dostaną również Chełmno, Janikowo, Mogilno i Mrocza. Zyskują też większe miasta. W Bydgoszczy dla poprawy bezpieczeństwa na drogach powstaje sieć ścieżek rowerowych. Nowe szlaki dla amatorów dwóch kółek mają również przyciągnąć turystów. Po trasie w Raciążku rowerzyści mogą pstryknąć zdjęcie przy ruinach gotyckiego Zamku Biskupów Kujawskich. W Nieszawie zaliczą przeprawę promową przez Wisłę, a w Aleksandrowie Kujawskim pochylą się nad mogiłą żołnierzy ukraińskich atamana Petlury, którzy razem z marszałkiem Józefem Piłsudskim walczyli z bolszewikami. Z tego samego programu w Toruniu za ponad 42 mln zł modernizują miejską sieć tramwajową. Projekt obejmuje budowę nowych torowisk, odświeżenie niektórych składów oraz ulepszenie zajezdni. Inwestycje w transport i infrastrukturę poza zwiększeniem bezpieczeństwa i modernizacją miast przydają również nowe walory turystyczne poszczególnym regionom.
Euroturystyka
Uniejów to małe miasteczko w województwie łódzkim. Jeszcze parę lat temu mało kto potrafił pokazać to miejsce na mapie. Lokalne władze na próżno chciały skusić turystów nadwarciańskimi widokami i kruszejącym w posadach Zamkiem Arcybiskupów Gnieźnieńskich. Rok temu o Uniejowie usłyszała cała Europa. Do miasta przyjechali przedstawiciele Komisji Środowiska Unii Europejskiej, którzy przecierali oczy ze zdziwienia na widok nowo wybudowanego kompleksu wód termalnych. Ich historia sięga jeszcze 2006 r., kiedy miasto wywalczyło pierwsze pieniądze na budowę trzech basenów z gorącymi źródłami. W maju zeszłego roku cały obiekt powiększył się trzykrotnie i teraz jest w stanie przyjąć ponad tysiąc turystów naraz. Uniejowska solanka termalna znajduje zastosowanie m.in. przy leczeniu: zwyrodnień stawów, chorób skóry, schorzeń nosa, ucha, gardła i krtani, nerwobóli i nerwicy. W ten sposób w Łódzkiem powstało pierwsze sanatorium w historii. Instytut Zdrowia Człowieka w Uniejowie walczy o tych pacjentów, których odpuściły sobie inne placówki. Nie ściąga do siebie zawałowców, alergików albo chorych po operacjach i wypadkach. Rehabilituje kobiety po amputacji piersi i stawia na leczenie pacjentów z problemami psychosomatycznymi – chorobami, które rodzą się przez tłumiony gniew, smutek i agresję.
Podobne turystyczne projekty w ramach RPO prowadzi praktycznie każde polskie województwo. W Jedlinie-Zdroju (województwo dolnośląskie) za ponad 4 mln zł powstał uzdrowiskowy szlak rekreacyjno-turystyczny. To pięciokilometrowa trasa okalająca całą Jedlinę. Po drodze lasy bukowe, kompleksy sportowe i widok na Górę Borową – najwyższy szczyt Gór Wałbrzyskich. Na Śląsku postawiono na turystykę kolejową. Unia wyłożyła 3,5 mln zł na zmodernizowanie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych. Pierwsze odcinki słynnej kolejki powstawały jeszcze pod koniec XIX w. Był to główny system transportu między setkami kopalń, hut i kamieniołomów na Śląsku. Teraz bytomskie władze zabytkowy środek transportu chcą wykorzystać jako atrakcję turystyczną, pokazując na trasie wąskotorówki Zabytkową Kopalnię Rud Srebronośnych i Sztolni w Tarnowskich Górach oraz zalew Chechło-Nakło. Pierwsze kursy ruszyły już w te wakacje. Z Bytomia do Miasteczka Śląskiego pojedziemy na razie tylko w weekendy. – Rozkłady jazdy dostosowaliśmy do potrzeb pasażerów w ten sposób, by każdy znalazł czas na zwiedzenie kopalni srebra w Tarnowskich Górach czy plażowanie nad zalewem Chechło-Nakło – mówi Radosław Kwiecień ze Stowarzyszenia Górnośląskich Kolei Wąskotorowych w Bytomiu.
W Lubelskiem dzięki RPO powstał jeden wielki turystyczny region. Za ponad 371 tys. zł powiat kraśnicki organizował imprezy kulturalno-turystyczne i wydawnictwa promocyjne. To tutaj odbyły się Święto Malin, Biesiada Annopolska oraz Międzynarodowe Warsztaty Garncarskie. Wydano również kilka tysięcy książek turystycznych o regionie i nagrano film reklamujący ziemię kraśnicką. Z kolei bez tak wzmożonej promocji kilkadziesiąt kilometrów na północ od Kraśnika udało się uruchomić projekt „Kajakiem po Bystrzycy i Wieprzu”. Cztery przystanie, przeprawy przez miejsca trudne do przepłynięcia i dźwiękowy przewodnik do zainstalowania w telefonach komórkowych. Ten raj dla kajakarzy jest czynny w okolicach Lublina już od 2011 r.
Biznesmen dofinansowany
Regionalne Programy Operacyjne to jednak nie tylko pomoc dla samorządowców. Z unijnej kasy w ramach RPO korzystają również przedsiębiorcy oraz naukowcy. Mają podnosić konkurencyjność, stawiać na innowacje i tworzyć nowe miejsca pod inwestycje. W ten sposób producent sprzętu medycznego, warszawska firma Balton, dostał ponad 143 tys. zł dofinansowania na zaprezentowanie swoich produktów na międzynarodowych targach medycznych i w czasie zagranicznych misji gospodarczych. Z kolei grodziski zakład optyczny Optyka na Złotej otrzymał ponad 126 tys. zł na wdrożenie innowacyjnej technologii obróbki szkieł okularowych i nowoczesnego elektronicznego systemu obsługi klienta. Wrocławska piekarnia familijna za ponad 2,7 mln zł unijnej dotacji zamontowała linię technologiczną do produkcji nowych wyrobów.
W centrum Krakowa zaczyna się budowa Małopolskiego Laboratorium Budownictwa Energooszczędnego. Pracownicy Politechniki Krakowskiej będą mogli tu prowadzić badania naukowe z zakresu poprawy wydajności zużycia energii. Jednocześnie ośrodek będzie pełnił funkcję doradczą dla przedsiębiorców. W pięciopiętrowym budynku o łącznej powierzchni ponad 1 tys. mkw. zostanie utworzonych 14 stref klimatycznych i energetycznych, w których będzie można prowadzić badania właściwości materiałów oraz technologii w zależności od warunków klimatycznych.
Pula do wygrania
Obecnie wszystkie województwa przeprowadzają konsultacje, dzięki którym będą w stanie określić, ilu przedsiębiorców potrzebuje unijnego wsparcia w ramach RPO na lata 2014-2020. W nowym rozdaniu Unia przyznała 16 regionom Polski ponad 28 mld zł. Gdzie można pytać o unijne dofinansowanie w ramach nowych programów? Warto odwiedzić któryś z punktów informacyjnych Funduszy Europejskich obecnych w każdym większym mieście Polski. Można tam otrzymać pomoc w przygotowaniu lub rozliczeniu projektu. Konsultanci przedstawią podstawowe kryteria uzyskania dofinansowania, wskażą instytucje, które odpowiadają za przyjmowanie wniosków, poinformują też o procedurach, terminach i wymaganych dokumentach.
Nadal można wykorzystywać pieniądze pochodzące z bieżącej puli. Do 8 sierpnia o unijną kasę z RPO mogą walczyć przedsiębiorcy z województwa lubuskiego. Inwestycje należy zrealizować na terenie danego województwa. Dofinansowanie można zdobyć na projekty związane ze zdrowiem, edukacją, rozwojem miast, turystyką, społeczeństwem informacyjnym lub promocją regionu. Pełne informacje otrzymasz na stronie: www.funduszeeuropejskie.gov.pl.
Chcesz uzyskać więcej informacji? Odwiedź:
– najbliższy Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich
– ich lokalizacje znajdziesz na www.funduszeeuropejskie.gov.pl,
– www.mapadotacji.gov.pl,
– profil „Fundusze Europejskie” na Facebooku
Pomoc z Unii. Ile pieniędzy otrzymały województwa w ramach 16 Regionalnych Programów Operacyjnych (w mln euro)
1. zachodniopomorskie 863
2. pomorskie 938
3. warmińsko-mazurskie 1071
4. podlaskie 673
5. lubuskie 494
6. wielkopolskie 1333
7. kujawsko-pomorskie 996
8. łódzkie 1046
9. mazowieckie 1869
10. lubelskie 1193
11. dolnośląskie 1240
12. opolskie 491
13. śląskie 1747
14. świętokrzyskie 770
15. małopolskie 1356
16. podkarpackie 1199
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.
